[ویکی فقه] سیدحسن تقی زاده یکی از اشخاص سیاسی ایرانی است که درباره وی دو نظر متفاوت وجود دارد؛ گروهی وی را بسیار خدمتگذار به ایران و مشروطه و عامل پیشرفت ایران می دانند و برخی نیز وی را خائن به ایران و مشروطه و عامل عقب ماندگی و وابستگی ایران به شمار می آورند. این مقاله درصدد است که با بررسی زندگی وی برای این ابهام پاسخی مناسب بیابد.
سیدحسن در خانواده ای مذهبی در سال ۱۲۵۷ش (برابر با ۱۲۹۵ هجری قمری) در تبریز به دنیا آمد. پدر وی سیدتقی از اهالی قفقاز روسیه بود.سیدحسن پس از فوت پدر یک بار برای فروش باغ پدری از رود ارس گذشت و به قفقاز رفت و آن باغ را به عمویش فروخت و به تبریز بازگشت. وی دروس حوزوی را ابتدا در تبریز و سپس به مدت هفده سال در نجف از محضر بزرگانی چون شیخ مرتضی انصاری گذراند و سپس به تبریز آمد و در آن جا به تدریس و امامت جماعت و امور مردم پرداخت و در سال ۱۳۱۴ش وفات یافت که سیدحسن در آن زمان نوزده ساله بود. مادر وی معصومه خانم نیز از اهالی شبستر بود که وی نیز از خانواده ای مذهبی بزرگ شده بود.سیدحسن از کودکی به یادگیری علوم حوزوی و سپس به یادگیری علوم ریاضی و زبان های خارجه پرداخت. وی در سال ۱۳۲۱ هجری قمری به ترکیه و مصر و لبنان سفر نمود و پس از بازگشت به ایران به کارهای سیاسی پرداخت؛ وی در سه دوره نخست نماینده مردم تبریز در مجلس ملی بود و سپس سه دوره بعد از ناحیه تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی برگزیده شد و هم چنین نماینده مردم تبریز در دوره پانزدهم نیز شد. وی در سال ۱۳۴۸ش در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
سیدحسن در خانواده ای مذهبی در سال ۱۲۵۷ش (برابر با ۱۲۹۵ هجری قمری) در تبریز به دنیا آمد. پدر وی سیدتقی از اهالی قفقاز روسیه بود.سیدحسن پس از فوت پدر یک بار برای فروش باغ پدری از رود ارس گذشت و به قفقاز رفت و آن باغ را به عمویش فروخت و به تبریز بازگشت. وی دروس حوزوی را ابتدا در تبریز و سپس به مدت هفده سال در نجف از محضر بزرگانی چون شیخ مرتضی انصاری گذراند و سپس به تبریز آمد و در آن جا به تدریس و امامت جماعت و امور مردم پرداخت و در سال ۱۳۱۴ش وفات یافت که سیدحسن در آن زمان نوزده ساله بود. مادر وی معصومه خانم نیز از اهالی شبستر بود که وی نیز از خانواده ای مذهبی بزرگ شده بود.سیدحسن از کودکی به یادگیری علوم حوزوی و سپس به یادگیری علوم ریاضی و زبان های خارجه پرداخت. وی در سال ۱۳۲۱ هجری قمری به ترکیه و مصر و لبنان سفر نمود و پس از بازگشت به ایران به کارهای سیاسی پرداخت؛ وی در سه دوره نخست نماینده مردم تبریز در مجلس ملی بود و سپس سه دوره بعد از ناحیه تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی برگزیده شد و هم چنین نماینده مردم تبریز در دوره پانزدهم نیز شد. وی در سال ۱۳۴۸ش در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
[ویکی فقه] سیدحسن تقی زاده یکی از اشخاص سیاسی ایرانی است که درباره وی دو نظر متفاوت وجود دارد؛ گروهی وی را بسیار خدمتگذار به ایران و مشروطه و عامل پیشرفت ایران می دانند و برخی نیز وی را خائن به ایران و مشروطه و عامل عقب ماندگی و وابستگی ایران به شمار می آورند. این مقاله درصدد است که با بررسی زندگی وی برای این ابهام پاسخی مناسب بیابد.
سیدحسن در خانواده ای مذهبی در سال ۱۲۵۷ش (برابر با ۱۲۹۵ هجری قمری) در تبریز به دنیا آمد. پدر وی سیدتقی از اهالی قفقاز روسیه بود.سیدحسن پس از فوت پدر یک بار برای فروش باغ پدری از رود ارس گذشت و به قفقاز رفت و آن باغ را به عمویش فروخت و به تبریز بازگشت. وی دروس حوزوی را ابتدا در تبریز و سپس به مدت هفده سال در نجف از محضر بزرگانی چون شیخ مرتضی انصاری گذراند و سپس به تبریز آمد و در آن جا به تدریس و امامت جماعت و امور مردم پرداخت و در سال ۱۳۱۴ش وفات یافت که سیدحسن در آن زمان نوزده ساله بود. مادر وی معصومه خانم نیز از اهالی شبستر بود که وی نیز از خانواده ای مذهبی بزرگ شده بود.سیدحسن از کودکی به یادگیری علوم حوزوی و سپس به یادگیری علوم ریاضی و زبان های خارجه پرداخت. وی در سال ۱۳۲۱ هجری قمری به ترکیه و مصر و لبنان سفر نمود و پس از بازگشت به ایران به کارهای سیاسی پرداخت؛ وی در سه دوره نخست نماینده مردم تبریز در مجلس ملی بود و سپس سه دوره بعد از ناحیه تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی برگزیده شد و هم چنین نماینده مردم تبریز در دوره پانزدهم نیز شد. وی در سال ۱۳۴۸ش در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
دوران یادگیری و کسب علم
سیدحسن از کودکی به یادگیری قرآن و هم چنین شرکت در مکتب آن زمان که بیشتر به کتب فارسی از شعراء و نویسندگان معروف ایرانی بود، پرداخت. پس از آن، از سن هشت سالگی دروس حوزوی و صرف و نحو و منطق و اصول فقه و فقه را فراگرفت (که خود وی آن را از سر اجبار پدر می دانست) و از سنین نوجوانی از دروس حوزوی جدا شد. وی در نوجوانی به سمت ریاضیات قدیم و حساب و هندسه کشیده شد و پس از آن برخی از کتب علم کلام و فلسفه را نیز خواند و سپس به خواندن برخی کتب علم جفر و رمل نیز پرداخت. پس از آن وی به خواندن کتب طب قدیم مشغول شد و پس از آن شروع به کتب طب جدید نمود که به خاطر همین شروع به یادگیری زبان فرانسه نمود. وی فرانسه را به همراه دوست خود محمدعلی خان تربیت نزد میرزا نصرالله خان سیف الاطباء به مدت شش سال فرا گرفت؛ وی علوم غیرحوزوی خود را دور از چشم پدر خود می خواند که بنابر قول وی اگر وی مطلع می شد به شدت منع می کرد. وی هم چنین کتب شیخیه را نیز مطالعه می نمود و از احوال آنان اطلاع کاملی داشت؛ سیدحسن کتب شیخ احمد احسایی را نزد یکی از علمای شیخیه به نام شیخ علی معروف فرا گرفت؛ به این صورت که پیش از طلوع خورشید نزد وی می رفت و شرح فرائد شیخ را می خواند. وی طریق و روش شیخیه را بهتر از روش علمای عصر خود می دانست و این روش را روش حکمت و تصوف یاد نمود و روحانیون مخالف را متعصب می دانست؛ وی از سنین بیست سالگی با مطالعه آثار عبدالرحیم طالبوف، میرزا ملکم خان ناظم الدوله و روزنامه های تجددخواه فارسی خارج از کشور و کتاب ها و مجلات جدید عربی و ترکی که در مصر و عثمانی منتشر می شد با اندیشه های سیاسی و ضد استبدادی و آزادی خواهی اروپایی آشنا شد و تمایل به آن پیدا نمود. پس از آن به یادگیری زبان انگلیسی نیز مبادرت نمود. وی انگلیسی را از مدرسه ای آمریکایی در تبریز فراگرفت.
دوران تدریس و تاسیس مدرسه تربیت
وی از سن بیست سالگی شروع به کارهای فرهنگی نمود که از آن جمله تدریس و تاسیس مدرسه و کتابخانه است.سیدحسن تقی زاده تدریس را از مدرسه دارالفنون مظفری شهر تبریز که شعبه دارالفنون تهران بود، آغاز نمود و پس از آن به کمک چند نفر از دوستان تبریزی خود؛ از جمله یوسف خان آشتیانی اعتصام الملک (پدر پروین اعتصامی)، محمدعلی تربیت و حسین عدالت مدرسه تربیت را دایر نمود که دومین مدرسه در تبریز بود که با اصول جدید و غیر مکتب خانه ای اداره و تدریس می شد. در این مدرسه اندیشه های غربی ترویج می شد و دانش آموزان فرهنگ غربی را یاد می گرفتند؛ اما مخالفت روحانیون و مردم مذهبی مانع ادامه کار مدرسه شد.سپس شروع به ترجمه کتاب عجایب آسمانی از زبان فرانسه به فارسی شد که از جمله تالیفات وی به حساب می آید.پس از آن به کمک چند نفر از دوستان تبریزی خود از جمله سید محمد شبستری، اعتصام الملک، محمدعلی تربیت و حسین عدالت کتابخانه تربیت را نیز تاسیس کرد. این کتابخانه در جریان انقلاب مشروطیت سوزانده شد. وی هم چنین در سال ۱۳۲۰ق مجله گنجینه فنون را منتشر ساخت که اغلب مقالات آن ترجمه مقالات خارجی بود.
سفر به کشورهای مختلف برای فرار از وبا
...
سیدحسن در خانواده ای مذهبی در سال ۱۲۵۷ش (برابر با ۱۲۹۵ هجری قمری) در تبریز به دنیا آمد. پدر وی سیدتقی از اهالی قفقاز روسیه بود.سیدحسن پس از فوت پدر یک بار برای فروش باغ پدری از رود ارس گذشت و به قفقاز رفت و آن باغ را به عمویش فروخت و به تبریز بازگشت. وی دروس حوزوی را ابتدا در تبریز و سپس به مدت هفده سال در نجف از محضر بزرگانی چون شیخ مرتضی انصاری گذراند و سپس به تبریز آمد و در آن جا به تدریس و امامت جماعت و امور مردم پرداخت و در سال ۱۳۱۴ش وفات یافت که سیدحسن در آن زمان نوزده ساله بود. مادر وی معصومه خانم نیز از اهالی شبستر بود که وی نیز از خانواده ای مذهبی بزرگ شده بود.سیدحسن از کودکی به یادگیری علوم حوزوی و سپس به یادگیری علوم ریاضی و زبان های خارجه پرداخت. وی در سال ۱۳۲۱ هجری قمری به ترکیه و مصر و لبنان سفر نمود و پس از بازگشت به ایران به کارهای سیاسی پرداخت؛ وی در سه دوره نخست نماینده مردم تبریز در مجلس ملی بود و سپس سه دوره بعد از ناحیه تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی برگزیده شد و هم چنین نماینده مردم تبریز در دوره پانزدهم نیز شد. وی در سال ۱۳۴۸ش در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
دوران یادگیری و کسب علم
سیدحسن از کودکی به یادگیری قرآن و هم چنین شرکت در مکتب آن زمان که بیشتر به کتب فارسی از شعراء و نویسندگان معروف ایرانی بود، پرداخت. پس از آن، از سن هشت سالگی دروس حوزوی و صرف و نحو و منطق و اصول فقه و فقه را فراگرفت (که خود وی آن را از سر اجبار پدر می دانست) و از سنین نوجوانی از دروس حوزوی جدا شد. وی در نوجوانی به سمت ریاضیات قدیم و حساب و هندسه کشیده شد و پس از آن برخی از کتب علم کلام و فلسفه را نیز خواند و سپس به خواندن برخی کتب علم جفر و رمل نیز پرداخت. پس از آن وی به خواندن کتب طب قدیم مشغول شد و پس از آن شروع به کتب طب جدید نمود که به خاطر همین شروع به یادگیری زبان فرانسه نمود. وی فرانسه را به همراه دوست خود محمدعلی خان تربیت نزد میرزا نصرالله خان سیف الاطباء به مدت شش سال فرا گرفت؛ وی علوم غیرحوزوی خود را دور از چشم پدر خود می خواند که بنابر قول وی اگر وی مطلع می شد به شدت منع می کرد. وی هم چنین کتب شیخیه را نیز مطالعه می نمود و از احوال آنان اطلاع کاملی داشت؛ سیدحسن کتب شیخ احمد احسایی را نزد یکی از علمای شیخیه به نام شیخ علی معروف فرا گرفت؛ به این صورت که پیش از طلوع خورشید نزد وی می رفت و شرح فرائد شیخ را می خواند. وی طریق و روش شیخیه را بهتر از روش علمای عصر خود می دانست و این روش را روش حکمت و تصوف یاد نمود و روحانیون مخالف را متعصب می دانست؛ وی از سنین بیست سالگی با مطالعه آثار عبدالرحیم طالبوف، میرزا ملکم خان ناظم الدوله و روزنامه های تجددخواه فارسی خارج از کشور و کتاب ها و مجلات جدید عربی و ترکی که در مصر و عثمانی منتشر می شد با اندیشه های سیاسی و ضد استبدادی و آزادی خواهی اروپایی آشنا شد و تمایل به آن پیدا نمود. پس از آن به یادگیری زبان انگلیسی نیز مبادرت نمود. وی انگلیسی را از مدرسه ای آمریکایی در تبریز فراگرفت.
دوران تدریس و تاسیس مدرسه تربیت
وی از سن بیست سالگی شروع به کارهای فرهنگی نمود که از آن جمله تدریس و تاسیس مدرسه و کتابخانه است.سیدحسن تقی زاده تدریس را از مدرسه دارالفنون مظفری شهر تبریز که شعبه دارالفنون تهران بود، آغاز نمود و پس از آن به کمک چند نفر از دوستان تبریزی خود؛ از جمله یوسف خان آشتیانی اعتصام الملک (پدر پروین اعتصامی)، محمدعلی تربیت و حسین عدالت مدرسه تربیت را دایر نمود که دومین مدرسه در تبریز بود که با اصول جدید و غیر مکتب خانه ای اداره و تدریس می شد. در این مدرسه اندیشه های غربی ترویج می شد و دانش آموزان فرهنگ غربی را یاد می گرفتند؛ اما مخالفت روحانیون و مردم مذهبی مانع ادامه کار مدرسه شد.سپس شروع به ترجمه کتاب عجایب آسمانی از زبان فرانسه به فارسی شد که از جمله تالیفات وی به حساب می آید.پس از آن به کمک چند نفر از دوستان تبریزی خود از جمله سید محمد شبستری، اعتصام الملک، محمدعلی تربیت و حسین عدالت کتابخانه تربیت را نیز تاسیس کرد. این کتابخانه در جریان انقلاب مشروطیت سوزانده شد. وی هم چنین در سال ۱۳۲۰ق مجله گنجینه فنون را منتشر ساخت که اغلب مقالات آن ترجمه مقالات خارجی بود.
سفر به کشورهای مختلف برای فرار از وبا
...
wikifeqh: سیدحسن_تقی_زاده
