سیف الدوله

به نوشته ملک ایرج میرزا ( برادر سیف الدوله ) :
«سیف الدوله در طفولیت دده ها و للـه های متعدد داشتند که غلام پیشخدمت باشی بودند، امان الله خان افشار للـه ی سواری ایشان بود. آقا الله وردی که تربیت یافته خان مروی بود، للـه ی دیگر ایشان بود و میرزا عبدالوهاب خان معتمدالدوله مربی مشق ایشان بود»
سلطان محمد میرزا در ۲۶ جمادی الاول ۱۲۲۸ قمری در تهران متولد شد. در سفر فتحعلی شاه به اصفهان در ۱۲۴۰ قمری، شاه از عبدالله خان امین الدوله، حاکم وقت اصفهان، پنجاه هزار تومان پیشکشی درخواست کرد و چون امین الدوله از دادن این مبلغ امتناع ورزید، فتحعلی شاه حکومت اصفهان را به سیف الدوله که در آن زمان دوازده سال داشت سپرد و یوسف خان گرجی را به عنوان وزیر او معین کرد. در سال ۱۲۵۰ قمری فتحعلی شاه جهت رسیدگی به مالیات های پرداخت نشده شیراز، بار دیگر به اصفهان سفر کرد و در خانه سیف الدوله اقامت گزید و در همان جا از دنیا رفت. پس از درگذشت فتحعلی شاه، جانشین او محمد شاه که قدرت عموهایش را خطری برای تاج و تخت خود می شمرد، خسروخان گرجی را مامور کرد تا سیف الدوله را از حکومت معزول کرده و به تهران بیاورد. سیف الدوله در تهران چندی در خانه مادرش تاج الدوله می زیست و منتظر بود از طرف شاه به حکومتی منصوب شود. پس از مدتی چون منسبی به او داده نشد، از شاه اجازه گرفت و به عراق رفت. چندی در بغداد زیست و به تهران بازگشت. در سال ۱۲۷۹ قمری از راه گیلان و شیروان به استانبول و اسکندریه و از آنجا به مکه رفت و پس از به جا آوردن حج از شامات به بغداد بازگشت و از آن جا به زیارت مشهد رفت و دوباره در تهران اقامت گزید.
در سال ۱۲۸۸ قمری به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد و بعد از دو سال به تهران آمد.
سیف الدوله در جوانی با دختر نظرعلی خان شاهسون ازدواج کرد. ولی چندی نگذشت که او را طلاق داد و دختر نظرعلی خان همسر عباسقلی معتمدالدوله جوانشیر شد. پس از آن سیف الدوله هیچ گاه ازدواج نکرد و فرزندی نیز باقی نگذاشت.
سیف الدوله شاهزاده ای متدین و درویش مسلک بود. در زمان اقامت در اصفهان در نزد عالمان و درویش های آن شهر همچون زین العابدین شیروانی تحصیل کرده بود. او حامی شعرا و نقاشان بود. در شعر و ادبیات دست داشت و با فرزندان یغمای جندقی به خصوص اسماعیل هنر آمیزش داشت و دیوان کامل خود را به رسم یادگار به اسماعیل هنر سپرد.