شرح اقسرایی

[ویکی فقه] شرح اقسرایی (کتاب). «شرح اقسرایی» تالیف جمال الدین اقسرایی (که گاهی به او اقصرایی نیز می گویند) از معروف ترین و معتبرترین شروح بر کتاب « الموجز فی الطب » ابن نفیس اندلسی است. این اثر با نام «حل الموجز» نیز خوانده شده و به زبان عربی به رشته تحریر درآمده است.
وی درباره انگیزه اش از نگارش این اثر چنین گفته است: «از جمله کتاب هایی که آن را مطالعه نمودم کتاب الموجز ابن نفیس قرشی بود که پس از مطالعه آن خواستم شرحی برای آن بنویسم تا طلاب از آن فائده ببرند و ثوابی نیز به من برسد. در نگارش این اثر از کتب معتبر همانند قانون ، کامل، حاوی و نگاشته های حکیم نجیب الدین سمرقندی استفاده نمودم و آن را حل الموجز نامیدم.».
ساختار کتاب
کتاب به تبع متن الموجز در دو جزء و چهار بخش یا چهار فن به رشته تحریر درآمده است: بخش اول: قواعد علمی و عملی طب به صورت کلی. بخش دوم: ادویه و اغذیه مفرده و نیز مرکبه (قرابادین). بخش سوم: امراض مختص به هر عضوی و بیان اسباب، علائم و درمان آنها. بخش چهارم: امراض غیرمختص به عضوی خاص و بیان اسباب و علائم و درمان آنها. این شرح به شیوه «قال، اقول» نگارش شده است یعنی اقسرایی ابتدا تکه ای از کتاب الموجز را نقل می کند، آنگاه به شرح آن تکه می پردازد.
گزارش محتوا
حل الموجز که بعضی آن را بهترین شرح الموجز دانسته اند با قلمی روان و به دور از اغلاق و پیچیدگی نگارش شده و کسانی که با زبان عربی آشنایی دارند به راحتی می توانند از این شرح بهره مند شوند. از سوی دیگر این کتاب تنها شرح الفاظ و عبارات ابن نفیس نیست، بلکه مؤلف مطالب علمی فراوانی را در شرح آن نگاشته است؛ مطالبی که بیشتر برگرفته از کتب معتبر علمی است. وی در این اثر به گفته های فخر رازی ،ابن سینا ، داود انطاکی ،جالینوس ،سمرقندی ،مروفس ،دیسیقوریدوس و بسیاری دیگر از افراد استناد کرده است. در این میان گاه شارح تکه ای را هم شرح نمی دهد و آن را واضح و بی نیاز از شرح معرفی می کند. .
وضعیت کتاب
...