شجره الملوک

[ویکی فقه] شجرة الملوک (کتاب). اگرچه استان سیستان از دید اقتصادی محروم و از موهبت هایی مانند باران کمتر برخوردار است، مردم این سامان ذوق هنری خودجوشی دارند که در دیگر جاهای ایران کمتر دیده می شود و از این رو، شاعران بزرگی از این خطه برخاسته اند. شجره الملوک نیز از آثار شعری سیستانیان به شمار می رود که به فرمان شاهان ( حکم نواب کام یاب)، از دهه نخست حکومت قاجاری و تاریخ سیستان؛ میان سال های ۱۲۲۱- ۱۲۰۶ سروده شده و تاریخ سیستان را از دیرزمان تا روزگار خود به زبان شعر بازگفته است.
این کتاب، تاریخ منظوم سیستان را از کهن ترین روزگاران تا دوره فرمان روایی ملک بهرام خان کیانی، هم روزگار با دوران پادشاهی فتحعلی شاه قاجار در بر می گیرد. موضوع کتاب را تاریخ سیاسی سیستان و دگرگونی های فرمان روایان بومی آن می توان برشمرد که به «ملوک نیم روز» شهیر شده اند.

[ویکی نور] اگرچه استان سیستان از دید اقتصادی محروم و از موهبت هایی مانند باران کمتر برخوردار است، مردم این سامان ذوق هنری خودجوشی دارند که در دیگر جاهای ایران کمتر دیده می شود و از این رو، شاعران بزرگی از این خطه برخاسته اند. شجره الملوک نیز از آثار شعری سیستانیان به شمار می رود که به فرمان شاهان (حکم نوّاب کام یاب)، از دهه نخست حکومت قاجاری و تاریخ سیستان؛ میان سال های 1221 - 1206 سروده شده و تاریخ سیستان را از دیرزمان تا روزگار خود به زبان شعر بازگفته است. این کتاب، تاریخ منظوم سیستان را از کهن ترین روزگاران تا دوره فرمان روایی ملک بهرام خان کیانی، هم روزگار با دوران پادشاهی فتحعلی شاه قاجار در بر می گیرد. موضوع کتاب را تاریخ سیاسی سیستان و دگرگونی های فرمان روایان بومی آن می توان برشمرد که به «ملوک نیم روز» شهیر شده اند.
سرایندگان این متن سه نفرند که آن را در دو دوره سروده اند: بخش نخست را شاعری با تخلّص صبوری آغاز کرده و شاعر دیگری به نام ناصح در این کار با او همراه شده و سرایش بخش دوم را کسی به نام ظهیر به سرانجام رسانده است. بخش نخست آن، در 1206 آغاز شده و در 1207 پایان یافته و بخش دوم (تکمله) آن که در باره رویدادهای دوران ملوک پس از عهد ملک ناصر خان گزارش می دهد، به سفارش ملک بهرام خان کیانی در 1213 (پنج سال پس از پایان یافتن بخش نخست) آغاز شده است.
این تکمله، خود دو بخش دارد:
1. رویدادهای پس از مرگ ملک ناصر خان و روی کار آمدن برادر او ملک بهرام خان؛
2. گزارش در باره روزگار بهرام خان کیانی، شاه مستقل سیستان.

[ویکی فقه] شجره الملوک (کتاب). اگرچه استان سیستان از دید اقتصادی محروم و از موهبت هایی مانند باران کمتر برخوردار است، مردم این سامان ذوق هنری خودجوشی دارند که در دیگر جاهای ایران کمتر دیده می شود و از این رو، شاعران بزرگی از این خطه برخاسته اند. شجره الملوک نیز از آثار شعری سیستانیان به شمار می رود که به فرمان شاهان ( حکم نواب کام یاب)، از دهه نخست حکومت قاجاری و تاریخ سیستان؛ میان سال های ۱۲۲۱- ۱۲۰۶ سروده شده و تاریخ سیستان را از دیرزمان تا روزگار خود به زبان شعر بازگفته است.
این کتاب، تاریخ منظوم سیستان را از کهن ترین روزگاران تا دوره فرمان روایی ملک بهرام خان کیانی، هم روزگار با دوران پادشاهی فتحعلی شاه قاجار در بر می گیرد. موضوع کتاب را تاریخ سیاسی سیستان و دگرگونی های فرمان روایان بومی آن می توان برشمرد که به «ملوک نیم روز» شهیر شده اند.
ساختار
سرایندگان این متن سه نفرند که آن را در دو دوره سروده اند: بخش نخست را شاعری با تخلص صبوری آغاز کرده و شاعر دیگری به نام ناصح در این کار با او همراه شده و سرایش بخش دوم را کسی به نام ظهیر به سرانجام رسانده است. بخش نخست آن، در ۱۲۰۶ آغاز شده و در ۱۲۰۷ پایان یافته و بخش دوم (تکمله) آن که در باره رویدادهای دوران ملوک پس از عهد ملک ناصر خان گزارش می دهد، به سفارش ملک بهرام خان کیانی در ۱۲۱۳ (پنج سال پس از پایان یافتن بخش نخست) آغاز شده است. این تکمله، خود دو بخش دارد: ۱. رویدادهای پس از مرگ ملک ناصر خان و روی کار آمدن برادر او ملک بهرام خان؛ ۲. گزارش در باره روزگار بهرام خان کیانی، شاه مستقل سیستان.
گزارش محتوا
درون مایه این کتاب را بر پایه دوره بندی های رایج در تاریخ سیستان می توان بررسید. این متن از آغازش تا برگ «۲۷ ب»، تاریخ ایران را از روزگار پیشدادیان تا از میان رفتن دولت ساسانی گزارش می کند. سرایندگان پس از عرضه گزارشی سوگوارانه در باره سقوط دولت ساسانی، در گزارش رویدادهای پس از اسلام ، بی درنگ به عصر حکومت یعقوب لیث می پردازند. این دوره را کمابیش روزگار آغازین پاگیری صفاریان و سلسله صفاری می خوانند که گزارش در باره آن از برگ «۲۷ ب» آغاز می شود و به برگ «۶۶ الف» پایان می یابد. تاریخ دو شاخه از خاندان صفاری؛ یعنی خاندان لیث (یعقوب، عمرو، طاهر و علی) و خلفیان از نسل ابو جعفر احمد بن محمد بن خلف، در این بخش از کتاب به نظم درآمده است. شاخه خلفیان صفاری با غزنویان و سلجوقیان هم روزگار و درگیر بودند. به گمان، دوره ملوک نیم روز از برگ «۶۶ الف» آغاز می شود. آنان نیز دو شاخه داشتند: ملوک نصری از نسل ابو الفضل نصر بن احمد (۴۶۵ ق/ ۱۰۷۳ م) که تا هنگام حمله مغولان بر سیستان حکم می راندند و ملوک مهربانی. ملوک مهربانی که از نسل شمس الدین علی بن مسعود بن خلف بن مهربان بودند، از ۶۳۳ تا ۹۱۹ (دوره گسترش چیرگی مغول بر شرق ایران تا نخستین سال های پادشاهی طهماسب یکم صفوی) فرمان راندند.
← گزارش های منظوم رویدادهای ملوک
...