سید مهدی فرخ ( ۱۲۶۵– ۱۴ آذر ۱۳۵۲، تهران ) ملقب به مبین السلطنه و بعد معتصم السلطنه دولت مرد ایرانی اواخر دوره قاجار و دوره پهلوی بود. او نخستین وزیر صنایع و نخستین وزیر خواربار ایران است. نزدیک به نیم قرن مشاغل و مقامات مختلف حکومتی و سیاسی داشت: هفت مرتبه استاندار و پنج نوبت وزیر و سه دوره سناتور و دو دوره نماینده مجلس و دو دفعه سفیرکبیر شد.
... [مشاهده متن کامل]
پدرش سیدمحمد سادات تهرانی و مادرش دختر میرزا علی نقی خان حکیم الممالک بود. در سیزده سالگی لقب مبین السلطنه و فرمان مستوفی گری از مظفرالدین شاه گرفت. پس از تحصیلات ابتدائی و متوسطه به مدرسه سیاسی راه یافت، دوره آن مدرسه را قبل از مشروطیت پایان داد و در اداره تذکره و دفتر وزارتی وزارت امور خارجه مشغول کار شد.
نخستین مأموریت مبین السلطنه در قفقاز بود. چندی در باطوم و گنجه نایب کنسول بود تا در ۱۳۳۱ قمری ( ۱۲۹۲ خورشیدی ) به ایران بازگشت و به عنوان کارگزار، مأمور خدمت در تربت حیدریه شد. کارگزاران وزارت خارجه مسئول رسیدگی به امور قضائی اتباع بیگانه در کشور، بویژه اتباع روسیه بودند چون بنابر معاهده ها و توافق نامه های کاپیتولاسیون، محاکم عدلیه نمی توانستند به شکایات علیه آنها رسیدگی کنند یا در صورت ارتکاب جرم مورد پیگردشان قرار دهند.
در انتخابات دوره سوم قانونگزاری، مبین السلطنه از طرف مردم تربت حیدریه به مجلس رفت و جزو جوانترین نمایندگان مجلس شد. این دوره با شروع جنگ جهانی اول و مهاجرت نمایندگان به کرمانشاه بیش از یک سال طول نکشید. پس از تاجگذاری احمدشاه لقب معتصم السلطنه گرفت.
معتصم السلطنه پس از پایان نیمه کاره مجلس در سال ۱۲۹۴ به وزارت خارجه بازگشت و سرحددار سیستان و پس از مدتی کارگزار گیلان شد. پس از دو سال ریاست اداره تحریرات روس در وزارت خارجه به عهده او واگذار شد.
با پایان جنگ جهانی اول، تصمیم به بازگشایی مجلس گرفته و انتخاب برگزار شد. معتصم السلطنه از سیستان انتخاب شد اما با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ دولت سید ضیاءالدین طباطبایی از تشکیل مجلس جلوگیری کرد و او را با سمت کارگزاری کل وزارت خارجه به خراسان فرستادند.
در خراسان، معتصم السلطنه از دوستان و نزدیکان کلنل محمد تقی خان پسیان شد و در قیام او شرکت جست. با سقوط کابینه سیدضیاء و تشکیل مجلس در تابستان ۱۳۰۰ به اعتبارنامه معتصم السلطنه که متهم با همکاری با سیدضیاء بود اعتراض و رسیدگی آن به کمیسیون تحقیق سپرده شد. در این بین کلنل پسیان کشته شد و دولت برای بازداشت معتصم السلطنه که به دلیل نمایندگی دارای مصونیت بود از مجلس اجازه خواست اما معتصم السلطنه به قائنات گریخت و از آنجا به بیرجند نزد محمد ابراهیم خان علم پناه برد. مجلس نیز به رد اعتبارنامه او رأی داد.
... [مشاهده متن کامل]
پدرش سیدمحمد سادات تهرانی و مادرش دختر میرزا علی نقی خان حکیم الممالک بود. در سیزده سالگی لقب مبین السلطنه و فرمان مستوفی گری از مظفرالدین شاه گرفت. پس از تحصیلات ابتدائی و متوسطه به مدرسه سیاسی راه یافت، دوره آن مدرسه را قبل از مشروطیت پایان داد و در اداره تذکره و دفتر وزارتی وزارت امور خارجه مشغول کار شد.
نخستین مأموریت مبین السلطنه در قفقاز بود. چندی در باطوم و گنجه نایب کنسول بود تا در ۱۳۳۱ قمری ( ۱۲۹۲ خورشیدی ) به ایران بازگشت و به عنوان کارگزار، مأمور خدمت در تربت حیدریه شد. کارگزاران وزارت خارجه مسئول رسیدگی به امور قضائی اتباع بیگانه در کشور، بویژه اتباع روسیه بودند چون بنابر معاهده ها و توافق نامه های کاپیتولاسیون، محاکم عدلیه نمی توانستند به شکایات علیه آنها رسیدگی کنند یا در صورت ارتکاب جرم مورد پیگردشان قرار دهند.
در انتخابات دوره سوم قانونگزاری، مبین السلطنه از طرف مردم تربت حیدریه به مجلس رفت و جزو جوانترین نمایندگان مجلس شد. این دوره با شروع جنگ جهانی اول و مهاجرت نمایندگان به کرمانشاه بیش از یک سال طول نکشید. پس از تاجگذاری احمدشاه لقب معتصم السلطنه گرفت.
معتصم السلطنه پس از پایان نیمه کاره مجلس در سال ۱۲۹۴ به وزارت خارجه بازگشت و سرحددار سیستان و پس از مدتی کارگزار گیلان شد. پس از دو سال ریاست اداره تحریرات روس در وزارت خارجه به عهده او واگذار شد.
با پایان جنگ جهانی اول، تصمیم به بازگشایی مجلس گرفته و انتخاب برگزار شد. معتصم السلطنه از سیستان انتخاب شد اما با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ دولت سید ضیاءالدین طباطبایی از تشکیل مجلس جلوگیری کرد و او را با سمت کارگزاری کل وزارت خارجه به خراسان فرستادند.
در خراسان، معتصم السلطنه از دوستان و نزدیکان کلنل محمد تقی خان پسیان شد و در قیام او شرکت جست. با سقوط کابینه سیدضیاء و تشکیل مجلس در تابستان ۱۳۰۰ به اعتبارنامه معتصم السلطنه که متهم با همکاری با سیدضیاء بود اعتراض و رسیدگی آن به کمیسیون تحقیق سپرده شد. در این بین کلنل پسیان کشته شد و دولت برای بازداشت معتصم السلطنه که به دلیل نمایندگی دارای مصونیت بود از مجلس اجازه خواست اما معتصم السلطنه به قائنات گریخت و از آنجا به بیرجند نزد محمد ابراهیم خان علم پناه برد. مجلس نیز به رد اعتبارنامه او رأی داد.
