شاه عباس دوم
لغت نامه دهخدا
پیشنهاد کاربران
شاه عباس دوم ( با نام تولد سلطان محمد میرزا؛ ۳۰ اوت ۱۶۳۲ – ۲۶ اکتبر ۱۶۶۶ ) هفتمین پادشاه ایران صفوی بود که از ۱۶۴۲ تا ۱۶۶۶ حکومت کرد. او بزرگ ترین پسر صفی و همسرش آنا است که مادرش چرکس بود. او تاج وتخت را در نه سالگی به ارث برد و برای حکومت مجبور شد با تکیه بر شورای سلطنتی به رهبری وزیر اعظم سابق پدرش، ساروتقی اعتمادالدوله حکومت را اداره کند. در ۱۶۴۵، او در پانزده سالگی توانست ساروتقی را از قدرت برکنار کند و پس از پاکسازی نظام دیوان سالاری، بر دربار خود اقتدار کرده و پادشاهی مطلقه خود را آغاز کرد.
... [مشاهده متن کامل]
دوران سلطنت عباس دوم با صلح و پیشرفت همراه بود. او هدفمندانه از جنگ با امپراتوری عثمانی اجتناب کرد و روابطش با ازبک ها ی شرق دوستانه بود. او آوازه و اعتبارش را به عنوان فرمانده نظامی با رهبری ارتش خود در طول جنگ با امپراتوری گورکانی افزایش داد و قندهار را به طور موفقیت آمیزی دوباره به دست آورد. رستم خان به دستور او در سال ۱۶۴۸ به پادشاهی کارتلی حمله کرد و پادشاه شورشی تهمورث اول را به تبعید فرستاد. در سال ۱۶۵۱، تهمورث تلاش کرد تا تاج از دست رفته اش را با حمایت روسیه تزاری پس بگیرد، اما روس ها در یک درگیری کوتاه میان سال های ۱۶۵۱ و ۱۶۵۳ به دست ارتش عباس شکست خوردند؛ مهم ترین رخداد این جنگ، تخریب قلعه روسیه در سمت ایرانی رود ترک بود. عباس همچنین شورشی به رهبری گرجی ها را میان سال های ۱۶۵۹ و ۱۶۶۰ سرکوب کرد که در آن واختانگ پنجم را به عنوان پادشاه کارتلی پذیرفت، اما رهبران شورشی را اعدام کردند.
عباس از اواسط سلطنتش به بعد دچار انحطاط مالی شد که تا پایان سلسلهٔ صفویه گریبانگیر قلمرو شد. او در سال ۱۶۵۴ به منظور افزایش درآمد، محمد بیگ را که اقتصاددان برجسته ای بود منصوب کرد. اما او نتوانست بر رکود اقتصادی غلبه کند. کوشش محمد بیگ اغلب به خزانه داری آسیب وارد می کرد. او از کمپانی هند شرقی هلند رشوه می گرفت و اعضای خانواده اش را در موقعیت های مختلف منصوب می کرد. در سال ۱۶۶۱، میرزا محمدمهدی کرکی که مدیر ضعیف و ناتوانی بود، جایگزین محمد بیگ شد. او از کسب و کار شاه در کاخ محروم شده بود، تا جایی که از وجود سام میرزا یعنی شاه سلیمان آینده و شاه بعدی صفوی ایران بی خبر بود.
عباس دوم در سی و چهار سالگی درگذشت. مورخان مدرن او را آخرین پادشاه قدرتمند سلسلهٔ صفوی توصیف می کنند. او برای توجه مداوم به امور دولتی از پدر و جانشینانش متمایز بود. او بابت احساس عدالتش معروف است. مورخان و ناظران غربی اغلب او را به عنوان پادشاهی بزرگوار و بردبار معرفی می کنند که بر حکومتی عاری از شورش و سفر نسبتاً امن حکومت می کند. برخی از مورخان او را به خاطر اعمال ظالمانه ای مشابه پدرش و تغییر مذهب اجباری بر یهودیان ایرانی مورد انتقاد قرار داده اند، اما بیشتر آن ها به بردباری او نسبت به مسیحیان اشاره کرده اند. مفسران پس از سقوط سلسله صفویه در سال ۱۷۲۲، او را به عنوان فرمانروایی مقتدر یاد می کنند که به طور موقت افول دولت صفوی را معکوس کرد تا دوره ای از شکوفایی، ثبات و صلح ایجاد کند که با مرگ او یک بار برای همیشه پایان یافت.
... [مشاهده متن کامل]
دوران سلطنت عباس دوم با صلح و پیشرفت همراه بود. او هدفمندانه از جنگ با امپراتوری عثمانی اجتناب کرد و روابطش با ازبک ها ی شرق دوستانه بود. او آوازه و اعتبارش را به عنوان فرمانده نظامی با رهبری ارتش خود در طول جنگ با امپراتوری گورکانی افزایش داد و قندهار را به طور موفقیت آمیزی دوباره به دست آورد. رستم خان به دستور او در سال ۱۶۴۸ به پادشاهی کارتلی حمله کرد و پادشاه شورشی تهمورث اول را به تبعید فرستاد. در سال ۱۶۵۱، تهمورث تلاش کرد تا تاج از دست رفته اش را با حمایت روسیه تزاری پس بگیرد، اما روس ها در یک درگیری کوتاه میان سال های ۱۶۵۱ و ۱۶۵۳ به دست ارتش عباس شکست خوردند؛ مهم ترین رخداد این جنگ، تخریب قلعه روسیه در سمت ایرانی رود ترک بود. عباس همچنین شورشی به رهبری گرجی ها را میان سال های ۱۶۵۹ و ۱۶۶۰ سرکوب کرد که در آن واختانگ پنجم را به عنوان پادشاه کارتلی پذیرفت، اما رهبران شورشی را اعدام کردند.
عباس از اواسط سلطنتش به بعد دچار انحطاط مالی شد که تا پایان سلسلهٔ صفویه گریبانگیر قلمرو شد. او در سال ۱۶۵۴ به منظور افزایش درآمد، محمد بیگ را که اقتصاددان برجسته ای بود منصوب کرد. اما او نتوانست بر رکود اقتصادی غلبه کند. کوشش محمد بیگ اغلب به خزانه داری آسیب وارد می کرد. او از کمپانی هند شرقی هلند رشوه می گرفت و اعضای خانواده اش را در موقعیت های مختلف منصوب می کرد. در سال ۱۶۶۱، میرزا محمدمهدی کرکی که مدیر ضعیف و ناتوانی بود، جایگزین محمد بیگ شد. او از کسب و کار شاه در کاخ محروم شده بود، تا جایی که از وجود سام میرزا یعنی شاه سلیمان آینده و شاه بعدی صفوی ایران بی خبر بود.
عباس دوم در سی و چهار سالگی درگذشت. مورخان مدرن او را آخرین پادشاه قدرتمند سلسلهٔ صفوی توصیف می کنند. او برای توجه مداوم به امور دولتی از پدر و جانشینانش متمایز بود. او بابت احساس عدالتش معروف است. مورخان و ناظران غربی اغلب او را به عنوان پادشاهی بزرگوار و بردبار معرفی می کنند که بر حکومتی عاری از شورش و سفر نسبتاً امن حکومت می کند. برخی از مورخان او را به خاطر اعمال ظالمانه ای مشابه پدرش و تغییر مذهب اجباری بر یهودیان ایرانی مورد انتقاد قرار داده اند، اما بیشتر آن ها به بردباری او نسبت به مسیحیان اشاره کرده اند. مفسران پس از سقوط سلسله صفویه در سال ۱۷۲۲، او را به عنوان فرمانروایی مقتدر یاد می کنند که به طور موقت افول دولت صفوی را معکوس کرد تا دوره ای از شکوفایی، ثبات و صلح ایجاد کند که با مرگ او یک بار برای همیشه پایان یافت.
