شرایط اصل احتیاط

[ویکی فقه] شرایط اصل احتیاط، امور دخیل در صحت اجرای اصل احتیاط می باشد.
شرایط اصل احتیاط، به شرایطی گفته می شود که بدون وجود آنها، اصل احتیاط جاری نمی گردد. درباره شرایط اصل احتیاط اختلاف است؛ برخی اعتقاد دارند احتیاط وقتی حسن (نیکو) است که حجت معتبری بر خلاف آن نباشد. برخی دیگر معتقدند در عبادات ، به دلیل لزوم قصد قربت، جستوجو لازم است و قبل از جستوجو، احتیاط را جایز نمی دانند.
در نزد مشهور اصولیون
اما مشهور اصولی ها معتقدند جریان این اصل ، منوط به وجود شرط خاصی نیست و فقط به ثبوت موضوع اصل احتیاط که شک در حکم واقعی می باشد متوقف است، بنابراین، رعایت احتیاط در تمام موارد « حسن » است، مگر این که باعث اختلال نظام و هرج و مرج در زندگی انسان گردد که در این صورت جایز نیست، زیرا نزد شارع ، اختلال نظام، مبغوض بوده و احتیاطی که منجر به آن گردد هیچ گونه حسنی ندارد.
در نزد آخوند خراسانی
مرحوم « آخوند خراسانی » اعتقاد دارد در همه موارد عبادات و معاملات رعایت احتیاط خوب است؛ قبل از جستوجو باشد یا بعد از آن، احتمال دست یابی به حکم واقعی ضعیف باشد یا قوی، اماره معتبری بر خلاف آن باشد یا نباشد. وی سپس می گوید: حتی در عبادات اگر چه رعایت احتیاط، مستلزم تکرار نیز باشد حسن احتیاط ، محفوظ است. طبق این دیدگاه:۱. در توصلیات و اموری که قصد قربت در آنها معتبر نیست، رعایت احتیاط خوب است؛ برای مثال، شخص می داند یکی از دو لباس او متنجس شده است و با وجود این که می تواند تحقیق کند که کدام لباس متنجس است، هر دو لباس را تطهیر می نماید.۲. در عبادات، گاهی احتیاط مستلزم تکرار عمل نیست مانند دوران امر بین اقل و اکثر ارتباطی برای مثال، شخص نمی داند چیزی برای نماز جزئیت دارد یا نه ( واجب است یا مستحب )؛ در این صورت، احتیاط در به جا آوردن آن جزء است. در چنین حالی، رعایت احتیاط مستلزم تکرار عمل نیست و حُسن نیز دارد. اما گاهی رعایت احتیاط، مستلزم تکرار عمل است؛ برای مثال، شخص به طور اجمال می داند روز جمعه نماز ظهر یا نماز جمعه واجب است، ولی به دنبال علم تفصیلی نمی رود هر چند توان آن را دارد و احتیاط کرده و هر دو نماز را می خواند؛ در این صورت گفته می شود رعایت احتیاط حَسَن است.
اشکالات حسن احتیاط در عبادات
...