شامه

/SAmme/
مترادف شامه: بویایی
برابر پارسی: بوینده، بویایی
معنی انگلیسی:
nose, smell, membrane, sense of smell, scent

لغت نامه دهخدا

شامه. [ م َ / م ِ ] ( اِ ) مقنعه باشد که آن را زنان بر سر اندازند و آن را سرپوشه و دامنی نیز گویند. ( فرهنگ حهانگیری ). مقنعه و روپاکی باشد که زنان بر سر کنند. ( برهان قاطع ). قسمی از چارقد بوده است در قدیم و نظام قاری آن را در دیوان البسه خود استعمال کرده و شاید وجه تسمیه این بود که پارچه آن را از ملک شام می آوردند یا در شام ( شب ) سر میکردند. ( فرهنگ نظام ). جامه مقنعه و روپاکی باشد که آن بچارقد و دستمال معروف است و آن را سرپوشه نیز گویند زیرا که سر را بدان پوشند. ( آنندراج ) ( انجمن آرا ) مقنعه. چارقد. ( نظام قاری ص 201 ). نقاب و حجاب. || خداوند و صاحب. || طعام شام و عشا. || هر چیز نهفته. || هر چیز سیاه. || چشم بند و کلاه باز. || شاهین. || تاریکی. || جا و مکان. || کرسی و تخت. || مشط و شانه. || آرنج و مرفق. ( ناظم الاطباء ). || معانی منقول از ناظم الاطباء از اشتنگاس نقل شده است و منحصر است و در مآخذ دیگر یافت نشد.
شامه. [ م َ ] ( اِ ) غشاءنازک. ( لغات فرهنگستان ) ( فرهنگ فرانسه نفیسی ). شامه یا پوسته : اطراف یاخته را پرده نازک و محکمی فرامیگیرد که محلولهای بلورین میتوانند از خلال آن نفوذ کنند و گاهی ممکن است ضخامت این پرده زیاد شود و نفوذناپذیر گردد جنس شامه یاخته های گیاهی از مواد گلوسیدی است که بواسطه بهم پیوستن ملکولهای بی شمار به حالت گلوئیدی درآمده است. ( از گیاه شناسی گل گلاب ص 25 ).
- شامه سلولی ؛ سلولهای حیوانی از چهار قسمت : سیتوپلاسم و سانتروزوم و هسته و چهارمی شامه سلولی از غلظت طبقه بیرونی سیتوپلاسم نتیجه گشته است. پوسته بسیار نازکی است که ضخامت آن از یک میکرون کمتر باشد. ( از جانورشناسی عمومی ص 16 ).
- شامه گشنیدن ؛ در اغلب تخمها موقعی که اسپرماتوزوئیدی با سیتوپلاسم تماس پیدا کرد شامه مخصوصی که قبلاً وجود نداشت ظاهر میگردد که آن را بنام شامه گشنیدن خوانند. ( از جانورشناسی عمومی ج 1 ص 42 ).
شامه. [م ِ ] ( اِخ ) دهی از دهستان طبس بخش درمیان شهرستان بیرجند. دارای 40 تن سکنه. آب آن از قنات. محصول آن شلغم و چغندر است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).

فرهنگ فارسی

یکی ازحواس پنجگانه انسان که بوهارادرک میکند، دستمال، روپاک، چارقد، روسری زنان، پرده نازک
( اسم ) ۱ - یکی از حواس ظاهره که بویها را درک می کند بویایی . توضیح این حس بوی اشیائ را تشخیص می دهد و عضو آن عبارت از سلول هایی است واقع در پوست مرطوبی که قسمت علیای آن درون بینی را می پوشاند ( دکتر سیاسی روانشناسی تربیتی ۲ . ) ۸۶ - گیاهی و حیوانی .
سوریه و دمشق

فرهنگ معین

(مَ یا مِ )(اِ. ) ۱ - روسری ، دستمال . ۲ - پردة نازکی که روی برخی اعضای داخلی بدن مانند کلیه ، شش و... قرار دارد.
(مِّ ) [ ع . شامة ] (اِ. ) یکی از حواس پنجگانه که بوی ها را درک می کند.

فرهنگ عمید

از حواس پنج گانۀ انسان که بوها را درک می کند و عضو آن بینی است، بویایی.
۱. (زیست شناسی ) پردۀ نازک، غشا.
۲. [قدیمی] روسری زنان، دستمال، روپاک، چارقد.

جدول کلمات

بویایی

مترادف ها

smell (اسم)
رایحه، بو، بویایی، شامه، استشمام، بوکشی
membrane (اسم)
پرده، پوسته، غشاء، پوست، غشا، پوشه، میان پرده، شامه
pellicle (اسم)
پوسته، شامه، پوسته نازک، غشاء نازک
patagium (اسم)
پرده، پوسته، شامه، پرده پای پرندگان

فارسی به عربی

رائحة , غشاء

پیشنهاد کاربران

شامه آرزوی برحق آدمیست , از جنس نور و امید است و نقطه مقابل سیاهیست او بر قله مرو سکنی دارد و سیمرغ در سایه عدل او ارمیده است بنقل از شهنامه شامهانی شرفنامه مهروی
" شَم، شامه" به چمِ " دریابی، دریافت، ادراک" برآمده از واژگانِ آریایی است.
1 - واژه یِ " نی - شَم" در زبانِ خویشاوندِ سانسکریت به چمِ "دریافت یا درک کردن بوسیله حواس، شنیدن، فراگرفتن، آموختن" بوده است.
... [مشاهده متن کامل]

2 - "نی شَمیَ" به چمِ " شنیدن، خبردارشدن، توجه و ملاحظه با دقت"
3 - " نی شَمَیَ، نی شَمَنَ" به چمِ " درک، دریافت، مشاهده، دیدن، ملاحظه، نایل شدن، آموختن"
4 - "نی شامَ" به چمِ "ملاحظه، توجه با دقت"
( نیاز به یادآوری است که پیشوندِ " نی" در زبانهایِ اوستایی - سانسکریت - پهلوی به دیسه یِ " نِ" در زبانِ پارسیِ کُنونی در آمده است: بمانندِ " نِشستَن، نِمودن، نِهشتن، نِوردیدن و . . . ". )
5 - واژه یِ ( شَامَیاتِ ) به چمِ " دیدن، نگاه کردن، جُستَن و بازرسی کردن" بوده است.
پَسگَشت ( reference ) :
در رویبرَگِ 487 از نبیگِ " فرهنگِ سَنسکریت - فارسی" پوشینه دوم امده است:

شامه
- بویایی
- و به طور کلی: حس تشخیص، حس تمیز، توانایی درک غیرکلامی، بصیرت
شامه تیز کردن ( اصطلاح )

بپرس