سیارهٔ دوگانه یا سیارهٔ دوتایی ( به انگلیسی: Double planet ) ، در اخترشناسی یک منظومه دوگانه است که هر دو جسم آسمانی آن جرم سیاره ای هستند. این اصطلاح توسط اتحادیه بین المللی اخترشناسی ( آی اِ ی یو IAU ) به رسمیت شناخته نشده و بنابراین نوعی از طبقه بندی رسمی به حساب نمی آید. در مجمع عمومی سال ۲۰۰۶، این اتحادیه پیشنهاد شناخته شدن پلوتو و شارون به عنوان یک سیارهٔ دوگانه مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت اما نتیجهٔ این پیشنهاد جانب داری از تعریف کنونی سیاره بود. [ ۱] در ادبیات تبلیغاتی مورد استفاده در مأموریت ماه وارهٔ اسمارت - ۱ ( SMART - 1 ) و پیش از اعلام تعریف رسمی سیاره از سوی آی اِ ی یو، آژانس فضایی اروپا سامانهٔ زمین - ماه را به عنوان یک سیارهٔ دوگانه معرفی نمود و ماه را دختر زمین خواند. [ ۲]
برخی از سیارک های دوتایی با جرم های تقریباً مساوی، گاهی به صورت غیررسمی به عنوان سیارک های دوگانه قلمداد می شوند. این سیارک های دوتایی شامل هرمس ۶۹۲۳۰ و آنتیوپ ۹۰ و جرم های دوگانهٔ کمربند کویپری ( کی بی اُ ها KBOs ) : سیلا نونام ۷۹۳۶۰ و دبلیودبلیو۳۱–۱۹۹۸ می گردد.
بحث های زیادی پیرامون معیار تعریف «سیارهٔ دوگانه» و متمایز ساختن آن از «منظومهٔ سیاره - قمر» وجود دارد.
در این تعریف برای قرار گرفتن در معیار «سیارهٔ دوگانه» لازم است هر دو جسم از شرایط لازم برای شناخته شدن به عنوان سیاره برخوردار باشند.
یکی از مهم ترین معیارها در تعریف «سیارهٔ دوگانه» نسبت جرم دو جسم نسبت به یکدیگر است. نسبت یک نشان دهندهٔ برابر بودن جرم از دو جسم است. هر چه این نسبت به یک نزدیک تر باشد، راحت تر می توان آن دو در تعریف «سیارهٔ دوگانه» جای داد. بنابر این تعریف قمرهای مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون را می توان به راحتی فارغ از آن دانست. جرم همهٔ قمرهای این سیاره ها نسبتی کمتر از بیست و پنج صد هزارم ( یک چهار هزارم ) با سیاره ای که به دور آن در حال گردش هستند، را دارا هستند. برخی از سیاره های کوتوله نیز قمرهایی دارند که دارای جرم بسیار کمتری از خود سیارهٔ کوتوله هستند.
قابل توجه ترین استثنا در این مورد منظومهٔ پلوتو - شارون است. نسبت جرم شارون به پلوتو صد و هفده هزارم ( دو هفدهم ) است که به اندازهٔ کافی به یک نزدیک است به شکلی که در موارد متعدد توسط بسیاری از دانشمندان این دو به عنوان «سیاره های کوتوله دوگانه» ( «سیاره های دوگانه» پیش از تعریف سال ۲۰۰۶ سیاره ) خوانده شده اند. به هر حال آی اِ ی یو شارون را هم اکنون ماه پلوتو می نامد اما به روشنی از تمایل خود برای تغییر طبقهٔ آن ها به «سیاره های کوتولهٔ دوگانه» در زمانی در آینده سخن به میان آورده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرخی از سیارک های دوتایی با جرم های تقریباً مساوی، گاهی به صورت غیررسمی به عنوان سیارک های دوگانه قلمداد می شوند. این سیارک های دوتایی شامل هرمس ۶۹۲۳۰ و آنتیوپ ۹۰ و جرم های دوگانهٔ کمربند کویپری ( کی بی اُ ها KBOs ) : سیلا نونام ۷۹۳۶۰ و دبلیودبلیو۳۱–۱۹۹۸ می گردد.
بحث های زیادی پیرامون معیار تعریف «سیارهٔ دوگانه» و متمایز ساختن آن از «منظومهٔ سیاره - قمر» وجود دارد.
در این تعریف برای قرار گرفتن در معیار «سیارهٔ دوگانه» لازم است هر دو جسم از شرایط لازم برای شناخته شدن به عنوان سیاره برخوردار باشند.
یکی از مهم ترین معیارها در تعریف «سیارهٔ دوگانه» نسبت جرم دو جسم نسبت به یکدیگر است. نسبت یک نشان دهندهٔ برابر بودن جرم از دو جسم است. هر چه این نسبت به یک نزدیک تر باشد، راحت تر می توان آن دو در تعریف «سیارهٔ دوگانه» جای داد. بنابر این تعریف قمرهای مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون را می توان به راحتی فارغ از آن دانست. جرم همهٔ قمرهای این سیاره ها نسبتی کمتر از بیست و پنج صد هزارم ( یک چهار هزارم ) با سیاره ای که به دور آن در حال گردش هستند، را دارا هستند. برخی از سیاره های کوتوله نیز قمرهایی دارند که دارای جرم بسیار کمتری از خود سیارهٔ کوتوله هستند.
قابل توجه ترین استثنا در این مورد منظومهٔ پلوتو - شارون است. نسبت جرم شارون به پلوتو صد و هفده هزارم ( دو هفدهم ) است که به اندازهٔ کافی به یک نزدیک است به شکلی که در موارد متعدد توسط بسیاری از دانشمندان این دو به عنوان «سیاره های کوتوله دوگانه» ( «سیاره های دوگانه» پیش از تعریف سال ۲۰۰۶ سیاره ) خوانده شده اند. به هر حال آی اِ ی یو شارون را هم اکنون ماه پلوتو می نامد اما به روشنی از تمایل خود برای تغییر طبقهٔ آن ها به «سیاره های کوتولهٔ دوگانه» در زمانی در آینده سخن به میان آورده است.
wiki: سیاره دوگانه