سکّهٔ پهلوی به سکه های طلای رسمی ایران از سال ۱۳۰۵ تا سال ۱۳۵۷ خورشیدی گفته می شد و عبارت «پهلوی» واحد پول این سکه ها بوده است. این سکه ها با روی کار آمدن رضاشاه پهلوی در سال ۱۳۰۴ خورشیدی و تغییر نظام پولی کشور در سال ۱۳۰۵ جایگزین سکه های طلای قاجار با واحد تومان گردیدند. پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ خورشیدی در ایران، سکه بهار آزادی جایگزین سکه پهلوی شد اکثر سکه های پهلوی نابود یا در خارج فروخته می شود و خیلی خیلی تعداد کمی در ایران وجود دارد.
... [مشاهده متن کامل]
نخستین سکه های پهلوی که از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ ضرب شدند، تنها از نظر عیار طلا ( ۹۰۰ در ۱۰۰۰ ) و تزئینات حاشیه سکه ( شاخه های بلوط و زیتون ) با سکه های تومان قاجار مطابقت داشتند؛ یعنی نه تنها از نظر واحد، طراحی و نوع گاه شماری تغییر اساسی یافتند بلکه وزن آنها نیز دچار تغییر شد. در واقع در این دوره تنها در سال ۱۳۰۵ خورشیدی از استاندارد تومان با وزن ۲/۸۵ گرم برای ضرب سکه طلا استفاده شد.
بدین ترتیب سکه های دوهزاری ( یک پنجم تومانی ) و پنج هزاری ( نیم تومانی ) قاجاری به طور کلی حذف و سکه های یک، دو و پنج پهلوی جایگزین سکه های یک، دو و پنج تومانی شدند.
سکه های یک، دو و پنج تومان قاجار پس از ماشینی شدن در سال ۱۲۹۷ تا ۱۲۹۹ هجری قمری، دارای اوزان ۲/۸۵، ۵/۷ و ۱۴/۲۵ گرم بودند که در معادلِ پهلویِ آنها این اوزان به ۱/۸۶، ۳/۸۳۵۹ و ۹/۵۹ گرم کاهش یافته بود. روند ضرب سکه های پهلوی با این اوزان از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ خورشیدی ادامه یافت.
در دوره قاجار، پایه پول ایران نقره بود و ارزش قران تحت تأثیر کاهش دائمی قیمت نقره ( از سال ۱۸۷۰ به بعد ) روندی نزولی داشت. این روند نزولی بعد از سال ۱۹۱۸ و پایان جنگ جهانی اول ادامه یافت. کسری دائمی موازنه بازرگانی و کاهش ارزش نقرۀ محتوی قران می بایست دلیل لازم و کافی برای تنزّل ارزش قران در مقابل سایر پول ها مخصوصاً لیره باشد. در حالی که با افزایش ارزش قران که از آغاز جنگ شروع شده بود ( ناشی از زیادی عرضه لیره و بالا رفتن قیمت نقره ) تا سال ۱۹۱۹ ادامه یافت و قیمت یک لیره استرلینگ از ۷۴/۶۱ قران در سال ۱۹۱۴ به ۵۰/۲۵ قران در سال ۱۹۱۹ سقوط کرد. کاهش ارزش قران از سال ۱۹۲۰ ( ۱۲۹۸ خورشیدی ) شروع شد و نرخ لیره در سال ۱۹۲۲ به ۵۶/۵۶ رسید و ۱۲۱ درصد افزایش یافت. در سال ۱۳۰۷، دولت تصمیم گرفت سیستم پایه طلا ( Gold Standard ) را در آینده بپذیرد. رضا شاه و تیمورتاش برای اصلاح پول ایران از تعدادی بازرگان ایرانی، مشورت گرفتند. این بازرگانان، تجربه کافی و دانش خوبی در این زمینه داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
نخستین سکه های پهلوی که از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ ضرب شدند، تنها از نظر عیار طلا ( ۹۰۰ در ۱۰۰۰ ) و تزئینات حاشیه سکه ( شاخه های بلوط و زیتون ) با سکه های تومان قاجار مطابقت داشتند؛ یعنی نه تنها از نظر واحد، طراحی و نوع گاه شماری تغییر اساسی یافتند بلکه وزن آنها نیز دچار تغییر شد. در واقع در این دوره تنها در سال ۱۳۰۵ خورشیدی از استاندارد تومان با وزن ۲/۸۵ گرم برای ضرب سکه طلا استفاده شد.
بدین ترتیب سکه های دوهزاری ( یک پنجم تومانی ) و پنج هزاری ( نیم تومانی ) قاجاری به طور کلی حذف و سکه های یک، دو و پنج پهلوی جایگزین سکه های یک، دو و پنج تومانی شدند.
سکه های یک، دو و پنج تومان قاجار پس از ماشینی شدن در سال ۱۲۹۷ تا ۱۲۹۹ هجری قمری، دارای اوزان ۲/۸۵، ۵/۷ و ۱۴/۲۵ گرم بودند که در معادلِ پهلویِ آنها این اوزان به ۱/۸۶، ۳/۸۳۵۹ و ۹/۵۹ گرم کاهش یافته بود. روند ضرب سکه های پهلوی با این اوزان از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ خورشیدی ادامه یافت.
در دوره قاجار، پایه پول ایران نقره بود و ارزش قران تحت تأثیر کاهش دائمی قیمت نقره ( از سال ۱۸۷۰ به بعد ) روندی نزولی داشت. این روند نزولی بعد از سال ۱۹۱۸ و پایان جنگ جهانی اول ادامه یافت. کسری دائمی موازنه بازرگانی و کاهش ارزش نقرۀ محتوی قران می بایست دلیل لازم و کافی برای تنزّل ارزش قران در مقابل سایر پول ها مخصوصاً لیره باشد. در حالی که با افزایش ارزش قران که از آغاز جنگ شروع شده بود ( ناشی از زیادی عرضه لیره و بالا رفتن قیمت نقره ) تا سال ۱۹۱۹ ادامه یافت و قیمت یک لیره استرلینگ از ۷۴/۶۱ قران در سال ۱۹۱۴ به ۵۰/۲۵ قران در سال ۱۹۱۹ سقوط کرد. کاهش ارزش قران از سال ۱۹۲۰ ( ۱۲۹۸ خورشیدی ) شروع شد و نرخ لیره در سال ۱۹۲۲ به ۵۶/۵۶ رسید و ۱۲۱ درصد افزایش یافت. در سال ۱۳۰۷، دولت تصمیم گرفت سیستم پایه طلا ( Gold Standard ) را در آینده بپذیرد. رضا شاه و تیمورتاش برای اصلاح پول ایران از تعدادی بازرگان ایرانی، مشورت گرفتند. این بازرگانان، تجربه کافی و دانش خوبی در این زمینه داشتند.
