لغت نامه دهخدا
شبکیه. [ ش َ ب َکی ی َ / ی ِ ] ( ص نسبی ، اِ ) شبکیة. تورینه . در اصطلاح تشریح ، پرده نازکی است که از رشته های عصبی است و از پرد ( قرص بصری ) تا آوه امتداد دارد. از آن به بعد هم باز سطح داخلی موئین کرپ ( جسم هدبی ) و سطح خلفی ایرسا ( عنبیه ) را نیزمیپوشاند منتهی در این دو محل خیلی نازک و ساده میشود. و دیگر رشته های عصبی ندارد. این پرده از سمت داخل به پرده آبگینه ( زجاجیه ) و از طرف خارج به پارینه ( مشیمیه ) محدود میشود. شبکیه شفاف است و در چشم اشخاص زنده ارغوانی میباشد ولی در اثر روشنایی سفیدرنگ میشود. پس از مرگ رنگ آن رفته رفته خاکستری می گردد سرانجام سفید میشود. این پرده در محل داخل شدن پی بینایی و در حوالی آوه به مشیمیه می چسبد و در سایر جاها فقط با آن مجاور میباشد. چنانکه اشاره شد در سطح داخلی چشم درست در امتداد محور قدامی و خلفی آن قسمتی از شبکیه خیلی حساس است و چون رنگ آن نیز زرد است به آن «زردلک » میگویند. لکه ٔزرد بیضی شکل است و به اندازه یک تا دو میلیمتر میباشد. در مرکز خود یک فرورفتگی دارد که حساسترین نقاطشبکیه است و به آن گودال مرکزی میگویند. در سه میلیمتری داخلی این ناحیه ، قرص بصری قرار دارد که محل داخل شدن پی بینایی در چشم است و به شکل دایره میباشد.رنگش سفید و قطرش 1/5 میلیمتر میباشد. اطراف این قرص از سایر قسمتهای شبکیه قدری برجسته تر است ولی مرکزآن به عکس گودتر میباشد و به آن گودی طبیعی میگویند. در همین جا است که رگهای شبکیه داخل چشم میشوند. ساختمان شبکیه خیلی مفصل است و اگر قطعی از آن را زیرمیکروسکپ نگاه کنیم ده طبقه مختلف در آن خواهیم دید و بطور خلاصه شبکیه پرده حساس کره چشم است که درون آن را میپوشاند و شامل دو بخش خلفی و قدامی است :
1 - بخش خَلْفی ، این بخش شبکیه اصلی را تشکیل میدهد و در آن دو قسمت متمایز از هم میتوان تشخیص داد که یکی را لکه زرد و دیگری را نقطه کور میخوانند. لکه زرد بیضی شکل است و وسط آن اندکی فرورفته است. این قسمت در قطب خلفی کره چشم جای دارد و نقطه کور محل ورود عصب بینائی به چشم میباشد که به شکل دایره است رنگش سفید و قطرش 1/5 میلیمتر است.
2 - بخش قُدّامی که سطح داخلی جسم مژکی و عنبیه را میپوشاند. در ضخامت پرده شبکیه سه لایه متمایز از هم میتوان تشخیص داد که از بیرون به درون عبارتند از: الف - لایه سلولهای حسی ، در این لایه سلولهایی وجود دارد که از امواج نورانی تحریک و متأثر میشود و به سلولهای بینایی موسوم است. سلولهای بینایی به دو دسته تقسیم میشوند. سلولهای استوانه ای و سلولهای مخروطی. سلولهای استوانه ای سلولهایی هستند که زائده هاشان استوانه ای است و سلولهای مخروطی دارای زائده های مخروطی شکل میباشد. زائده های استوانه ای و مخروطی سلولهای بینایی مجاور لایه رنگی قرار دارند که فقط از یک ردیف سلول ساخته شده.بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
۱ - مونث شبکی . ۲ - ( اسم ) پرده ایست عصبی که داخلی ترین پرده های جدار کره چشم را تشکیل می دهد . این پرده از پخش شدن عصب باصره در داخل کره چشم بر روی مشیمه تشکیل می گردد . پرده شبکیه دارای دو قسمت خلفی و قدامی است . قمست خلفی که شبکیه حقیقی را می سازد پرده ایست نازک و شفاف و پشت گلی رنگ که از محل خروج عصب تا دایره دندانه دار کشیده شده و تمام قسمتهای حساس و سلولهای عصبی شبکیه را شامل است و نیز حبه بصری و لکه زرد در این قسمت واقعند ولی قسمت قدامی که سطح خلفی عنبیه را پوشانیده پرده نازکی است که دارای عملی مخصوص نمی باشد و حد فاصل قسمتهای قدامی و خلفی همان دایره دندانه دار است پرده عصبی چشم .
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
دانشنامه عمومی
شبکیه ( Retina ) چشم انسان یک لایه بافت حساس به نور است که سطح داخلی چشم ها را می پوشاند. تصویر دنیای بیرون از طریق قرنیه و عدسی روی شبکیه به تصویر درمی آید، مانند فیلمی که داخل یک دوربین عکاسی تصاویر را ضبط می کند. عده ای از مردم دنیا در اثر عوامل ارثی یا اکتسابی مانند پیری، ناراحتی هایی مثل فشار خون و دیابت و نیز بیماری هایی مانند سرطان شبکیه و تباهی لکه زرد از داشتن شبکیه سالم محروم می شوند و دیگر نمی توانند با محیط پیرامون خود ارتباط دیداری درست برقرار کنند یا حتی به طور کلی بینایی خود را از دست می دهند. [ ۱]
شبکیه داخلی ترین لایهٔ چشم است و شامل سلول های گیرندهٔ نور و نورون ها می باشد. این لایهٔ بسیار نازک ( قطری حدود ۰٫۵ میلی متر ) ۷۵٪ مساحت کرهٔ چشم را می پوشاند.
شبکیه لایهٔ حساس به نور را تشکیل می دهد و با تبدیل جریان الکترومغناطیسی نور به پیام عصبی و انتقال آن از طریق عصب بینایی به لب پس سری به مغز توانایی دیدن را می دهد. سلول های گیرندهٔ نور شبکیه ۲ نوع می باشند:
• سلول های مخروطی که توانایی دیدن رنگ ها را در نور زیاد به مغز می دهند. میزان ماده حساس به نور در دندریت این سلول ها نسبت به سلول های استوانه ای کمتر است همین کمبود یکی از علل حساسیت کمتر مخروطی به نور است.
• سلول های استوانه ای که بینایی در نور کم را امکان پذیر می سازند. سلول های استوانه ای در نور کم تحریک می شوند یعنی حساسیت آن ها بالاست. میزان زیاد ماده حساس به نور یاخته های استوانه ای نسبت به یاخته های مخروطی علت بر حساسیت بالای آن هاست.
هریک از این دو نوع گیرنده برای مقصود خاصی تخصص یافته است. میله ها برای دید شب ساخته شده اند. این یاخته ها در نور کم عمل می کنند و احساس های فاقد رنگ را سبب می شوند. مخروط ها برای نور روز مناسب تر هستند. این یاخته ها به نورهای شدید پاسخ می دهند و موجب احساس رنگ می شوند.
جایی را که عصب بینایی از شبکیه خارج می شود نقطه کور می گویند. لکه زرد بخش دیگری از شبکیه است که در امتداد محور نوری کرهٔ چشم قرار دارد و در دقت و تیزبینی چشم نقش دارد.
در ۶ ژانویه ۲۰۱۳ محققان بریتانیایی موفق به معالجه موش های نابینا شدند. آن ها این عمل را با تزریق سلول های حساس به نور انجام دادند. پیرو آزمایش های بیشتر، این پژوهش می تواند موجبات بهبود بیمارانی که از رنگدانه ای شدن شبکیه چشم رنج می برند را حاصل نماید. [ ۲] [ ۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفشبکیه داخلی ترین لایهٔ چشم است و شامل سلول های گیرندهٔ نور و نورون ها می باشد. این لایهٔ بسیار نازک ( قطری حدود ۰٫۵ میلی متر ) ۷۵٪ مساحت کرهٔ چشم را می پوشاند.
شبکیه لایهٔ حساس به نور را تشکیل می دهد و با تبدیل جریان الکترومغناطیسی نور به پیام عصبی و انتقال آن از طریق عصب بینایی به لب پس سری به مغز توانایی دیدن را می دهد. سلول های گیرندهٔ نور شبکیه ۲ نوع می باشند:
• سلول های مخروطی که توانایی دیدن رنگ ها را در نور زیاد به مغز می دهند. میزان ماده حساس به نور در دندریت این سلول ها نسبت به سلول های استوانه ای کمتر است همین کمبود یکی از علل حساسیت کمتر مخروطی به نور است.
• سلول های استوانه ای که بینایی در نور کم را امکان پذیر می سازند. سلول های استوانه ای در نور کم تحریک می شوند یعنی حساسیت آن ها بالاست. میزان زیاد ماده حساس به نور یاخته های استوانه ای نسبت به یاخته های مخروطی علت بر حساسیت بالای آن هاست.
هریک از این دو نوع گیرنده برای مقصود خاصی تخصص یافته است. میله ها برای دید شب ساخته شده اند. این یاخته ها در نور کم عمل می کنند و احساس های فاقد رنگ را سبب می شوند. مخروط ها برای نور روز مناسب تر هستند. این یاخته ها به نورهای شدید پاسخ می دهند و موجب احساس رنگ می شوند.
جایی را که عصب بینایی از شبکیه خارج می شود نقطه کور می گویند. لکه زرد بخش دیگری از شبکیه است که در امتداد محور نوری کرهٔ چشم قرار دارد و در دقت و تیزبینی چشم نقش دارد.
در ۶ ژانویه ۲۰۱۳ محققان بریتانیایی موفق به معالجه موش های نابینا شدند. آن ها این عمل را با تزریق سلول های حساس به نور انجام دادند. پیرو آزمایش های بیشتر، این پژوهش می تواند موجبات بهبود بیمارانی که از رنگدانه ای شدن شبکیه چشم رنج می برند را حاصل نماید. [ ۲] [ ۳]
wiki: شبکیه
دانشنامه آزاد فارسی
شبکیّه (retina)
شبکیّه
شبکیّه
لایه ای حساس به نور، در عقب چشم. عصب بینایی این لایه را به مغز متصل می کند. شبکیه از چند لایه تشکیل شده است. در انسان، بیش از میلیون ها یاختۀ حسی شبکیه را می سازند. این یاخته ها بر دو نوع استوانه ای و مخروطیاند که نور را به پیام های عصبی تبدیل می کنند. این پیام ها از راه عصب بینایی به مغز می رسند. در هر چشم ۱۲۰ میلیون یاختۀ استوانه ای وجود دارد. این یاخته های حساس به نور در همۀ قسمت های شبکیه پراکنده اند، ولی نمی توانند تصاویر واضح و دقیقی ارائه کنند و رنگ ها را تمیز دهند. هر چشم ۶ میلیون یاختۀ مخروطی دارد که اکثراً در منطقۀ مرکزی شبکیه، با نام گودی، متمرکزند. کار این یاخته ها ایجاد تصاویر دقیق و دید رنگی است. سه نوع رنگ دانۀ بینایی در یاخته های مخروطی وجود دارد. هر یاخته به یکی از رنگ های اصلی، قرمز، آبی، و سبز، حساس است. مغز درجات متفاوت علایم صادرشده از سه نوع یاختۀ مخروطی را به صورت رنگ های گوناگون طیف مریی درک می کند. تصویری که روی شبکیه تشکیل می شود وضوح چندانی ندارد. پژوهش ها دربارۀ چشم و مراکز بینایی مغز نشان می دهند که این تصویر چندان دقیق فرآوری نمی شود تا کیفیت بهتری پیدا کند. گاه شبکیه براثر ضربه، مثلاً در مشت زنی، از دیوارۀ کرۀ چشم جدا می شود. در این حالت، شبکیه را با لیزر به محل اصلی خود می چسبانند.
شبکیّه
شبکیّه
لایه ای حساس به نور، در عقب چشم. عصب بینایی این لایه را به مغز متصل می کند. شبکیه از چند لایه تشکیل شده است. در انسان، بیش از میلیون ها یاختۀ حسی شبکیه را می سازند. این یاخته ها بر دو نوع استوانه ای و مخروطیاند که نور را به پیام های عصبی تبدیل می کنند. این پیام ها از راه عصب بینایی به مغز می رسند. در هر چشم ۱۲۰ میلیون یاختۀ استوانه ای وجود دارد. این یاخته های حساس به نور در همۀ قسمت های شبکیه پراکنده اند، ولی نمی توانند تصاویر واضح و دقیقی ارائه کنند و رنگ ها را تمیز دهند. هر چشم ۶ میلیون یاختۀ مخروطی دارد که اکثراً در منطقۀ مرکزی شبکیه، با نام گودی، متمرکزند. کار این یاخته ها ایجاد تصاویر دقیق و دید رنگی است. سه نوع رنگ دانۀ بینایی در یاخته های مخروطی وجود دارد. هر یاخته به یکی از رنگ های اصلی، قرمز، آبی، و سبز، حساس است. مغز درجات متفاوت علایم صادرشده از سه نوع یاختۀ مخروطی را به صورت رنگ های گوناگون طیف مریی درک می کند. تصویری که روی شبکیه تشکیل می شود وضوح چندانی ندارد. پژوهش ها دربارۀ چشم و مراکز بینایی مغز نشان می دهند که این تصویر چندان دقیق فرآوری نمی شود تا کیفیت بهتری پیدا کند. گاه شبکیه براثر ضربه، مثلاً در مشت زنی، از دیوارۀ کرۀ چشم جدا می شود. در این حالت، شبکیه را با لیزر به محل اصلی خود می چسبانند.
wikijoo: شبکیه
پیشنهاد کاربران
توری چشم
برای یادسپاری آسان تر می توان با کلمات بازی کرد و داستان ساخت. اما در راستای آسان سازی در باب چشم:
اگر نتوان آنچه که در صُلب کسی است دید اما می توان صُلبیه یا همان سفیدی چشم او را دید. این سفیدی چشم در همه جای ظاهر چشم که می بینیم، سفید نیست بلکه قسمتی از آن شفاف است به طوری که قسمت رنگی چشم که�در پشت آن قرار دارد و عنبیه نام دارد را می توان دید این قسمت شفاف را قرنیه می گویند. برای بازی با قرنیه می توان از کلمات قرین به معنای نزدیک و قرن به معنای صد سال استفاده کرد نزدیکترین لایه صلبیه است که جلوی چشم قرینه شده است همان سفیدی چشم که می توان آن را دید اما قرنیه شفاف است و نمی توان دید اما می تواند یک قرن نور را از خودش عبور دهد.
... [مشاهده متن کامل]
اما عنبیه چشم افراد یکسان نیست و مانند عِنَب ( انگور ) به رنگ های مختلف وجود دارد آبی، قرمز، سبز، قهوه ای، پس قسمت رنگی چشم عنبیه است و در کل، اگر به چشم فردی نگاه کنیم قسمت سفید رنگ، صلبیه و قسمت رنگی عنبیه نام دارد و اما در وسط عنبیه سوراخی است که مردمان از آن وارد چشم و دنیای فرد می شوند و به این سوراخ، مردمک گفته می شود از شراب انگوری ( عنب و عنبیه ) مردمان برای ورود گزینش می شوند نور زیاد و تنگ کردن مردمک توسط عنبیه یا وقتی نور کم است و عنبیه دست دلبازی می کند. اما مشیمیه که مانند مشماست و شاید بتوان کلمات میان و میانی را از آن استخراج کرد. و بالاخره که از مشماهای رنگی شاید عنبیه های رنگی به ذهن برسد چراکه مشیمیه در جلو چشم به عنبیه تبدیل می شود و البته تمام این ها بهانه ای بود برای استفاده بهتر و بیشتر از بازی های ذهنی که هر کس می تواند بهتر از این را بسازد و خلق کند.
توضیحات:
چشم ما شکلی تقریبا کروی دارد و دیواره آن از سه لایه زیر تشکیل شده است .
۱ - صلبیه : لایه خارجی سخت ، ضخیم و سفید رنگ است . وظیفه ی این پرده محافظت از بخش های داخلی چشم است . صلبیه در جلوی چشم قرنیه را به وجود می آورد . که محل ورود نور به داخل چشم است . صلبیه توسط ملتحمه پوشانده می شودکه باعث راحتی حرکات چشم می شود.
شرح:
واژه صلبیه ( سَختینه ) به معنی سفت و سخت است. صُلبیه یا سفیدی چشم هم از الیاف محکم ساخته شده و بخش اعظم کره چشم را دربر گرفته است. این بخش از چشم همانند یک دیواره از اجزای درونی چشم محافظت می کند. در واقع صلبیه بافت نسبتاً محکمی است که دور تا دور کره چشم به جز قرنیه را می پوشاند. این پوشش در یک ششم جلویی چشم شفاف است و تبدیل به قرنیه می شود. قرنیه بافتى شفاف در جلوى کره چشم است که ساختمان های داخلی تر کره چشم در پشت آن قابل مشاهده است . بى رگ بودن از عوامل شفافیت قرنیه مى باشد. � قرنیه چشم مثل یک ذره بین عمل کند اگر انحنای قرنیه کسی بیشتر از حد طبیعی باشد تصاویر به جای آنکه روی پرده شبکیه بیفتد در جلوی پرده شبکیه تشکیل می شود. چنین فردی نزدیک بین است. همچنین اگر انحنای قرنیه کسی کمتر از حد طبیعی باشد تصاویر به جای آنکه روی پرده شبکیه بیفتند در پشت آن تشکیل می شوند. چنین فردی دوربین است. به طوری که می بینیم قرنیه افراد نقش مهمی در تعیین دوربینی یا نزدیک بینی یا شماره چشم افراد دارد. به همین علت اکثر روش های جراحی برای اصلاح دید و شماره عینک روی این بخش از چشم انجام می گیرد. مثلاً در روش های لیزر، لیزیک، لازک مقدار انحنای قرنیه تغییر می کند و شماره چشم فرد اصلاح می شود. همچنین استفاده از لنز تماسی� کمک می کند که انحنای قرنیه فرد موقتاً به اندازه مطلوب برسد و دید فرد اصلاح شود.
۲ - مشیمیه : لایه ی میانی و تیره رنگی است که باعث می شود نور داخل کره چشم منعکس نشود
همچنین دارای تعداد زیادی رگ خونی است که وظیفه آن ها غذا دادن به بخش های مختلف چشم است .
همچنین بخش رنگی چشم یعنی عنبیه را به وجود می اورد
۳ - شبکیه : داخلی ترین لایه چشم است که بسیار حساس و نازک است و دارای سلول های گیرنده نور است که در ایجاد پیام عصبی بینایی نقش دارد .
شبکیه دارای دو نوع سلول گیرنده است :
گیرنده ی استوانه ای : به نور سیاه و سفید حساس اند .
در نور ضعیف تحریک می شوند . تعداد این سلول ها از مخروطی ها بیشتر است .
گیرنده ی مخروطی : به نور رنگی حساس اند . مسئول درک رنگ ها هستند . در نور قوی تحریک می شوند.
در کره ی چشم دو محفظه یکی در جلوی عدسی و دیگری در پشت عدرسی قرار دارند که اولی از مایعی به نام زلالیه و دومی از مایعی به نام زجاجیه پر شده است .
زلالیه مایعی است� که مواد غذایی و اکسیژن برای عدسی و قرنیه فراهم می کند. ابتدا در اتاق خلفی ( عقبی ) ، ترشح شده و بعد از طریق مردمک به اتاق قدامی ( جلویی ) چشم می آید و در آخر از طریق کانالی به جریان خون بر می گردد. اگر به هر دلیلی تعادل بین تولید و خروج این مایع به هم بخورد مقدار مایع زلالیه در چشم افزایش پیدا می کند و فشار داخل کره چشم از حد طبیعی بیشتر می شود. ( مقدار طبیعی فشار چشم در افراد بالغ بین ۱۰ تا ۲۱ میلی متر جیوه است ) . بالا رفتن فشار چشم به پرده شبکیه و عصب بینایی آسیب می زند و باعث بیماری آب سیاه یا گلوکوم می شود.
لازم به ذکر است که بین عدسی و قرنیه فضایی وجود دارد که توسط عنبیه به دو فضا تقسیم می شود: ۱ ) فضای خلفی ( عقبی ) ، که بین عنبیه و عدسی است و اتاق خلفی نام دارد. ۲ ) فضای قدامی ( جلویی ) که بین عنبیه و قرنیه قرار دارد و اتاق قدامی نام دارد. ارتباط این دو اتاق از طریق سوراخ مردمک است. در وسط عنبیه سوراخی به نام مردمک وجود دارد که مقدار نور وارد شده به چشم را تنظیم می کند. وقتی چشم در محیط پر نور قرار می گیرد مردمک تنگ می شود تا مقدار نور کمتری وارد چشم شود. به همین صورت وقتی چشم در محیط کم نور قرار می گیرد مردمک گشاد می شود تا نور بیشتری وارد چشم شود .
چگونگی کار چشم:
نور از محیط خارج وارد قرنیه شده و پس از عبور از مردمک به عدسی می رسد. مردمک سوراخی است که در وسط عنبیه چشم قرار دارد. مردمک ورودی مسیر نور به داخل چشم است. در بسیاری از جانوران� اندازهٔ مردمک توسط ماهیچه های موجود در عنبیه با توجه به شدت نور تنگ و گشاد می شود ( زمانی که نور زیاد باشد تنگ و زمانی که نور کم باشد گشاد می شود ) . اما عدسی یا لنز، یک ساختمان شفاف در پشت عنبیه است به کمک قرنیه سبب شکست نور ورودی به چشم و تمرکز� نور روی شبکیه می شود. عدسی، عروق خونی ندارد و از طریق انتشار مواد غذایی به آن تغذیه می شود. ضخامت عدسی چشم در شرایط مختلف تغییر می کند و بسته به� فاصله ضخامت عدسی کم و زیاد می شود. � از دست دادن قابلیت انعطاف پذیری عدسی چشم� به علت افزایش سن را پیر چشمی می گویند که شخص نیازمند عینک نزدیک بین خواهد شد. همچنین در صورتی که عدسی به دلایلی از جمله افزایش سن ، ضربه و … شفافیت خود را از دست بدهد به این حالت کاتاراکت یا آب مروارید گفته می شود. در کل ، عدسی نور را به صورت دقیق روی شبکیه متمرکز می کند تا تصویر واضحی بر روی شبکیه ایجاد شود و سپس تصویر ایجاد شده به وسیله عصب بینایی به مغز انسان منتقل می شود تا آنجا تفسیر شود.
اگر نتوان آنچه که در صُلب کسی است دید اما می توان صُلبیه یا همان سفیدی چشم او را دید. این سفیدی چشم در همه جای ظاهر چشم که می بینیم، سفید نیست بلکه قسمتی از آن شفاف است به طوری که قسمت رنگی چشم که�در پشت آن قرار دارد و عنبیه نام دارد را می توان دید این قسمت شفاف را قرنیه می گویند. برای بازی با قرنیه می توان از کلمات قرین به معنای نزدیک و قرن به معنای صد سال استفاده کرد نزدیکترین لایه صلبیه است که جلوی چشم قرینه شده است همان سفیدی چشم که می توان آن را دید اما قرنیه شفاف است و نمی توان دید اما می تواند یک قرن نور را از خودش عبور دهد.
... [مشاهده متن کامل]
اما عنبیه چشم افراد یکسان نیست و مانند عِنَب ( انگور ) به رنگ های مختلف وجود دارد آبی، قرمز، سبز، قهوه ای، پس قسمت رنگی چشم عنبیه است و در کل، اگر به چشم فردی نگاه کنیم قسمت سفید رنگ، صلبیه و قسمت رنگی عنبیه نام دارد و اما در وسط عنبیه سوراخی است که مردمان از آن وارد چشم و دنیای فرد می شوند و به این سوراخ، مردمک گفته می شود از شراب انگوری ( عنب و عنبیه ) مردمان برای ورود گزینش می شوند نور زیاد و تنگ کردن مردمک توسط عنبیه یا وقتی نور کم است و عنبیه دست دلبازی می کند. اما مشیمیه که مانند مشماست و شاید بتوان کلمات میان و میانی را از آن استخراج کرد. و بالاخره که از مشماهای رنگی شاید عنبیه های رنگی به ذهن برسد چراکه مشیمیه در جلو چشم به عنبیه تبدیل می شود و البته تمام این ها بهانه ای بود برای استفاده بهتر و بیشتر از بازی های ذهنی که هر کس می تواند بهتر از این را بسازد و خلق کند.
توضیحات:
چشم ما شکلی تقریبا کروی دارد و دیواره آن از سه لایه زیر تشکیل شده است .
۱ - صلبیه : لایه خارجی سخت ، ضخیم و سفید رنگ است . وظیفه ی این پرده محافظت از بخش های داخلی چشم است . صلبیه در جلوی چشم قرنیه را به وجود می آورد . که محل ورود نور به داخل چشم است . صلبیه توسط ملتحمه پوشانده می شودکه باعث راحتی حرکات چشم می شود.
شرح:
واژه صلبیه ( سَختینه ) به معنی سفت و سخت است. صُلبیه یا سفیدی چشم هم از الیاف محکم ساخته شده و بخش اعظم کره چشم را دربر گرفته است. این بخش از چشم همانند یک دیواره از اجزای درونی چشم محافظت می کند. در واقع صلبیه بافت نسبتاً محکمی است که دور تا دور کره چشم به جز قرنیه را می پوشاند. این پوشش در یک ششم جلویی چشم شفاف است و تبدیل به قرنیه می شود. قرنیه بافتى شفاف در جلوى کره چشم است که ساختمان های داخلی تر کره چشم در پشت آن قابل مشاهده است . بى رگ بودن از عوامل شفافیت قرنیه مى باشد. � قرنیه چشم مثل یک ذره بین عمل کند اگر انحنای قرنیه کسی بیشتر از حد طبیعی باشد تصاویر به جای آنکه روی پرده شبکیه بیفتد در جلوی پرده شبکیه تشکیل می شود. چنین فردی نزدیک بین است. همچنین اگر انحنای قرنیه کسی کمتر از حد طبیعی باشد تصاویر به جای آنکه روی پرده شبکیه بیفتند در پشت آن تشکیل می شوند. چنین فردی دوربین است. به طوری که می بینیم قرنیه افراد نقش مهمی در تعیین دوربینی یا نزدیک بینی یا شماره چشم افراد دارد. به همین علت اکثر روش های جراحی برای اصلاح دید و شماره عینک روی این بخش از چشم انجام می گیرد. مثلاً در روش های لیزر، لیزیک، لازک مقدار انحنای قرنیه تغییر می کند و شماره چشم فرد اصلاح می شود. همچنین استفاده از لنز تماسی� کمک می کند که انحنای قرنیه فرد موقتاً به اندازه مطلوب برسد و دید فرد اصلاح شود.
۲ - مشیمیه : لایه ی میانی و تیره رنگی است که باعث می شود نور داخل کره چشم منعکس نشود
همچنین دارای تعداد زیادی رگ خونی است که وظیفه آن ها غذا دادن به بخش های مختلف چشم است .
همچنین بخش رنگی چشم یعنی عنبیه را به وجود می اورد
۳ - شبکیه : داخلی ترین لایه چشم است که بسیار حساس و نازک است و دارای سلول های گیرنده نور است که در ایجاد پیام عصبی بینایی نقش دارد .
شبکیه دارای دو نوع سلول گیرنده است :
گیرنده ی استوانه ای : به نور سیاه و سفید حساس اند .
در نور ضعیف تحریک می شوند . تعداد این سلول ها از مخروطی ها بیشتر است .
گیرنده ی مخروطی : به نور رنگی حساس اند . مسئول درک رنگ ها هستند . در نور قوی تحریک می شوند.
در کره ی چشم دو محفظه یکی در جلوی عدسی و دیگری در پشت عدرسی قرار دارند که اولی از مایعی به نام زلالیه و دومی از مایعی به نام زجاجیه پر شده است .
زلالیه مایعی است� که مواد غذایی و اکسیژن برای عدسی و قرنیه فراهم می کند. ابتدا در اتاق خلفی ( عقبی ) ، ترشح شده و بعد از طریق مردمک به اتاق قدامی ( جلویی ) چشم می آید و در آخر از طریق کانالی به جریان خون بر می گردد. اگر به هر دلیلی تعادل بین تولید و خروج این مایع به هم بخورد مقدار مایع زلالیه در چشم افزایش پیدا می کند و فشار داخل کره چشم از حد طبیعی بیشتر می شود. ( مقدار طبیعی فشار چشم در افراد بالغ بین ۱۰ تا ۲۱ میلی متر جیوه است ) . بالا رفتن فشار چشم به پرده شبکیه و عصب بینایی آسیب می زند و باعث بیماری آب سیاه یا گلوکوم می شود.
لازم به ذکر است که بین عدسی و قرنیه فضایی وجود دارد که توسط عنبیه به دو فضا تقسیم می شود: ۱ ) فضای خلفی ( عقبی ) ، که بین عنبیه و عدسی است و اتاق خلفی نام دارد. ۲ ) فضای قدامی ( جلویی ) که بین عنبیه و قرنیه قرار دارد و اتاق قدامی نام دارد. ارتباط این دو اتاق از طریق سوراخ مردمک است. در وسط عنبیه سوراخی به نام مردمک وجود دارد که مقدار نور وارد شده به چشم را تنظیم می کند. وقتی چشم در محیط پر نور قرار می گیرد مردمک تنگ می شود تا مقدار نور کمتری وارد چشم شود. به همین صورت وقتی چشم در محیط کم نور قرار می گیرد مردمک گشاد می شود تا نور بیشتری وارد چشم شود .
چگونگی کار چشم:
نور از محیط خارج وارد قرنیه شده و پس از عبور از مردمک به عدسی می رسد. مردمک سوراخی است که در وسط عنبیه چشم قرار دارد. مردمک ورودی مسیر نور به داخل چشم است. در بسیاری از جانوران� اندازهٔ مردمک توسط ماهیچه های موجود در عنبیه با توجه به شدت نور تنگ و گشاد می شود ( زمانی که نور زیاد باشد تنگ و زمانی که نور کم باشد گشاد می شود ) . اما عدسی یا لنز، یک ساختمان شفاف در پشت عنبیه است به کمک قرنیه سبب شکست نور ورودی به چشم و تمرکز� نور روی شبکیه می شود. عدسی، عروق خونی ندارد و از طریق انتشار مواد غذایی به آن تغذیه می شود. ضخامت عدسی چشم در شرایط مختلف تغییر می کند و بسته به� فاصله ضخامت عدسی کم و زیاد می شود. � از دست دادن قابلیت انعطاف پذیری عدسی چشم� به علت افزایش سن را پیر چشمی می گویند که شخص نیازمند عینک نزدیک بین خواهد شد. همچنین در صورتی که عدسی به دلایلی از جمله افزایش سن ، ضربه و … شفافیت خود را از دست بدهد به این حالت کاتاراکت یا آب مروارید گفته می شود. در کل ، عدسی نور را به صورت دقیق روی شبکیه متمرکز می کند تا تصویر واضحی بر روی شبکیه ایجاد شود و سپس تصویر ایجاد شده به وسیله عصب بینایی به مغز انسان منتقل می شود تا آنجا تفسیر شود.
بخش های مختلف چشم را هم در تصویر می توانید مشاهده کنید. . .
بخش های مختلف چشم انسان به انگلیسی 👁 👁
✅ eyeball = تخم چشم
✅ eyelid = پلک
✅ eyelash / lash = مژه
✅ sclera /white = صلبیه، سفیدی چشم
✅ retina = شبکیه
✅ iris = عنبیه
... [مشاهده متن کامل]
✅ cornea = قرنیه
✅ vitreous body / vitreous humour = زجاجیه
✅ lens = عدسی
✅ ciliary muscle = ماهیچه مژگانی
✅ tear duct = مجرای اشکی
✅ optic nerve = عصب بینایی
✅ eyeball = تخم چشم
✅ eyelid = پلک
✅ eyelash / lash = مژه
✅ sclera /white = صلبیه، سفیدی چشم
✅ retina = شبکیه
✅ iris = عنبیه
... [مشاهده متن کامل]
✅ cornea = قرنیه
✅ vitreous body / vitreous humour = زجاجیه
✅ lens = عدسی
✅ ciliary muscle = ماهیچه مژگانی
✅ tear duct = مجرای اشکی
✅ optic nerve = عصب بینایی
توری
شبکیه داخلی ترین لایهٔ چشم است و شامل سلول های گیرندهٔ نور و نورون ها می باشد. این لایهٔ بسیار نازک ( قطری حدود ۰٫۵ میلی متر ) ۷۵٪ مساحت کرهٔ چشم را می پوشاند.
شبکیه لایهٔ حساس به نور را تشکیل می دهد و با تبدیل جریان الکترومغناطیسی نور به پیام عصبی و انتقال آن از طریق عصب بینایی به لب پس سری به مغز توانایی دیدن را می دهد. سلول های گیرندهٔ نور شبکیه ۲ نوع می باشند:
... [مشاهده متن کامل]
سلول های مخروطی که توانایی دیدن رنگ ها را در نور به مغز می دهند.
سلول های استوانه ای که بینایی در تاریکی را امکان پذیر می سازند.
جایی را که عصب بینایی از شبکیه خارج می شود نقطه کور می گویند. لکه زرد بخش دیگری از شبکیه است که در امتداد محور نوری کرهٔ چشم قرار دارد و در دقت و تیزبینی چشم نقش دارد.
ساختار شبکیه [ویرایش]
بافت شبکیه شامل نورون ها و تعداد فراوانی مویرگ خونی است. در شبکیه ۵ لایه نورون تمایزیافته دیده می شود. این لایه ها از داخل به خارج ( به سمت مشیمیه ) ( در تصویر، از چپ به راست ) ، به ترتیب عبارت اند از:
سلول های عقده ای یا گانگلیونی که آکسون های آن ها امتداد یافته و عصب بینایی را تشکیل می دهند.
سلول های آماکرین که نورون های رابط میان سلول های دوقطبی و سلول های عقده ای هستند.
سلول های دوقطبی.
سلول های افقی که نورون های رابط میان سلول های گیرندهٔ نور و سلول های دوقطبی هستند.
سلول های گیرندهٔ نور که شامل سلول های مخروطی و سلول های استوانه ای هستند.
پنج لایهٔ تشکیل دهندهٔ شبکیه
نور پس از عبور از عدسی و زجاجیه، از طریق سلول های عقده ای به شبکیه وارد شده و بعد از پشت سر گذاشتن سایر لایه های شبکیه، سرانجام به سلول های گیرندهٔ نور می رسد. این سلول ها جریان نور را به پیام عصبی تبدیل کرده و آن را از طریق سلول های افقی به سلول های دوقطبی منتقل می کنند. به این ترتیب، پیام عصبی از سلول های عقده ای به عصب بینایی منتقل شده و به مغز می رود.
منابع [ویرایش]
«ویکی پدیای فرانسوی». بازبینی شده در ۱۱ فوریه ۲۰۰۹.
این یک نوشتار خُرد زیست شناسی است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
[نهفتن]
ن • ب • و
چشم انسان
زجاجیه - زلالیه - شبکیه - صلبیه - عدسی - عصب بینایی - عنبیه - قرنیه - لکه زرد - ماهیچه مژکی - تارهای آویز - مردمک - مشیمیه - نقطه کور
از ویکی پدیا
قس عربی
الشبکیة ( Retina[1] ) : هی الطبقة الداخلیة للعین, وتتصف بکونها رقیقة لایتعدى سمکها سمک ورقة کتاب وتحتوی على عشرة طبقات مکونة من الخلایاالعصبیة والألیاف العصبیة وخلایا المستقبلات الضوئیة ونسیج داعم. تعمل الشبکیة على تحویل الأشعة الضوئیة إلى نبضات عصبیة یتم نقلها عبر العصب البصری إلى مراکز الدماغ العلیا ویتم ذلک فـی المستقبلات الضوئیة فالعصی حساسة للضوء ذی الشدة البسیطة ( الرؤیة اللیلیة ) بینما المخاریط تستجیب للضوء ذی الشدة العالیة ( الرؤیة النهاریة ) ورؤیة الألوان تحدث اعتمادا على التکامل الوظیفی للمخاریط. الرؤیة تحت ظروف الإضاءة القویة تسمى ( Photopic Vision[2] ) والرؤیة تحت ظروف الإضاءة الخافتة تسمى ( [3]scotopic vision ) فالعین تعمل باستخدام العصی بفاعلیة عالیة تحت ظروف الرؤیة فی الظلام بینما تعمل باستخدام المخاریط بفاعلیة عالیة تحت ظروف الرؤیة فی الضوء.
محتویات [أخف]
1 شبکیة العین
2 تشریح الشبکیة
3 انظر أیضا
4 وصلات خارجیة
5 المراجع
[عدل]شبکیة العین
شبکیة العین
شبکیة العین الفقاریة عبارة عن نسیج حساس للضوء یبطن الطبقة الداخلیة للعین، ولقد توصل علم البصریات إلى تحلیل الصور المرئیة على الشبکیة، حیث تقوم بنفس وظیفة الکامیرا أثناء تصویرالافلام. فعند وصول الضوء للشبکیة تبدأ سلسلة من الأحداث الکیمیائیة والکهربیة التی تؤدى إلى وجود النبضات العصبیة التی یتم إرسالها إلى مراکز بصریة متنوعة داخل المخ حیث یتم النقل خلال العصب البصری. فی التطور الجینى للفقاریات:تنشا شبکیة العین والعصب البصری من امتدادات التنمیة المخیة فلذلک نجد أن الشبکیة تعتبر جزء من الجهاز العصبی المرکزی ونجد کذلک أن شبکیة العین هی الجزء الوحید الظاهر والغیر غائر من الجهاز العصبی المرکزی. نجد کذلک أن شبکیة العین عبارة عن بنیة معقدة مکونة من عدة طبقات من الخلایا العصبیة مرتبطة مع بعضها عن طریق ما یسمى synapses وهى عبارة عن التقاء خلیتین مع بعضهما البعض، ونجد کذلک أن الخلایا العصبیة الحساسة للضوء فقط تکون خلایا مستقبلة للضوء، حیث تقوم هی باستقبال الضوء وتنقسم إلى نوعین : 1ـ العصی ( [4]rods ) ووظیفتها الرئیسیة فی الضوء الخافت حیث تعمل على توفیر رؤیة الأبیض والأسود. 2ـ المخاریط ( [5]cones ) ووظیفتها دعم الرؤیة بالنهار وإدراک باقی الألوان. ویوجد نوع ثالث وهو نوع نادر من مستقبلات الضوء وهو عبارة عن خلیة عقدیة حساسة للضوء وهى ذات أهمیة للاستجابات الانعکاسیة فی ضوء النهار الساطع. تخضع الإشارة العصبیة الصادرة من العصی والمخاریط لعملیة معقدة من خلال خلایا عصبیة أخرى فی الشبکیة ویأخد الخرج شکل الإشارات الحرکیة فی الخلایا العقدیة الموجودة بشبکیة العین والتی لها لیفة عصبیة تکون العصب البصری. وهناک عدة سمات للإدراک البصری یمکن إرجاعها إلى ترمیز الشبکیة والعملیة الضوئیة.
[عدل]تشریح الشبکیة
التشریح الدقیق للشبکیة
عند دراسة قطاع فی الشبکیة[6] نجد أن الشبکیة الفقاریة مکونة من عشر طبقات ممیزة هی من الداخل للخارج : ( 1 ) غشاء داخلی محدود ( 2 ) طبقة نسیج عصبی ( 3 ) طبقة الخلایا العقدیة حیث تؤدى إلى تکون خلایا العصب البصری. ( 4 ) طبقة داخلیة ضفیریة الشکل ( 5 ) طبقة نوویة داخلیة تحتوى على خلایا ذات قطبین ( نوع من أنواع الخلایا العصبیة ) ( 6 ) طبقة خارجیة ضفیریة الشکل ( 7 ) طبقة نوویة خارجیة ( 8 ) غشاء خارجی محدود، وهو یفصل بین القطع الداخلیة للأجزاء المستقبلة للضوء والخلایا النوویة ( 9 ) طبقة مستقبلة للضوء عبارة عن العصی والمخاریط . . .
شبکیه لایهٔ حساس به نور را تشکیل می دهد و با تبدیل جریان الکترومغناطیسی نور به پیام عصبی و انتقال آن از طریق عصب بینایی به لب پس سری به مغز توانایی دیدن را می دهد. سلول های گیرندهٔ نور شبکیه ۲ نوع می باشند:
... [مشاهده متن کامل]
سلول های مخروطی که توانایی دیدن رنگ ها را در نور به مغز می دهند.
سلول های استوانه ای که بینایی در تاریکی را امکان پذیر می سازند.
جایی را که عصب بینایی از شبکیه خارج می شود نقطه کور می گویند. لکه زرد بخش دیگری از شبکیه است که در امتداد محور نوری کرهٔ چشم قرار دارد و در دقت و تیزبینی چشم نقش دارد.
ساختار شبکیه [ویرایش]
بافت شبکیه شامل نورون ها و تعداد فراوانی مویرگ خونی است. در شبکیه ۵ لایه نورون تمایزیافته دیده می شود. این لایه ها از داخل به خارج ( به سمت مشیمیه ) ( در تصویر، از چپ به راست ) ، به ترتیب عبارت اند از:
سلول های عقده ای یا گانگلیونی که آکسون های آن ها امتداد یافته و عصب بینایی را تشکیل می دهند.
سلول های آماکرین که نورون های رابط میان سلول های دوقطبی و سلول های عقده ای هستند.
سلول های دوقطبی.
سلول های افقی که نورون های رابط میان سلول های گیرندهٔ نور و سلول های دوقطبی هستند.
سلول های گیرندهٔ نور که شامل سلول های مخروطی و سلول های استوانه ای هستند.
پنج لایهٔ تشکیل دهندهٔ شبکیه
نور پس از عبور از عدسی و زجاجیه، از طریق سلول های عقده ای به شبکیه وارد شده و بعد از پشت سر گذاشتن سایر لایه های شبکیه، سرانجام به سلول های گیرندهٔ نور می رسد. این سلول ها جریان نور را به پیام عصبی تبدیل کرده و آن را از طریق سلول های افقی به سلول های دوقطبی منتقل می کنند. به این ترتیب، پیام عصبی از سلول های عقده ای به عصب بینایی منتقل شده و به مغز می رود.
منابع [ویرایش]
«ویکی پدیای فرانسوی». بازبینی شده در ۱۱ فوریه ۲۰۰۹.
این یک نوشتار خُرد زیست شناسی است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
[نهفتن]
ن • ب • و
چشم انسان
زجاجیه - زلالیه - شبکیه - صلبیه - عدسی - عصب بینایی - عنبیه - قرنیه - لکه زرد - ماهیچه مژکی - تارهای آویز - مردمک - مشیمیه - نقطه کور
از ویکی پدیا
قس عربی
الشبکیة ( Retina[1] ) : هی الطبقة الداخلیة للعین, وتتصف بکونها رقیقة لایتعدى سمکها سمک ورقة کتاب وتحتوی على عشرة طبقات مکونة من الخلایاالعصبیة والألیاف العصبیة وخلایا المستقبلات الضوئیة ونسیج داعم. تعمل الشبکیة على تحویل الأشعة الضوئیة إلى نبضات عصبیة یتم نقلها عبر العصب البصری إلى مراکز الدماغ العلیا ویتم ذلک فـی المستقبلات الضوئیة فالعصی حساسة للضوء ذی الشدة البسیطة ( الرؤیة اللیلیة ) بینما المخاریط تستجیب للضوء ذی الشدة العالیة ( الرؤیة النهاریة ) ورؤیة الألوان تحدث اعتمادا على التکامل الوظیفی للمخاریط. الرؤیة تحت ظروف الإضاءة القویة تسمى ( Photopic Vision[2] ) والرؤیة تحت ظروف الإضاءة الخافتة تسمى ( [3]scotopic vision ) فالعین تعمل باستخدام العصی بفاعلیة عالیة تحت ظروف الرؤیة فی الظلام بینما تعمل باستخدام المخاریط بفاعلیة عالیة تحت ظروف الرؤیة فی الضوء.
محتویات [أخف]
1 شبکیة العین
2 تشریح الشبکیة
3 انظر أیضا
4 وصلات خارجیة
5 المراجع
[عدل]شبکیة العین
شبکیة العین
شبکیة العین الفقاریة عبارة عن نسیج حساس للضوء یبطن الطبقة الداخلیة للعین، ولقد توصل علم البصریات إلى تحلیل الصور المرئیة على الشبکیة، حیث تقوم بنفس وظیفة الکامیرا أثناء تصویرالافلام. فعند وصول الضوء للشبکیة تبدأ سلسلة من الأحداث الکیمیائیة والکهربیة التی تؤدى إلى وجود النبضات العصبیة التی یتم إرسالها إلى مراکز بصریة متنوعة داخل المخ حیث یتم النقل خلال العصب البصری. فی التطور الجینى للفقاریات:تنشا شبکیة العین والعصب البصری من امتدادات التنمیة المخیة فلذلک نجد أن الشبکیة تعتبر جزء من الجهاز العصبی المرکزی ونجد کذلک أن شبکیة العین هی الجزء الوحید الظاهر والغیر غائر من الجهاز العصبی المرکزی. نجد کذلک أن شبکیة العین عبارة عن بنیة معقدة مکونة من عدة طبقات من الخلایا العصبیة مرتبطة مع بعضها عن طریق ما یسمى synapses وهى عبارة عن التقاء خلیتین مع بعضهما البعض، ونجد کذلک أن الخلایا العصبیة الحساسة للضوء فقط تکون خلایا مستقبلة للضوء، حیث تقوم هی باستقبال الضوء وتنقسم إلى نوعین : 1ـ العصی ( [4]rods ) ووظیفتها الرئیسیة فی الضوء الخافت حیث تعمل على توفیر رؤیة الأبیض والأسود. 2ـ المخاریط ( [5]cones ) ووظیفتها دعم الرؤیة بالنهار وإدراک باقی الألوان. ویوجد نوع ثالث وهو نوع نادر من مستقبلات الضوء وهو عبارة عن خلیة عقدیة حساسة للضوء وهى ذات أهمیة للاستجابات الانعکاسیة فی ضوء النهار الساطع. تخضع الإشارة العصبیة الصادرة من العصی والمخاریط لعملیة معقدة من خلال خلایا عصبیة أخرى فی الشبکیة ویأخد الخرج شکل الإشارات الحرکیة فی الخلایا العقدیة الموجودة بشبکیة العین والتی لها لیفة عصبیة تکون العصب البصری. وهناک عدة سمات للإدراک البصری یمکن إرجاعها إلى ترمیز الشبکیة والعملیة الضوئیة.
[عدل]تشریح الشبکیة
التشریح الدقیق للشبکیة
عند دراسة قطاع فی الشبکیة[6] نجد أن الشبکیة الفقاریة مکونة من عشر طبقات ممیزة هی من الداخل للخارج : ( 1 ) غشاء داخلی محدود ( 2 ) طبقة نسیج عصبی ( 3 ) طبقة الخلایا العقدیة حیث تؤدى إلى تکون خلایا العصب البصری. ( 4 ) طبقة داخلیة ضفیریة الشکل ( 5 ) طبقة نوویة داخلیة تحتوى على خلایا ذات قطبین ( نوع من أنواع الخلایا العصبیة ) ( 6 ) طبقة خارجیة ضفیریة الشکل ( 7 ) طبقة نوویة خارجیة ( 8 ) غشاء خارجی محدود، وهو یفصل بین القطع الداخلیة للأجزاء المستقبلة للضوء والخلایا النوویة ( 9 ) طبقة مستقبلة للضوء عبارة عن العصی والمخاریط . . .