سکه های ایران بخشی از پول ملی ایران است که به تمامی سکه های ضرب شده و رایج در تمام سلسله ها و دودمان های حاکم بر ایران زمین اعم از ایرانی و بیگانه که تا زمان کنونی بر ناحیه ای کوچک یا سراسر ایران کنونی حکومت کرده اند گفته می شود.
... [مشاهده متن کامل]
سکه یک تکه فلز به وزن معین است که روی آن نشان رسمی یا نام دولت یا حکومتی که وزن، عیار و بهای آن را تعهد می کند نگاشته شده است
سکه از فلزات مختلف مانند طلا، نقره و آلیاژهایی مانند برنز ساخته شده است که اصول آن هنوز بعد از بیست و هفت قرن همچنان برجای و استوار است
در ایران معمولاً سکه را با چکش ضرب می زدند و طریقه ضرب این گونه مسکوکات آسان بود. قرن ها به این ترتیب عمل می کردند که ابتدا نقش پشت سکه را روی فلز محکمی که معمولاً از فولاد بود به طور معکوس و منفی حکاکی می کردند و آن را در وسط سندان کار می گذاشتند و به همان طرز عیناً نقش روی سکه را نیز در سر سنبه ای از فولاد حکاکی می کردند. پس از تعیین عیار مناسب فلزات و ذوب و شمش نمودن، آنها را خرد کرده به قطر و وزن لازم به صورت قطعاتی می بریدند و آن را گداخته به ضرب فشار چکش به صورت مسکوک درمی آوردند. این نوع سکه زدن منحصر به ایران نبود، تقریباً در همه جای دنیا به همین شیوه عمل می شد، بعدها به صورت بسیار ابتدایی از منگنه ها استفاده می کردند و پس از سال ۱۵۶۱ م با اختراع ماشین ضرب سکه در اروپا، سکه های استاندارد رواج یافت. در سیاحت نامه شاردن در توصیف چگونگی ضرب سکه در دوران صفوی تنها به این توضیح بسنده شده است که "پول ایران با چکش ضرب می شود و با قالب ریزی هیچ گونه آشنایی ندارند. توصیفی که تذکره الملوک از نُه مرحله ضرب سکه، یعنی مراحلی که باید فلز گران بها از آن بگذرد تا به صورت سکه در آید، به دست می دهد بسیار پرارزش است؛ زیرا که نه شاردن و نه هیچ یک از سیاحان معاصر وی از شیوهٔ سکه زنی در ایران سخنی نگفته اند بر اساس نوشته های کتاب تذکرة الملوک، در زمان صفویه نظم و ترتیب خاصی برای ضرب سکه وجود داشت و ضرابخانه، سازمان اداری گسترده ای دارای مشاغل متنوع بود که تحت نظر معیرالممالک اداره می شود عزل و نصب حکاکان، زرکشان، ضراب باشی، ضابطان، صنعتگران، کارکنان و کارمندان با وی بود و هیچ یک از عاملین دیگر حق دخالت نداشتند. دستگاه های مهم ضرابخانه عبارت بودند از:
در دوران افشاریه و زندیه تا اواسط قاجاریه وضع ضرب سکه کم و بیش به همان صورت بود تا در سال ۱۲۸۲ هـ. ناصرالدین شاه دستور داد ضرابخانه ای با روش جدید از فرانسه خریداری و به ایران وارد شود و پس از وقفه ای دوازده ساله، ضرابخانه جدید در سال ۱۲۹۴ هـ به دستیاری پشان، مستشار اتریشی، کار خود را آغاز نمود.
... [مشاهده متن کامل]
سکه یک تکه فلز به وزن معین است که روی آن نشان رسمی یا نام دولت یا حکومتی که وزن، عیار و بهای آن را تعهد می کند نگاشته شده است
سکه از فلزات مختلف مانند طلا، نقره و آلیاژهایی مانند برنز ساخته شده است که اصول آن هنوز بعد از بیست و هفت قرن همچنان برجای و استوار است
در ایران معمولاً سکه را با چکش ضرب می زدند و طریقه ضرب این گونه مسکوکات آسان بود. قرن ها به این ترتیب عمل می کردند که ابتدا نقش پشت سکه را روی فلز محکمی که معمولاً از فولاد بود به طور معکوس و منفی حکاکی می کردند و آن را در وسط سندان کار می گذاشتند و به همان طرز عیناً نقش روی سکه را نیز در سر سنبه ای از فولاد حکاکی می کردند. پس از تعیین عیار مناسب فلزات و ذوب و شمش نمودن، آنها را خرد کرده به قطر و وزن لازم به صورت قطعاتی می بریدند و آن را گداخته به ضرب فشار چکش به صورت مسکوک درمی آوردند. این نوع سکه زدن منحصر به ایران نبود، تقریباً در همه جای دنیا به همین شیوه عمل می شد، بعدها به صورت بسیار ابتدایی از منگنه ها استفاده می کردند و پس از سال ۱۵۶۱ م با اختراع ماشین ضرب سکه در اروپا، سکه های استاندارد رواج یافت. در سیاحت نامه شاردن در توصیف چگونگی ضرب سکه در دوران صفوی تنها به این توضیح بسنده شده است که "پول ایران با چکش ضرب می شود و با قالب ریزی هیچ گونه آشنایی ندارند. توصیفی که تذکره الملوک از نُه مرحله ضرب سکه، یعنی مراحلی که باید فلز گران بها از آن بگذرد تا به صورت سکه در آید، به دست می دهد بسیار پرارزش است؛ زیرا که نه شاردن و نه هیچ یک از سیاحان معاصر وی از شیوهٔ سکه زنی در ایران سخنی نگفته اند بر اساس نوشته های کتاب تذکرة الملوک، در زمان صفویه نظم و ترتیب خاصی برای ضرب سکه وجود داشت و ضرابخانه، سازمان اداری گسترده ای دارای مشاغل متنوع بود که تحت نظر معیرالممالک اداره می شود عزل و نصب حکاکان، زرکشان، ضراب باشی، ضابطان، صنعتگران، کارکنان و کارمندان با وی بود و هیچ یک از عاملین دیگر حق دخالت نداشتند. دستگاه های مهم ضرابخانه عبارت بودند از:
در دوران افشاریه و زندیه تا اواسط قاجاریه وضع ضرب سکه کم و بیش به همان صورت بود تا در سال ۱۲۸۲ هـ. ناصرالدین شاه دستور داد ضرابخانه ای با روش جدید از فرانسه خریداری و به ایران وارد شود و پس از وقفه ای دوازده ساله، ضرابخانه جدید در سال ۱۲۹۴ هـ به دستیاری پشان، مستشار اتریشی، کار خود را آغاز نمود.
