لغت نامه دهخدا
سگستان. [ س ِگ ِ ] ( اِ مرکب ) میوه ای شبیه به آلو. ( ناظم الاطباء ).نام میوه ای است که به مقدار آلو شود و در درون او شیره لزج بیمزه باشد و آن را در دواها بکار برند و سپستان نیز گویند. ( جهانگیری ). رجوع به سپستان شود.
سگستان. [ س َ گ ِ ] ( اِخ ) پهلوی «سگستان » شهرستانهای ایرانشهر مرکب از «سکا» ( نام قومی باستانی + ستان پسوند مکان ) در زبانهای باستانی تیره انبوهی از آریاییان میانه ایران و اروپا سکونت داشته اند و همیشه بتاخت و تاراج و کشتار می پرداخته اند نام این قوم در کتیبه بهستان ( بیستون ) «سکا» یاد شده و یونانیان این مردم را «اسکیث » می نامیدند و همین نام است که در زبان فرانسوی «سیت » خوانده میشود. ( مقالات کسروی ج 1 ص 179 - 180 ). مقارن سلطنت فرهاد دوم اشکانی ( 136 - 128 ق.م. ) و اردوان دوم ( 127 - 124 ق.م. ) بر اثر هجوم «یوشه چیان » ( طایفه ای از مغول ) بممالک متمدن ، مردم اطراف سیحون و حتی جیحون از ساکن خود کنده شدند و درصدد اراضی تازه برآمدند ازجمله «سکه ها» دولت یونانی باختر ( بلخ ) را منقرض کردند و بطرف جنوب راندند. سکه ها در زرنگ ( درنجیانا ) یونانیان مستقر شدند و از این زمان زرنگ با نام سگستان ( = سجستان ، سکزستان ، سیستان ) معروف شد و نسبت بدان سگزی و معرب آن سجزی است.( از حاشیه برهان قاطع چ معین ). زابلستان است که سیستان باشد معرب آن سجستان بود. ( آنندراج ) ( برهان ). فرهنگ فارسی
نام قدیم آن زرنگ ( پب ) بود . پس از مهاجرت سکه ها ( سکا اسکوتاسکیثسیت ) در زمان فرهاد دوم اشکانی ( ۱۲۸ - ۱۳۶ ق . م . ) و اردوان دوم ( ۱۲۴- ۱۲۷ ق م . ) بطرف جنوب گروهی از آنان در زرنگ مستقر شدند . از این زمان زرنگ بنام آنان سکستان خوانده شد. ۱ - سیستان سرزمینی پست است که در دنباله کوههای مرکزی و شرقی ایران بین کوههای مکران و نجد هشتادان و کوههای افغانستان قرار گرفته و آن از اراضی شن زاری است که سیلابهای نواحی مجاور درگودالهایش جمع شده ودریاچه ها و باتلاقهای هامون و گودزره را تشکیل داده است. در خاک سیستان رود هیرمند (هیلمند ) جاری است که از کوههای افغانستان سرچشمه میگیرد وارد خاک ایران میشود.وسعت سیستان ۴۴۱۲ کیلومتر مربع است که ازین مقدار حدود ۳٠٠٠ کیلومتر مربع دایر و بقیه باتلاقی است . محصولات سیستان گندم جو پنبه و تنباکو بمقدار کم کاشته میشود . مرکز سیستان شهر زابل است . سیستان یکی از انبارهای گندم ایران بود ولی اخیرا بر اثر سدی که بر رود هیرمند در خاک افغانستان بستهاند آب آن کم شده و سطح کاشت در سیستان بسیار تقلیل یافته است .
پهلوی سگستان شهرستانهای ایرانشهر مرکب از سکا نام قوم باستان ستان .