سیاح فاطمه

دانشنامه آزاد فارسی

سیّاح، فاطمه (مسکو ۱۲۸۱ـ تهران ۱۳۲۶ش)
سیّاح، فاطمه
(نام اصلی: فاطمۀ رضازادۀ محلاتی) منتقد ادبی، مترجم و نویسندۀ ایرانی، از فعالان جنبش زنان ایران و نخستین استاد زن ایرانی در رشتۀ ادبیات تطبیقی. از دانشکدۀ ادبیات مسکو در رشتۀ ادبیات اروپایی دکترا گرفت. پس از چهار سال تدریس در دانشگاه های روسیه، در اواخر ۱۳۱۲ ش به تهران آمد و با تدریس در دانشسرای عالی در ۱۳۱۷ ش، صاحب کرسی سنجش زبان های خارجه، و در ۱۳۲۲ش استاد کرسی زبان و ادبیات روسی دانشگاه تهران شد. در همان سال، عضو انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی و منشی کمیتۀ موسیقی و تئاتر و سینمای آن انجمن و در ۱۳۲۳ ش، عضو هیئت تحریریۀ مجلۀ پیام نو شد که از سوی آن انجمن منتشر می شد. در نخستین کنگرۀ نویسندگان ایران (تیرماه ۱۳۲۵ش) دربارۀ معرفی نقد ادبی و اهمیت آن در پیشرفت و تکامل ادبیات سخنرانی کرد. در ۱۳۲۶ ش در کنگرۀ زن و صلح در پاریس شرکت کرد. نخستین کسی بود که ادبیات تطبیقی را در ایران وارد دروس دانشگاهی کرد. دانش آکادمیک و آشنایی کامل با چند زبان بیگانه، از او استادی ممتاز ساخته بود، به طوری که پس از مرگش، به دلیل نبودن جانشینی صاحب صلاحیت، درس «سنجش ادبیات» تعطیل شد. سیاح از فعالان جنبش زنان ایران بود و در بحث ها و سخنان و نوشته های خود به ارتباط با هنر و ادبیات پرداخته است. ۳۵ مقاله، شامل سخنرانی و ترجمه، از او به جای مانده که همراه با بخشی از تقریرات درسی اش به همت محمد گلبن در کتاب نقد و سیاحت ( ۱۳۵۴ ش) گردآوری شده است. سیاح در نقد ادبی، به تأثیر از منتقدانی چون چرنیشفسکی و بلینسکی نگرشی جامعه شناختی و تاریخی به ادبیات داشت و به شکلی نظام یافته دربارۀ تاریخ تطور رمان و مقام رمان نویسان زن بحث کرد و در مقالاتی که راجع به فردوسی و شاهنامه نوشت شیوۀ تازه ای را در بررسی ادبیات کلاسیک فارسی به کار گرفت.

پیشنهاد کاربران

بپرس