سیره نبوی

[ویکی فقه] شیوه و روش عملی رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله را سیره نبوی گویند.
مراد از سیره نبوی، سبک و رفتار پیامبر اعظم صلّی اللَّه علیه و آله در ابعاد مختلف عبادی، سیاسی، فرهنگی و غیر آن است. سیره نبوی از سنت به شمار می رود و حجّت است.
الحاق سیره امامان به سیره نبوی
سیره امامان علیهم السّلام در جایگاه جانشینی رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله نیز ملحق به سیره نبوی و حجت است.
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۵۷۴-۵۷۵.
...

[ویکی شیعه] سیره نبوی به روش و نوع رفتار پیامبر اسلام (ص) در جنبه های مختلف زندگی گفته می شود. قرآن، پیامبر را به عنوان سرمشق نیکو معرفی می کند و از این رو مسلمانان، شناخت جنبه های گوناگون زندگی پیامبر (ص) را مورد توجه قرار داده اند. روش تبلیغی پیامبر(ص) با بشارت و انذار همراه بود و اعتقادی به اجبار دیگران به پذیرفتن دین اسلام نداشت. رسول خدا (ص) در مدینه نظم اجتماعی و اداری جدیدی را پدید آورد که بر اساس اصول اسلام پایه ریزی شده بود. در مورد جنگ های پیامبر(ص) نیز گفته می شود که مجموعه ای از ارزش های انسانی در شرایط جنگی توسط پیامبر (ص) رعایت شده است. کتاب های سیره اخلاقی پیامبر(ص) نیز به جنبه های گسترده ای از اخلاقیات رسول خدا(ص) در زمینه اخلاق معنوی، فردی، اجتماعی و خانوادگی پرداخته اند.
کتاب های بسیاری در طول تاریخ اسلام به نگارش سیره پیامبر(ص) اختصاص یافته اند از جمله سیره ابن هشام درگذشته قرن سوم قمری و الصحیح من سیرة النبی الاعظم تألیف جعفر مرتضی (متولد ۱۳۶۴ق) است. همچنین همایش هایی نیز در ارتباط با سیره نبوی در ایران و کشورهای دیگر برگزار شده است.
سیره نبوی اصطلاحی است که به روش و نوع رفتار پیامبر اسلام (ص) در جنبه های مختلف زندگی اطلاق می شود. مرتضی مطهری در کتاب سیری در سیره نبوی، سیره پیامبر را الگوهای رفتاری پیامبر در جایگاه یک رهبر سیاسی، مبلغ دین اسلام، قاضی، و نیز به عنوان فردی از اعضای خانواده در نوع رفتار با دیگر اعضای خانواده، و در معاشرت با اصحاب خود و... می داند.

[ویکی نور] سیره نبوی «منطق عملی». «سیرۀ نبوی، منطق عملی» دفتر اول: سیرۀ فردی کتابی است که به بررسی زندگی، منش، روش و اصول عملی در سیرۀ پیامبر اکرم(ص) به عنوان گنجینه ای بس گرانبها، برای استوار گردانیدن حصارهای اعتقادی و چنگ زدن به اصول برهانی، می پردازد. آن چه تحت عنوان سیرۀ نبوی (منطق عملی) تدوین شده است با انگیزۀ پرداختنی دوباره به کتاب و سنّت و مروری در اصول برخاسته از سیرۀ نبیّ اکرم بوده است. در بخش «سیرۀ فردی» با اشاره به ضرورت بحث در سیره، به بحث دربارۀ واژۀ «سیره» و پیشینۀ کاربرد اصطلاحی این واژه و سیرۀ ثابت یا متغیّر و... پرداخته و از آن پس به بررسی سیرۀ فردی پیامبر اکرم(ص) در موضوعات ذیل می پردازد:
اصل حفظ حدود اللّه، اصل کیفیت استخدام وسیله، اصل اعتدال، اصل زهد، اصل ساده زیستی، اصل تفکّر و تدبّر، اصل حرّیت، اصل استقلال، اصل عزّت، اصل عدم تکلّف، اصل نظم و انضباط و اصل صبر و استقامت.
دفتر دوم: سیرۀ اجتماعی در این دفتر به اصول سیرۀ اجتماعی پرداخته شده که اسلام اساس آئین خود را بر پایۀ اجتماع قرار داده است و التزام به منطق عملی پیام آور آن، ضامن کرامت و عزت مردمان، رهایی و سیادت مستضعفان، زوال و شکست مستکبران و سلامت و عدالت برای همگان است. اصولی که در این دفتر مورد بررسی قرار می گیرند بدین شرح است: اصل رفق و مدارا، اصل تکریم، اصل عدم مداهنه، اصل عدم استرحام، اصل عدم انظلام، اصل عدالت اجتماعی، اصل شورا، اصل اهتمام برای مستضعفان، اصل مقابله با مستکبران، اصل مساوات، اصل أخوّت و اصل تعاون، تکافل و مساوات.
دفتر سوم: سیرۀ مدیریتی مدیریت علم و هنر برنامه ریزی، متشکّل و هماهنگ کردن، رهبری و کنترل فعالیت های مختلف به منظور نیل به هدفی مشخص و تدبیر امور در عرصه های مختلف است و این علم و هنر در زیباترین و والاترین چهره اش در سیرۀ نبوی قابل مشاهده است. با تمسک به اصول سیرۀ نبوی است که تحولی اساسی در روابط زمامداران و مردمان فراهم و سیر به سوی مقصد کمال میسّر می شود. آن چه در این دفتر آمده توشه ای است در این جهت. در این دفتر اصول ذیل مورد بررسی قرار می گیرد: اصل اصلاح رابطۀ خود و خدا، اصل رحمت و محبت، اصل شرح صدر، اصل رعایت اهلیت، اصل تبعیت و اطاعت، اصل تفویض اختیار و مسئولیت خواهی، اصل انضباط و جدّیت، اصل تصمیم گیری، اصل پایبندی به عهد و پیمان، اصل عدم احتجاب، اصل جلوگیری از سوء استفادۀ اطرافیان و وابستگان، اصل توجیه امور، اصل نصیحت و انتقاد متقابل و اصل برپا داشتن حق و عدل.
مطالب کتاب با مراجعه به منابع متعدد تاریخی، فقهی، کلامی، ادبی و غیره فراهم آمده است.
مطالعه کتاب سیره نبوی «منطق عملی» در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور