شاطل. [ طِ ] ( معرب ، اِ ) شاتل. روشنک گرم است مسهل صفرا و اخلاط غلیظه. ( منتهی الارب ). نام دارویی هندی است. ( دزی ج 1 ص 716 ). التمیمی در المرشد آورده است که دارویی است هندی و آن بشکل و گردی و اندازه به کماه خشک ماننده بود و طبیعت آن در آخر سوم گرم خشک و مسهل قوی کیموسات غلیظه اعصاب و رباطات مفاصل است و آن را گاهی در ترکیبات حب انجاج هندی داخل کنند و جهت فالج و لقوه و صرع و رعشه وخشکی اعصاب و امراض بارده دماغ نافع است و مسهل کیموسات محترقه بود و شربتی از وی نیم درم بود با هموزن آن نبات که به آب گرم بیاشامند. ( از مفردات ابن البیطار ). رازی در حاوی آورده که آن داروی هندی است و در هیئت به کماه خشک مشابهت دارد. ( ترجمه صیدنه ). رنگ آن میانه سیاهی و سرخی است و نرم دست است و مانند کماه است اگر تلخ نباشد، آن را از هند آورند. در دویم گرم و خشک و جهت فالج و لقوه و نسا و دردهای پشت و بلغم غلیظ و کیموسات محترقه نافع است و دردسر آردو مصلح آن امرود است و شربت آن تا ده مثقال بود. ( از تذکره ضریر انطاکی ) . ورجوع به شاتل و مفرادت ابن البیطار، ترجمه لکلرک و مخزن الادویه و الفاظ الادویه و اختیارات بدیعی شود.
