شاه اسماعیل سوم
فرهنگ فارسی
پیشنهاد کاربران
شاه اسماعیل سوم صفوی ( ۱۱۴۶یا ۱۱۵۵الی۱۱۸۷قمری، 1734یا1742الی1773میلادی ) آخرین پادشاه اسمی دودمان صفویان بود که در واقع ۲۴ سال پادشاه ظاهری ایران بود. او کمتر از چهار ماه پس از سرنگونی شاه سلیمان دوم بر تخت نشست.
... [مشاهده متن کامل]
شاه اسماعیل سوم فرزند صدرالصدور «سید مرتضی خلیفه سلطانی» و «مریم بیگم» دختر شاه سلطان حسین بود. شاه اسماعیل سوم از نوادگان «سید حسین خلیفه سلطان» ( علاءالدین حسین مرعشی ) بود. شهاب الدین مرعشی نجفی نسب او را چنین می داند: میرزا ابوتراب پسر نواب میرزا سید مرتضی پسر میرزا سیدعلی پسر میرزا سید مرتضی پسر نواب میرزا سیدعلی پسر سید حسین خلیفه سلطان. سید حسین خلیفه سلطان در دو نوبت وزیر اعظم سه تن از شاهان صفوی ( شاه عباس یکم، شاه صفی و شاه عباس دوم ) بود. برادر شاه اسماعیل سوم به نام میرزا احمد نیازی از شاعران سدهٔ ۱۲ هجری است که با عصمت بیگم دختر شاه تهماسب دوم ازدواج کرد.
در دوران پس از قتل نادر شاه افشار، ایران دست خوش آشوب شد. گماشتهٔ افشاریان و شاه سلیمان دوم در اصفهان فردی به نام ابوالفتح خان بختیاری بود. از سوی دیگر یکی دیگر از خان های بختیاری یعنی علیمردان خان به قصد تصرف اصفهان، در منطقهٔ مورچه خورت با ابوالفتح خان درگیر می شود اما شکست می خورد. علیمردان خان برای تصرف اصفهان با کریم خان زند متحد می شود و این دو می توانند بدون درگیری شدید و با تسلیم ابوالفتح خان و پیوستنش به اتحاد، اصفهان را بگشایند.
این سه سردار جهت مشروعیت دادن به قدرت خویش یکی از دخترزادگان شاه سلطان حسین به نام میرزا ابوتراب خلیفه سلطانی را با نام شاه اسماعیل سوم در ۲۵ رجب ۱۱۶۳ ه. ق ( ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ م ) به پادشاهی برگزیدند. برخی منابع سن او را در آغاز پادشاهی ۸ و برخی دیگر ۱۷ سال ذکر کرده اند. شایان ذکر است که او برادران بزرگ تری هم داشته است. در این اتحاد علیمردان خان با شرط خارج نشدن از اصفهان به سمت وکیل الدوله ( نایب السلطنه ) برگزیده شد. ابوالفتح خان حاکم اصفهان گشت و وظیفهٔ لشکرکشی و فتح نواحی دیگر بر دوش کریم خان گذاشته شد.
علیمردان خان که وظیفهٔ تربیت شاه را بر عهده گرفته بود، پیمان شکست و امورات را بدون اطلاع شاه انجام می داد. او ابوالفتح خان را کشت و ادارهٔ ایالت اصفهان را به عمویش حاجی بابا بختیاری وا گذاشت. همچنین بر خلاف پیمان، شاه اسماعیل سوم را با خود برداشت و به قصد تصرف شیراز از اصفهان خارج شد. این اقدامات وکیل الدوله سبب شد کریم خان به سوی اصفهان حرکت کرده، آن جا را تصرف کند و به برادرش محمدصادق خان بسپارد. سپس به سوی محل اقامت علیمردان خان در منطقهٔ بختیاری لشکر کشید و او را شکست داد. پادشاه نیز به کریم خان پناه برد و کریم خان در ۱۱۶۴ ه. ق به مقام وکالت رسید. علیمردان خان پس از مدتی در ۱۱۶۷ ه. ق توسط عده ای از نزدیکان کریمخان زند به قتل رسید.
... [مشاهده متن کامل]
شاه اسماعیل سوم فرزند صدرالصدور «سید مرتضی خلیفه سلطانی» و «مریم بیگم» دختر شاه سلطان حسین بود. شاه اسماعیل سوم از نوادگان «سید حسین خلیفه سلطان» ( علاءالدین حسین مرعشی ) بود. شهاب الدین مرعشی نجفی نسب او را چنین می داند: میرزا ابوتراب پسر نواب میرزا سید مرتضی پسر میرزا سیدعلی پسر میرزا سید مرتضی پسر نواب میرزا سیدعلی پسر سید حسین خلیفه سلطان. سید حسین خلیفه سلطان در دو نوبت وزیر اعظم سه تن از شاهان صفوی ( شاه عباس یکم، شاه صفی و شاه عباس دوم ) بود. برادر شاه اسماعیل سوم به نام میرزا احمد نیازی از شاعران سدهٔ ۱۲ هجری است که با عصمت بیگم دختر شاه تهماسب دوم ازدواج کرد.
در دوران پس از قتل نادر شاه افشار، ایران دست خوش آشوب شد. گماشتهٔ افشاریان و شاه سلیمان دوم در اصفهان فردی به نام ابوالفتح خان بختیاری بود. از سوی دیگر یکی دیگر از خان های بختیاری یعنی علیمردان خان به قصد تصرف اصفهان، در منطقهٔ مورچه خورت با ابوالفتح خان درگیر می شود اما شکست می خورد. علیمردان خان برای تصرف اصفهان با کریم خان زند متحد می شود و این دو می توانند بدون درگیری شدید و با تسلیم ابوالفتح خان و پیوستنش به اتحاد، اصفهان را بگشایند.
این سه سردار جهت مشروعیت دادن به قدرت خویش یکی از دخترزادگان شاه سلطان حسین به نام میرزا ابوتراب خلیفه سلطانی را با نام شاه اسماعیل سوم در ۲۵ رجب ۱۱۶۳ ه. ق ( ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ م ) به پادشاهی برگزیدند. برخی منابع سن او را در آغاز پادشاهی ۸ و برخی دیگر ۱۷ سال ذکر کرده اند. شایان ذکر است که او برادران بزرگ تری هم داشته است. در این اتحاد علیمردان خان با شرط خارج نشدن از اصفهان به سمت وکیل الدوله ( نایب السلطنه ) برگزیده شد. ابوالفتح خان حاکم اصفهان گشت و وظیفهٔ لشکرکشی و فتح نواحی دیگر بر دوش کریم خان گذاشته شد.
علیمردان خان که وظیفهٔ تربیت شاه را بر عهده گرفته بود، پیمان شکست و امورات را بدون اطلاع شاه انجام می داد. او ابوالفتح خان را کشت و ادارهٔ ایالت اصفهان را به عمویش حاجی بابا بختیاری وا گذاشت. همچنین بر خلاف پیمان، شاه اسماعیل سوم را با خود برداشت و به قصد تصرف شیراز از اصفهان خارج شد. این اقدامات وکیل الدوله سبب شد کریم خان به سوی اصفهان حرکت کرده، آن جا را تصرف کند و به برادرش محمدصادق خان بسپارد. سپس به سوی محل اقامت علیمردان خان در منطقهٔ بختیاری لشکر کشید و او را شکست داد. پادشاه نیز به کریم خان پناه برد و کریم خان در ۱۱۶۴ ه. ق به مقام وکالت رسید. علیمردان خان پس از مدتی در ۱۱۶۷ ه. ق توسط عده ای از نزدیکان کریمخان زند به قتل رسید.
