شاهزاده صباح الدین

شاهزاده محمد صباح الدین ( ۱۳ فوریه ۱۸۷۷–۳۰ ژوئن ۱۹۴۸ ) سیاستمدار لیبرال عثمانی و از اعضای سلسله عثمانی و فرزند محمود پاشا بود.
صباح الدین با حکومت مطلقه سلسله عثمانی مخالف بود و به عنوان یکی از پیروان امیل دورکیم، از بنیانگذاران جامعه شناسی در ترکیه محسوب می شود.
وی حزب تشبث شخصی و عدم مرکزیت ( Teşebbüs - i Şahsi ve Adem - i Merkeziyet Cemiyeti ) را در سال ۱۹۰۲ تأسیس کرد.
شاهزاده صباح الدین در سال ۱۸۷۹ در استانبول متولد شد. مادر وی سنیها سلطان، دختر سلطان عثمانی عبدالمجید اول و نالاندیل خانم بود. پدر وی محمود صلاح الدین پاشا، پسر دریادار بزرگ دامات گورچو هلیل رفعت پاشا بود.
صباح الدین در اواخر سال ۱۸۹۹ به همراه برادر و پدرش که با عبدالحمید دوم درگیر شده بود، ابتدا به انگلیس و سپس به ژنو و پاریس جایی که محمود پاشا پدرش فوت کرد گریخت.
وی به دنبال اتحاد بین مسیحیان و مسلمانان بود و با رهبران گروه های مربوطه ملاقات کرد و ابتدا توسط ترک های جوان از حمایت برخوردار شد. در این مدت، او با ادموند دمولینز آشنا شد و پیرو علوم اجتماعی شد.
صباح الدین طرفدار حضور همه گروه های قومی و دینی در حکومت بود و بدین ترتیب با احمد رضا نظریه پرداز ملیگرای حزب اتحاد و ترقی که معتقد به حکومت ترکان بود اختلاف اساسی پیدا کرده و حزب لیبرال خود را تأسیس نمود که از عدم تمرکز سیاسی و سیاست های اقتصاد آزاد حمایت می کرد.
در سال ۱۹۰۸ همزمان با مبارزات مردم ایران با محمدعلی شاه بر سر مشروطیت صباح الدین اقدام به ایجاد یک گردهمایی موسوم به «گردهمایی بیک اوغلی» در حمایت از تلاش مردم ایران نمود که در آن نمایندگانی از ارامنه - اکراد - ایرانی ها - ترکهای ترکیه و فرانک ها اقدام به سخنرانی در حمایت از انقلاب مشروطه ایران نمودند. یحیی دولت آبادی توسط ایرانیان مقیم استانبول به عنوان سخنران در این جلسه انتخاب و سخنرانی ارزنده ای ارائه کرد که موجب تشویق و تبریک به وی از طرف شخص شاهزاده صباح الدین شد. [ ۱]
پس از انقلاب ترکان جوان در سال ۱۹۰۸ و به دست گرفتن قدرت توسط کمیته اتحاد و پیشرفت، صباح الدین به امپراتوری عثمانی بازگشت ولی حزب لیبرال وی که نظراتی مخالف با کمیته اتحاد و پیشرفت داشت، دو بار در سال های ۱۹۰۹ و ۱۹۱۳ ممنوع شد و او مجبور شد دوباره فرار کند. در طول جنگ جهانی اول، وی به عنوان رئیس مخالفان در تبعید در غرب سوئیس به سر برد.