شاپور سوم ( به پارسی میانه: 𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩 ت. ت. 'شَهْپُوهْرْ' ؛ درگذشتهٔ ۳۸۸ میلادی ) دوازدهمین شاهنشاه ایران و انیران از خاندان ساسان در ایران شهر بود که از ۳۸۳ تا سال ۳۸۸ میلادی پادشاهی کرد. شاپور سوم پسر شاپور دوم بود و به جای عمویش، اردشیر دوم، بر تخت شاهنشاهی ایران شهر نشست. مهم ترین دوران رخداد پادشاهی او امضای توافق میان ایران شهر و روم در رابطه با مسئله ارمنستان بود.
... [مشاهده متن کامل]
«شاپور» نام مشهوری در ایران ساسانی بود که توسط سه پادشاه ساسانی و دیگر افراد برجسته دوران ساسانیان و دوره های بعدی آن استفاده می شد. در ابتدا باید یک عنوان باشد، که حداقل در اواخر قرن دوم میلادی به یک نام شخصی تبدیل شده باشد. شاپور یا شاهپور، به معنای «پسر شاه» است. این نام در پارسی میانه šhpwr ( شهپور یا شاهپور ) تلفظ می شده است و ریخت پارسی باستان آن را به شکل xšāyaθiyahyā - puθra بازسازی کرده اند. در منابع عربی به شکل سابور و در منابع یونانی و لاتین به ترتیب به ریخت Sapuris و Sapores ضبط شده است.
شاپور دوم در زمان مرگ خود برادرش اردشیر دوم را به عنوان شاهنشاه بعدی برگزید؛ ولی تنها تا زمانی که پسرش شاپور سوم به بزرگسالی برسد و توانایی فرمانروایی را داشته باشد. اردشیر در سال ۳۸۳ توسط وزرگان ساسانی کشته شد و تنها چهار سال حکومت کرد. به نظر می رسد که این مسئله به دلیل ادامه سیاست های شاپور دوم، یعنی تلاش برای مهار قدرت موبدان و اشراف، روی داده است. با مرگ اردشیر، شاپور سوم به عنوان شاهنشاه جدید برتخت نشست. گفته شده که او در سخنرانی روز تاج گذاری اش، اعلام داشته که نیرنگ، آزمندی و زیر پا گذاشتن عدالت را در دربارش تحمل نخواهد کرد. به نظر می رسد که اشراف ساسانی این سخنرانی را نوعی کنایه و اعلان جنگ نسبت به خودشان برداشت کرده اند.
مذاکره میان دربار ایران و روم دربارهٔ مسئله ارمنستان که در دوران اردشیر دوم آغاز شده بود، سرانجام در زمان شاپور سوم به نتیجه رسید و طرفین در سال ۳۸۴ توافق نامه ای به امضا رساندند. دیپلمات ایرانی در این مذاکرات یزدان فرای شاپور نام داشته است.
مطابق این توافق نامه، ایران و روم ارمنستان را بین خودشان تقسیم کردند. بدین طریق، ارمنستان به دست نشانده دو دولت ایران و روم تبدیل می شد، اما کماکان می توانست سلسله پادشاهی خودش را حفظ کند. بخش غربی و کوچک تر آن، منطقه تحت نفوذ رومی ها بود و آرشاک سوم از خاندان اشکانی، پسر پاپ ( یا پاپاس ) و نوه آرشاک دوم از سوی آنان به عنوان شاه ارمنستان غربی برگزیده شد. بخش شرقی پادشاهی ارمنستان که وسیع تر بود، به ایران رسید. شاهنشاه ایران یک شاهزاده اشکانی و البته مسیحی به نام خسرو را به عنوان شاه ارمنستان برگزید که با عنوان خسروی چهارم برتخت نشست. پس از این توافق، روابط دوستانه میان ایران و روم برقرار شد که برای ۳۶ سال پابرجا باقی ماند.
... [مشاهده متن کامل]
«شاپور» نام مشهوری در ایران ساسانی بود که توسط سه پادشاه ساسانی و دیگر افراد برجسته دوران ساسانیان و دوره های بعدی آن استفاده می شد. در ابتدا باید یک عنوان باشد، که حداقل در اواخر قرن دوم میلادی به یک نام شخصی تبدیل شده باشد. شاپور یا شاهپور، به معنای «پسر شاه» است. این نام در پارسی میانه šhpwr ( شهپور یا شاهپور ) تلفظ می شده است و ریخت پارسی باستان آن را به شکل xšāyaθiyahyā - puθra بازسازی کرده اند. در منابع عربی به شکل سابور و در منابع یونانی و لاتین به ترتیب به ریخت Sapuris و Sapores ضبط شده است.
شاپور دوم در زمان مرگ خود برادرش اردشیر دوم را به عنوان شاهنشاه بعدی برگزید؛ ولی تنها تا زمانی که پسرش شاپور سوم به بزرگسالی برسد و توانایی فرمانروایی را داشته باشد. اردشیر در سال ۳۸۳ توسط وزرگان ساسانی کشته شد و تنها چهار سال حکومت کرد. به نظر می رسد که این مسئله به دلیل ادامه سیاست های شاپور دوم، یعنی تلاش برای مهار قدرت موبدان و اشراف، روی داده است. با مرگ اردشیر، شاپور سوم به عنوان شاهنشاه جدید برتخت نشست. گفته شده که او در سخنرانی روز تاج گذاری اش، اعلام داشته که نیرنگ، آزمندی و زیر پا گذاشتن عدالت را در دربارش تحمل نخواهد کرد. به نظر می رسد که اشراف ساسانی این سخنرانی را نوعی کنایه و اعلان جنگ نسبت به خودشان برداشت کرده اند.
مذاکره میان دربار ایران و روم دربارهٔ مسئله ارمنستان که در دوران اردشیر دوم آغاز شده بود، سرانجام در زمان شاپور سوم به نتیجه رسید و طرفین در سال ۳۸۴ توافق نامه ای به امضا رساندند. دیپلمات ایرانی در این مذاکرات یزدان فرای شاپور نام داشته است.
مطابق این توافق نامه، ایران و روم ارمنستان را بین خودشان تقسیم کردند. بدین طریق، ارمنستان به دست نشانده دو دولت ایران و روم تبدیل می شد، اما کماکان می توانست سلسله پادشاهی خودش را حفظ کند. بخش غربی و کوچک تر آن، منطقه تحت نفوذ رومی ها بود و آرشاک سوم از خاندان اشکانی، پسر پاپ ( یا پاپاس ) و نوه آرشاک دوم از سوی آنان به عنوان شاه ارمنستان غربی برگزیده شد. بخش شرقی پادشاهی ارمنستان که وسیع تر بود، به ایران رسید. شاهنشاه ایران یک شاهزاده اشکانی و البته مسیحی به نام خسرو را به عنوان شاه ارمنستان برگزید که با عنوان خسروی چهارم برتخت نشست. پس از این توافق، روابط دوستانه میان ایران و روم برقرار شد که برای ۳۶ سال پابرجا باقی ماند.
