سی لحن. [ ل َ ] ( اِخ ) سرودی چند است که باربد ساخته بود و از برای خسروپرویزمینواخت و نام آنها به ترتیب حروف ابجد بدین تفصیل است : 1- آرایش خورشید و آنرا آرایش جهان هم گفته اند.2- آئین جمشید. 3- اورنگی. 4- باغ شیرین. 5- تخت طاقدیسی. 6- حقه کاوس. 7- راح روح. 8- رامش جان. 9- سبز در سبز. 10- سروستان. 11- سرو سهی. 12- شادروان مروارید. 13- شبدیز. 14- شب فرخ و فرخ شب هم میگویند.15- قفل رومی. 16- گنج بادآورد. 17- گنج گاو و گنج کاوس هم بنظر آمده. 18- گنج سوخته. 19- کین ایرج. 20- کین سیاوش. 21- ماه بر کوهان. 22- مشک و دانه. 23-مروای نیک. 24- مشک مالی. 25- مهربانی و آنرا مهرگانی هم گفته اند. 26- ناقوسی. 27- نوبهاری. 28- نوشین باده و باده نوشین هم بنظر آمده است. 29- نیم روز. 30- نخجیرگانی و نظامی در خسرو و شیرین ذکر اینها کرده است و سه نام از اینها را که آیین جمشید و راح روح و نوبهاری باشد نیاورده ، اما چهار نام دیگر که ساز نوروز و غنچه کبک دری و فرخ روز و کیخسروی باشد آورده است و چون برای هر یک بیتی فرمود و بنابر آن می باید که سی و یک لحن باشد؛ حال آنکه سی لحن مشهور است.واﷲ اعلم. ( برهان ) ( فرهنگ رشیدی ) ( آنندراج ). رجوع به ذیل کلمه آهنگ و حاشیه برهان قاطع چ معین شود.
فرهنگ فارسی
یا الحان باربدینام سی آهنگ است که طبق روایات باربد برای خسرو پرویز ساخته بود و نام آنها بترتیب حروف ابجد ازین قرار است : ۱ - آرایش خورشید ( یا آرایش جهان )۲ - آیین جمشید ۳ - اورنگی ۴ - باغ شیرین ۵ - تخت طاقدیسی ۶ - حقه کاوس ۷- راح روح ( راه روح ) ۸ - رامش جان ( رامش جهان ) ۹ - سبزه در سبزه ۱٠ - سروستان ۱۱ - سرو سهی ۱۲- شادروان مروارید۱۳ - شبدیز ۱۴ - شب فرخ (فرخ شب ) ۱۵ - قفل رومی ۱۶ - گنج باد آورد ۱۷ - گنج گاو ( یا گنج کاوس ) ۱۸ - گنج سوخته ۱۹ - کین ایرج ۲٠ - کین سیاوش ۲۱ - ماه برکوهان ۲۲ - مشکدانه۲۳ - مروای نیک ۲۴ - مشک مالی ۲۵ - مهربانی (یا مهرگانی ) ۲۶ - ناقوسی ۲۷ - نوبهاری ۲۸ - نوشین باده ۲۹ - نیم روز ۳٠ - نخجیرگانی . توضیح نظامی در خسرو و شیرین الحان باربدی را ذکر کرده و سه نام از صورت مذکور را که آیین جمشید و راح روح و نوبهاری باشد نیاوردهو بجای آن چهار نام دیگر که ساز نوروز غنچه کبک دریفرخ روز و کیخسرو باشد آورده است و بنابرین سی و یک لحن ذکر کرده . سرودی چند است که بار بد ساخته بود و از برای خسرو پرویز مینواخت .
