شاکتی

شاکتی ( به دوناگری: शक्ति ) از واژه شاک که در زبان سانسکریت به معنای «قادر» و «توانا» می باشد، گرفته شده است. شاکتی به معنای نیروی مقدس یا قدرت بخشیدن و توانا کردنی است که از نوعی انرژی ازلی کیهانی منشأ می گیرد و نمایندهٔ نیروهای دینامیکی است که حرکت را از طریق کل جهان پدید میاورد یا در تمامی جهان حرکت و جنبش ایجاد می کند. شاکتی مفهوم یا تجسم بخشی و شخصیت دهی به قدرت الهی خلاق و آفرینشگر زنانه ایست، که گاهی بدان به عنوان «الههٔ بزرگ مادر در آیین هندو» اشاره می شود. در نمود خاکی و زمینی، شاکتی اغلب به گونه ای فعالانه از طریق تجسم آشکارای یک زن و قدرت باروری او، نمایش داده می شود. هر چند که گاهی نیز شاکتی با توجه به قابلیت ها و پتانسیل هایش در تظاهر به صور مختلف، ممکن است در مردان نیز حاضر باشد.
شاکتی نه تنها مسئول هرگونه خلاقیت و تولیدی است، بلکه ردپای او را بعنوان عامل هرگونه تغییر نیز می توان یافت. شاکتی وجود کیهانی، به معنای آزادی و رهایی نیز هست و مهم ترین شکل آن، نیروی مرموزی است که شاکتی کوندالینی ( کندالینی ) خوانده می شود. شاکتی در یک حالت سواتانتیرا نیز موجود است، که در آن حالت وابستگی به هیچ کس، معادل وابسته بودن با کل جهان تلقی می شود.
در شاکتی پرستی، شاکتی به عنوان عالی ترین نماد پرستش، و بعنوان بزرگترین آفرینشگر عبادت می شود. با این حال، در سایر مکاتب هندو، همچون شیواپرستی و ویشنوپرستی، شاکتی مظهر فعال انرژی زنانه، یا همان پراکرتی از پوروشا می باشد، یعنی همان کسی که در ویشنوپرستی، ویشنو یا در شیواپرستی شیوا نامیده می شود. همتای زن ویشنو به نام لاکشمی خوانده می شود، که همراه با پارواتی نیمهٔ زن شیوا محسوب می شوند. [ ۱]
فلاسفهٔ ودیک کل آفرینش را در سطوح فیزیکی و متا فیزیکی نوعی نمایش نیروهای مختلف تلقی می کنند، و تمام صور مختلف وجود را انرژی هستی واحد یا نیروی شاکتی ( Shakti ) می انگارند که از برهمن، که خالق و قادر متعال است، تجلی نموده، به ظهور می رسد. [ ۲]
دوی یا مهادوی، که در اساطیر هند با عنوان خدابانوی بزرگ شناخته می شود، دارای نقشی بسیار پیچیده می باشد. ویژگی این خدابانو که قدرتمندترین خدابانوان است، ترکیبی از خدابانوی مادر پیش آریایی و همسر شیوا می باشد. وی در نقش همسر شیوا، شاکِتی یا نیروی زنانگی نام می گیرد و در این نقش آئینهٔ تمام نمای شوهر خویش در داشتن نقش های متعدد است. [ ۳]

شاکْتی (shakti)
(در سانسکریت به معنی «نیروی الهی») در آیین هندو، وجه مادینۀ نیروی خدایان. گویند هر ایزدی ایزدبانویی خاص خود دارد که مظهر نیروهای خود اوست. مثلاً پاروتی، شاکتی شیوا است. پرستندگان الهه دورگا یا پاروَتی، ملکۀ شیوا، شاکتا نامیده می شوند. دنیای مادی، که از شاکتی ساخته شده، قلمرو الهه دورگاست که مظهر متشخص شاکتی شیوا به شمار می رود.