سیده نفیسه

[ویکی شیعه] سیده نفیسه از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و دختر حسن بن زید بن حسن که در کشور مصر مدفون است. منابع تاریخی، او را از زنان عابد، زاهد، محدّث، نیکوکار و حافظ قرآن کریم شمرده اند. وی همسر اسحاق مؤتمن فرزند امام جعفر صادق (ع) بود. مقبره این بانو در قاهره از زیارتگاه های مشهور مسلمانان به ویژه شیعیان است.
نفیسه خاتون در یازدهم ربیع الاول سال ۱۴۵ ه‍.ق در مکه به دنیا آمد. پدر او حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابی طالب و مادرش ام ولد است. نفیسه نزد پدرش حسن بن زید در مدینه زندگی می کرد. خانه ای که نفیسه در آن اقامت داشت در غرب مدینه و درست مقابل خانه ای بود که به حضرت امام صادق(ع) تعلق داشته است.
نفیسه خاتون در پانزده سالگی با اسحاق مؤتمن، فرزندامام صادق (ع) ازدواج کرد. در باره خواستگاری اسحاق و ازدواج او با نفیسه گفته اند که ابتدا حسن بن زید با این ازدواج موافق نبود ولی شبی پیامبر اکرم(ص) را در رویا دید که دستور داد با این ازدواج موافقت کند.

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: امام حسن علیه السلام، بنی عباس، زید بن حسن، ام بشیر، لبابه، حسن انور، سیده نفیسه، کمالات سیده نفیسه، زنکینامه سیده نفیسه، اسحاق موتمن، همسران امام حسن مجتبی علیه السلام
نفیسه دختر حسن بن زید بن حسن علیه السلام از زنان عابد ، زاهد، محدث ، نیکوکار، و حافظ کل قرآن کریم است مقبره این بانو در مصر از زیارتگاه های مشهور این کشور است.
نفیسه خاتون در یازدهم ربیع الاول سال 145 هـ.ق در مکه معظمه به دنیاآمد. پدر او حسن بن زید بن حسن علیه السلام معروف به حسن انور و مادر او ام ولد بود . از حسن بن زید در منابع رجالی به عنوان «حسن انور، النابه، عالم، عابد، فاضل و شریف علوی» یاد کرده اند. ایشان در نقل احادیث از افراد مورد وثوق است و در جود و کرم به حدی شهرت داشت که مردمان بسیاری از نقاط دور و نزدیک به حضورش می رسیدند و مورد اکرام او واقع می شدند.
خانه ای که نفیسه در آن اقامت و نشو و نما نمود، در غرب مدینه و مقابل خانه امام صادق علیه السلام قرار گرفته بود. و این ویژگی موقعیت معنوی محل سکونت وی را ارتقا می داد.
هنگامی که نفیسه خاتون به سن پانزدهسالگی رسید با «اسحاق مؤتمن»، فرزند برومند امام جعفر صادق علیه السلام ازدواج نمود. در مورد جریان ازدواج او نوشته اند اسحاق مؤتمن او را از پدرش (حسن بن زید) خواستگاری نمود اما گویا وی در مقابل این تقاضا پاسخ روشنی نداد و مهر سکوت بر لب زد. اسحاق از چنین وضعی ناراحت گردید و از منزل حسن انور به مزار جدش رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم رفت و خطاب به آن رحمت عالمیان عرض کرد: یا رسول اللّه! من نفیسه را به دلیل تدین، پاکدامنی و شرافت خانوادگی به عنوان همسر آینده خویش می خواستم که تقاضایم بدون جواب مانده است!
شب هنگام که حسن انور بر بستر خویش آرمیده بود، حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم را در رؤیای راستین مشاهده کرد که خطاب به وی فرمود: ای حسن! نفیسه را به ازدواج اسحاق درآور. فرزند زید فردای آن شب، بی درنگ با این وصلت موافقت کرد، و در ماه رجب سال 161 هـ.ق آن دو گوهر تابناک به ازدواج هم درآمدند.
اسحاق مؤتمن در کتاب های تاریخی، انسان پرهیزگار، فاضل و مورد وثوق در حدیث معرفی شده است، چنانچه وقتی ابن کاسب روایتی نقل می نمود، می گفت: «مرا حدیث کرد ثقه رضی، اسحاق فرزند جعفر صادق علیه السلام» وی امامت برادر خود حضرت امام کاظم علیه السلام را مورد تأیید قرار داد و از پدر خویش برای اثبات مقام او، روایت ذکر می کرد. اسحاق از جمله شهود وصیتی است که امام هفتم علیه السلام درباره فرزندش حضرت امام رضا علیه السلام از او استشهاد کرده است. کنیه اسحاق، ابومحمد است و به دلیل شهرت در امانت، او را «مؤتمن» گفته اند. محل تولد و نشو و نمای اسحاق را، عُریض (ناحیه ای در مدینه) نوشته اند.
در سال 183 هـ.ق امام هفتم علیه السلام به شهادت رسید و حضرت امام رضا علیه السلام عهده دار پیشوایی مردم گردید؛ اما فشارها و آشفتگی های ناشی از حکمرانی زمامداران خودسر عباسی همچنان ادامه داشت. در همین حال، اسحاق بن حسن بن زید (برادر سیده نفیسه) در حبس هارون رحلت یافت.

سِیّده نفیسه (مکه ۱۴۵ـ مصر ۲۰۸ق)
از بانوان دانشمند و پارسا، دختر حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابی طالب (ع). در مدینه با زهد و عبادت به سر می برد و با اسحاق مؤتمن، فرزند امام صادق (ع)، ازدواج کرد و از ایشان پسری به نام قاسم و دختری به نام ام کلثوم تولد یافت، سپس با شوهر و فرزندانش به مصر رفت و بعد از هشت سال در ماه رمضان درگذشت. سیده نفیسه را «طاهره» و «کریمة الدارین» لقب داده اند و کرامت هایی بسیار درباره اش نقل کرده اند. آرامگاه او در مصر زیارتگاهی مهم است که عباسیان و فاطمیان و سایر حکمرانان پیوسته به تعمیر و تزیین آن کوشیده اند. جمعی از دانشوران ازجمله شافعی از او حدیث شنیده اند.