سید ظهورشاه هاشمی ( زاده ۲۱ آوریل ١٩٢٦ گوادر – درگذشته ۴ مارس ۱۹۷۸ کراچی ) یک ادیب، لغت شناس، زبان شناس، فیلسوف، نویسنده، فیلمنامه نویس و شاعر بلوچ بود. او مؤلف «لغت نامه سَیَد گنج» یکی از بزرگترین لغت نامه های زبان بلوچی و رمان «نازک» اولین رمان به زبان بلوچی نیز بوده است که غوث بخش صابری آن را به اردو و عبدالواحد برهانی به فارسی ترجمه کرده است.
... [مشاهده متن کامل]
سید ظهور شاه هاشمی در ۲۱ آوریل ۱۹۲۶ میلادی در شهر گوادر از بنادر بلوچستان واقع در جنوب خاک پاکستان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدائی را نزد پدرش سید محمدشاه هاشمی و دوره متوسطه را در دبیرستان گوادر گذراند. از بزرگترین شاعران و نویسندگان و محققان بلوچ بود که علاوه بر زبان بلوچی به زبان های فارسی، اردو، انگلیسی و عربی مسلط بود. در سال ۱۹۴۹ همزمان با آغاز به کار بخش بلوچی رادیو کراچی به سمت سرپرستی آن برگزیده شد و تا سال ۱۹۵۴ این سمت را به عهده داشت. سید هاشمی پس از سال ها دست و پنجه نرم کردن با بیماری سل سرانجام در چهارم مارس ۱۹۷۸ در گذشت.
رسم الخط بلوچی پیش از سید هاشمی همان رسم الخط فارسی با اندکی تفاوت بود. امّا سید هاشمی که این رسم الخط را وافی به ملزومات نوشتاری زبان بلوچی نمی دید کتاب «بلوچی سیاهگی راست نبیسگ» ( روش درست نوشتن بلوچی ) را تألیف کرد. تألیف این کتاب تحولی عظیم در قواعد نحوی و املا و رسم الخط زبان بلوچی پدیدآورد و پس از این است که در متون بلوچی به مرور شاهد ظهور یک رسماً الخط جدید به نام «رسم الخط سید هاشمی» هستیم.
سید هاشمی در ۲۴ سالگی و در نوزدهم دسامبر ۱۹۵۰ نخستین غزل خود را با این مطلع:
به تشویق شخصی به نام قاسم هوت سرود.
سید هاشمی از برجسته ترین شاعران در زبان بلوچی است او در واژه گزینی، اصالت لغات و کلام را به طرز وسواس آمیزی رعایت می کند و در اشعار خود از اکثر گویش های بلوچی به تناسب بهره می گیرد و هیچگاه خود را منحصر و پایبند به یک گویش نمی بیند.
نمونهٔ غزلی مشهور از سید هاشمی:
سید هاشمی در طول عمر نه چندان بلند خود که نزدیک به نیمی از آن در مبارزه نفسگیر با بیماری سل گذشت ۲۵ جلد کتاب به نظم و نثر نوشت؛ که یکی از این ها قاعده آموزش قرآن به زبان بلوچی بود. وی قاعده آموزش قرآن بنام عم جزء بلوچی – را به منظور آموزش کودکانی که هنوز سواد خواندن و نوشتن نداشتند به زبان بلوچی تألیف کرد.
اثر داستانی بلند او نیز «نازک» نام دار که به عنوان اولین رمان بلوچی نیز شناخته می شود. اخیراً یک سریال تلویزیونی بر پایه این رمان از شبکه PTV Bolan نیز ساخته شده است.
... [مشاهده متن کامل]
سید ظهور شاه هاشمی در ۲۱ آوریل ۱۹۲۶ میلادی در شهر گوادر از بنادر بلوچستان واقع در جنوب خاک پاکستان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدائی را نزد پدرش سید محمدشاه هاشمی و دوره متوسطه را در دبیرستان گوادر گذراند. از بزرگترین شاعران و نویسندگان و محققان بلوچ بود که علاوه بر زبان بلوچی به زبان های فارسی، اردو، انگلیسی و عربی مسلط بود. در سال ۱۹۴۹ همزمان با آغاز به کار بخش بلوچی رادیو کراچی به سمت سرپرستی آن برگزیده شد و تا سال ۱۹۵۴ این سمت را به عهده داشت. سید هاشمی پس از سال ها دست و پنجه نرم کردن با بیماری سل سرانجام در چهارم مارس ۱۹۷۸ در گذشت.
رسم الخط بلوچی پیش از سید هاشمی همان رسم الخط فارسی با اندکی تفاوت بود. امّا سید هاشمی که این رسم الخط را وافی به ملزومات نوشتاری زبان بلوچی نمی دید کتاب «بلوچی سیاهگی راست نبیسگ» ( روش درست نوشتن بلوچی ) را تألیف کرد. تألیف این کتاب تحولی عظیم در قواعد نحوی و املا و رسم الخط زبان بلوچی پدیدآورد و پس از این است که در متون بلوچی به مرور شاهد ظهور یک رسماً الخط جدید به نام «رسم الخط سید هاشمی» هستیم.
سید هاشمی در ۲۴ سالگی و در نوزدهم دسامبر ۱۹۵۰ نخستین غزل خود را با این مطلع:
به تشویق شخصی به نام قاسم هوت سرود.
سید هاشمی از برجسته ترین شاعران در زبان بلوچی است او در واژه گزینی، اصالت لغات و کلام را به طرز وسواس آمیزی رعایت می کند و در اشعار خود از اکثر گویش های بلوچی به تناسب بهره می گیرد و هیچگاه خود را منحصر و پایبند به یک گویش نمی بیند.
نمونهٔ غزلی مشهور از سید هاشمی:
سید هاشمی در طول عمر نه چندان بلند خود که نزدیک به نیمی از آن در مبارزه نفسگیر با بیماری سل گذشت ۲۵ جلد کتاب به نظم و نثر نوشت؛ که یکی از این ها قاعده آموزش قرآن به زبان بلوچی بود. وی قاعده آموزش قرآن بنام عم جزء بلوچی – را به منظور آموزش کودکانی که هنوز سواد خواندن و نوشتن نداشتند به زبان بلوچی تألیف کرد.
اثر داستانی بلند او نیز «نازک» نام دار که به عنوان اولین رمان بلوچی نیز شناخته می شود. اخیراً یک سریال تلویزیونی بر پایه این رمان از شبکه PTV Bolan نیز ساخته شده است.
