سیاست تنظیم خانواده معروف به سیاست تک فرزندی برنامه کنترل جمعیت در چین بود که از سال ۱۹۷۹ آغاز شد و تا سال ۲۰۱۵ ادامه داشت. تخمین زده می شود که از ابتدای اعمال این سیاست تاکنون از تولد حدود ۴۰۰ میلیون نوزاد جلوگیری شده است. این سیاست به بسیاری از چینی ها تنها اجازه داشتن یک فرزند را می داد و البته استثنائات زیادی هم برای داشتن فرزند دوم یا سوم در نظر گرفته شده بود. اقلیت های قومی که حدود ۸٫۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند، اجازه داشن دو فرزند را داشتند و در روستاها هم در برخی موارد امکان داشتن فرزند دوم وجود داشت. در سال ۲۰۱۳ این سیاست تا حد زیادی تلطیف شده و به خانواده هایی که یکی از والدین خودش تک فرزند است، اجازه داشتن فرزند دوم را می داد.
... [مشاهده متن کامل]
افرادی که این سیاست را نقض می کردند، با جریمه های نقدی روبرو می شدند و میزان جریمه با توجه به درآمد آن ها و برخی فاکتورهای دیگر متغیر بود. مقاومت هایی هم در مقابل این سیاست به ویژه در روستاها صورت گرفته که برای نیروی کار کشاورزی به فرزند نیاز داشته و به طور سنتی به داشتن فرزند پسر علاقه دارند. خانواده هایی که این سیاست را نقض می کردند، معمولاً با دروغ در سرشماری از مجازات فرار می کردند.
سیاست تک فرزندی در کاهش رشد جمعیت چین مؤثر بود و نرخ رشد جمعیت را در سال ۲۰۱۳ به ۰٫۴۶٪ رساند اما تبعات ناخواسته ای هم داشت. ترجیح سنتی برای داشتن فرزند پسر موجب شد تا توازن جنسیتی کشور برهم بخورد. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۰ نسبت جنسی در هنگام تولد ۱۱۸ پسر به ازای ۱۰۰ دختر است که بسیار بالاتر از میزان طبیعی ۱۰۵ به ۱۰۰ محسوب می شود.
یک نظرسنجی از مرکز تحقیقات پیو در سال ۲۰۰۸ نشان می دهد که ۷۶ درصد چینی ها موافق این برنامه هستند. با این حال، انتقادات زیادی در غرب از این برنامه شده که آن را نقض حقوق بشر دانسته و موجب پیامدهای منفی اجتماعی می دانند.
در برخی مناطق روستایی به خانواده هایی که فرزند اول آنان دختر یا پسر معلول باشد، اجازهٔ داشتن فرزند دیگری هم داده می شد. در مورد مهاجران چینی که از خارج به کشور باز می گردند هم، اجازهٔ داشتن فرزند دیگری هم داده می شد.
از نظر قومی نیز اجرای قانون خانواده تک فرزندی یکنواخت نیست و در حالیکه اکثریت چینی های قوم هان اجازه داشتن بیش از یک فرزند را مگر در موارد استثنایی ندارند، به ۵۵ اقلیت قومی کشور اجازه داشتن دو یا حتی سه فرزند برای هر خانواده داده شده است. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۰ هان ها حدود ۹۱٫۰۵ درصد جمعیت کشور و بقیه اقوام ۸٫۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند.
... [مشاهده متن کامل]
افرادی که این سیاست را نقض می کردند، با جریمه های نقدی روبرو می شدند و میزان جریمه با توجه به درآمد آن ها و برخی فاکتورهای دیگر متغیر بود. مقاومت هایی هم در مقابل این سیاست به ویژه در روستاها صورت گرفته که برای نیروی کار کشاورزی به فرزند نیاز داشته و به طور سنتی به داشتن فرزند پسر علاقه دارند. خانواده هایی که این سیاست را نقض می کردند، معمولاً با دروغ در سرشماری از مجازات فرار می کردند.
سیاست تک فرزندی در کاهش رشد جمعیت چین مؤثر بود و نرخ رشد جمعیت را در سال ۲۰۱۳ به ۰٫۴۶٪ رساند اما تبعات ناخواسته ای هم داشت. ترجیح سنتی برای داشتن فرزند پسر موجب شد تا توازن جنسیتی کشور برهم بخورد. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۰ نسبت جنسی در هنگام تولد ۱۱۸ پسر به ازای ۱۰۰ دختر است که بسیار بالاتر از میزان طبیعی ۱۰۵ به ۱۰۰ محسوب می شود.
یک نظرسنجی از مرکز تحقیقات پیو در سال ۲۰۰۸ نشان می دهد که ۷۶ درصد چینی ها موافق این برنامه هستند. با این حال، انتقادات زیادی در غرب از این برنامه شده که آن را نقض حقوق بشر دانسته و موجب پیامدهای منفی اجتماعی می دانند.
در برخی مناطق روستایی به خانواده هایی که فرزند اول آنان دختر یا پسر معلول باشد، اجازهٔ داشتن فرزند دیگری هم داده می شد. در مورد مهاجران چینی که از خارج به کشور باز می گردند هم، اجازهٔ داشتن فرزند دیگری هم داده می شد.
از نظر قومی نیز اجرای قانون خانواده تک فرزندی یکنواخت نیست و در حالیکه اکثریت چینی های قوم هان اجازه داشتن بیش از یک فرزند را مگر در موارد استثنایی ندارند، به ۵۵ اقلیت قومی کشور اجازه داشتن دو یا حتی سه فرزند برای هر خانواده داده شده است. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۰ هان ها حدود ۹۱٫۰۵ درصد جمعیت کشور و بقیه اقوام ۸٫۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند.
