شارل پنجم

شارل پنجم ( به فرانسوی: Charles V de France ) ملقب به شارل دانا یا شارل خردمند ( به فرانسوی: Charles Le Sage ) ( زادهٔ ۲۱ ژانویه ۱۳۳۸ – درگذشتهٔ ۱۶ سپتامبر ۱۳۸۰ ) پادشاه فرانسه از ۱۳۶۴ تا هنگام مرگش در ۱۳۸۰ بود. [ ۱] پیش از به پادشاهی رسیدن او، فرانسه وارد جنگ صدساله با انگلستان شده بود که از ۱۳۳۷ تا ۱۴۵۳ ادامه یافت. با این حال شارل پنجم با درایت خود توانست با آغاز مرحله دوم جنگ صدساله، سرزمین های ازدست رفته در نخستین مرحله از این جنگ ها را پس گرفته و در نتیجه عهدنامهٔ صلح فاجعه بار بریتینی را که در ۱۳۶۰ بین فرانسه و انگلستان امضا شده بود را خنثی نمود. [ ۱]
شارل پنجم در ۲۱ ژانویهٔ ۱۳۳۸ در وانسن زاده شد. پدرش ژان دوم، پادشاه فرانسه و مادرش بونه بوهمی بود. [ ۲] او نخستین ولیعهدی بود که عنوان دوفن ( به فرانسوی: Dauphin ) را در تاریخ فرانسه دریافت کرد. [ ۲] در رابطه با چگونگی آموزش شارل پنجم اطلاعی در دست نیست، اما فعالیت های آتی او به عنوان حامی هنر، نظریه پرداز نظام سلطنتی و بنیانگذار کتابخانهٔ سلطنتی در لوور نشانگر علاقهٔ اولیهٔ او به یادگیری است. [ ۲] شارل در ۱۳۵۰ با دختر عمه اش ژان دو بوربون ازدواج کرد.
در ۱۳۳۷ جنگ صدساله بین فرانسه و انگستان آغاز شد که تا ۱۴۵۳ ادامه داشت و زندگی شارل را به طور کامل تحت تأثیر خود قرار داد. او در ۱۶ سالگی عنوان دوک نورماندی را از پدرش دریافت کرد و در ۱۹ سالگی، در ۱۹ سپتامبر ۱۳۵۶ همراه با پدر و دو برادر کوچکترش هدایت ارتشیان فرانسوی را در نبرد پواتیه عهده دار شد. [ ۲] فرماندهی نیروهای انگلیسی نیز برعهدهٔ ادوارد، شاهزاده سیاه بود. [ ۳] اما فرانسویان در این جنگ به سختی شکست خوردند و ژان دوم نیز در بحبوحهٔ نبرد به اسارت انگلیسی هایی درآمد که برای آزادسازی او خواهان دریافت خون بها بودند. [ ۲] شارل که در این زمان فاقد منابع مالی و قدرت لازم بود در طول دوران اسارت پدرش که تا ۱۳۶۰ به طول انجامید به عنوان نایب السطنهٔ او در فرانسه ادارهٔ امور را برعهده گرفت. او در این مدت با نارضایتی های داخلی مواجه شد و توانست شورش هایی همچون شورش دهقانان موسوم به شورش ژاکری، توطئه چینی های شارل دوم، پادشاه ناوار ( شارل خبیث ) و جنبش مردمی به سرکردگی اتین مارسل که پاریسی ها را علیه دوفَن مسلح کرده بود را با موفقیت فرونشاند. [ ۴]

شارل (فرانسه ۳) پنجم (۱۳۳۷ـ۱۳۸۰م)(Charles V)
(یا: شارل خردمند) پادشاه فرانسه (حک: ۱۳۶۴ ـ ۱۳۸۰ م). در زمان اسارت پدرش، ژان دوم، از ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۰ م، در انگلستان نایب السلطنه بود و پس از مرگ او به سلطنت رسید. درخلال جنگ صدساله تقریباً کل فرانسه را در فاصلۀ ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۰ م از انگلستان بازپس گرفت و از قدرت گروه های مزدور فرانسه قرون وسطا کاست. شارل مستقیماً در میدان نبرد حاضر نمی شد و از دور سپاه را فرماندهی می کرد؛ روشی که در گذشته به ندرت نتیجه بخش بود. در برتران دو گکلن فرماندهی لایق را به خدمت گرفت که در ۱۳۶۴ م شورش شارلِ ناواری در کوشرِل را سرکوب کرد.