سیناپس

سیناپس ( به انگلیسی: Synapse ) یا همایه[ ۱] یک ساختار زیستی در پایانهٔ همه آکسونها است که از راه آن یک سلول عصبی پیام خود را به دندریت، جسم سلولی یا آکسون یک یاخته ی عصبی دیگر یا سلولی ماهیچه ای یا یک غده می فرستد.
نورون ها، بنیادین ترین سلول های عصبی هستند. این یاخته ها کار پردازش و رسانش پیام های عصبی را بر دوش دارند. نورون ها از راه رشته هایی به نام دندریت پیام را دریافت کرده و از راه رشته های دیگری به نام آکسون پیام را به یاخته دیگر رسانش می کنند. در سیناپس نورونها ( سلول های عصبی ) به یکدیگر یا به اندام های بدن پیوسته نمی شوند، بلکه تنها در نزدیکی هم قرار می گیرند و با تراوش پیام رسان های عصبی ( مانند گلوتامات، استیل کولین یا نور اپی نفرین ) پیوند برقرار می گردد.
مغز انسان حاوی حدود هشتاد و شش میلیارد نورون است که هر کدام توانایی ارتباط و تأثیر روی تعداد زیادی نورون دیگر را دارد. مکانیسم مؤثر و کارآمدی نیاز است تا ارتباط بین این تعداد نجومی از نورون ها را برقرار کند. این ارتباط با استفاده از سیناپس صورت می گیرد. اگرچه تعداد زیادی سیناپس وجود دارد، ولی می توان آن ها را به دو دسته تقسیم بندی کرد: سیناپس الکتریکی و سیناپس شیمیایی. در سیناپس الکتریکی جریان از شکاف پیوندگاه جاری می شود. در مقابل، سیناپس شیمیایی قادر به ارتباط سلول به سلول توسط ترشح پیام رسان عصبی می باشد. این عامل های شیمیایی که توسط نورون پیش سیناپسی ترشح می شوند، جریان های ثانویه در نورون پس سیناپسی را به وسیلهٔ فعال کردن گیرنده های خاصی تولید می کنند. در حدود ۱۰۰ نوع پیام رسان عصبی شناخته شده است. درمغز انسان نورون های رابط در سیناپس با نورون حرکتی پیش سیناپس محسوب میشود که ممکن است فاقد میلین باشد
اگرچه تعداد بسیار زیادی سیناپس در مغز انسان وجود دارد، آن ها می توانند در دو نوع دسته بندی شوند: الکتریکی و شیمیایی با اینکه تعداد سیناپس الکتریکی کمتر است، ولی این نوع سیناپس در هر سیستم عصبی یافت می شود و اجازهٔ جریان مستقیم و منفعل الکتریکی را می دهد ( اما باز هم همان سیناپس محسوب می شود ) .
نورون تولیدکننده جریان الکتریکی، نورون پیش سیناپسی و نورون دریافت کننده جریان، نورون پس سیناپسی نامیده می شود.
در سیناپس الکتریکی غشای دو نورون در ارتباط بسیار نزدیک ( در حدود ۳٫۵ نانومتر ) با هم قرار می گیرند. فاصله غشای سلول ها از هم در این نوع از سیناپس بسیار نزدیک تر از سیناپس شیمیایی است. در سیناپس الکتریکی سلول ها توسط کانال هایی به نام شکاف پیوندگاه با هم ارتباط برقرار می کنند. کانال های شکاف پیوندگاه دقیقاً هم راستای یکدیگر در غشای نورون پیش سیناپسی و پس سیناپسی می باشند و یک روزنه به قطر ۱٫۲ تا ۲ نانومتر تشکیل می دهند. این روزنه به اندازه کافی بزرگ است تا به یون ها و هم چنین بعضی مولکول های کوچک اجازه دهد تا از یک نورون وارد نورون دیگر شوند. به عبارت دیگر این روزنه بین محتوی سیتوپلاسم یک سلول با سلول دیگر ارتباط برقرار می کند؛ بنابراین هنگامی که اختلاف پتانسیل غشا و در نتیجه غلظت یون ها در سیتوپلاسم یکی از سلول ها تغییر می کند، سلول دیگر نیز با دریافت یون ها از طریق روزنه شکاف پیوندگاه فعال می شود. به عبارت دیگر سیناپس الکتریکی با اجازه دادن به جریان یونی به عبور از روزنه شکاف پیوندگاه از یک نورون به نورون دیگر عمل می کند. منبع معمول این جریان، اختلاف پتانسیل تولید شده به صورت موضعی توسط پتانسیل کنش می باشد. این آرایش دارای خواص قابل ملاحظه ای می باشد

سیناپْس (synapse)
سیناپْس
سیناپْس
سیناپْس
سیناپْس
سیناپْس
سیناپْس
سیناپْس
اتصال بین دو یاختۀ عصبی یا بین یک یاختۀ عصبی و یک ماهیچه (ارتباط عصبی ـ عضلانی). از طریق آن تکانهها یا جریان های عصبی منتقل می شوند. در محل تماس، دو یاخته با فاصله ای کوتاه از هم جدا می شوند که شکاف سیناپسینامیده می شود. این فاصله را ناقلی عصبی شیمیایی طی می کند که براثر جریان عصبی رها می شود. انشعاب نخ مانند یا آکسون یاختۀ عصبی ناقل دارای یک نقطۀ پایانی برآمده یا برآمدگی (تکمۀ) سیناپسی است. این بخش نیمی از اتصال سیناپسی را تشکیل می دهد و محل ریزکیسه های قابل اتصال به غشاست. این ریزکیسه ها حاوی ناقل عصبی شیمیایی اند. وقتی جریان عصبی به برآمدگی می رسد، ریزکیسه ها ناقل را آزاد می کنند. ناقل فضای سیناپسی را طی می کند و خود را به گیرنده های خاص در غشای یاختۀ گیرنده متصل می کند. اگر یاختۀ گیرنده یاخته ای عصبی باشد، نیمۀ دیگر ارتباط سیناپسی با یک یا تعداد بیشتری انشعاب، با نام دندریت، صورت می گیرد. دندریت ها با ناقل عصبی تحریک می شوند تا جریان عصبی پدید آید. سپس، جریان در طول یاختۀ عصبی و آکسون انتقال می یابد. اگر یاختۀ دریافت کننده ماهیچه باشد، با ناقل عصبی تحریک و منقبض می شود.