سوئیس (Switzerland)
نمایی از شهر برن
نمایی از شهر برن
نمایی از شهر برن
موقعیت. جمهوری فدرال سوئیس در اروپای مرکزی و در دامنۀ شمالی کوه های آلپ قرار دارد. از شمال به آلمان، از شرق به اتریش و لیختن اشتاین، از جنوب شرقی به ایتالیا، و از غرب به فرانسه محدود می شود. مساحت این کشور ۴۱,۲۸۵ کیلومتر مربع است و شهر برن پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور سراسر کوهستانی سوئیس به سه ناحیۀ جغرافیایی تقسیم می شود: ۱ـ کوه های شمال غربی یا کوهستان ژورا واقع در مرز فرانسه، که از شرق به درّۀ رود آر و دریاچۀ نوشاتل منتهی می شود، منطقه ای است کشاورزی و تأسیسات صنعتی متعددی چون کارخانه های ساعت سازی در آن قرار دارند. ۲ـ بخش مرکزی یا میتل لاند که از شمال غربی به درّۀ رود آر و از جنوب به کوه های آلپ محدود است. دریاچه های تونِرزِه، لوسِرن، زوریخ، تسوگ، بریِنتسر، والِن، و کنستانس در مرز آلمان چشم گیرترین عارضه های آن هستند و بیشتر شهرها و تأسیسات سوئیس در همین بخش جای دارند. ۳ـ کوه های آلپ در حاشیۀ جنوبیِ بخش مرکزی و در امتداد مرز ایتالیا قرار دارد و از آلپ های برِنیز و پِنین تشکیل یافته است. قله های بلندی چون دوفورشپیتسِه، با ارتفاع ۴,۶۳۴ متر؛ دوم، با ارتفاع ۴,۵۴۵ متر؛ وایسهورن، با ارتفاع ۴,۵۰۶ متر؛ ماترهورن، با ارتفاع ۴,۴۷۸ متر، واقع در آلپ های پنین از مرتفع ترین نقاط سوئیس به شمار می آیند و رودخانه های رون، راین، این، تیچینو، و سارین از این کوه ها سرچشمه می گیرند و دریاچۀ ژنو یا لِمان، واقع در مرز فرانسه، چشم گیرترین عارضۀ آبی آن است. کشور سوئیس از نظر اداری به ۲۳ کانتون تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از برن، زوریخ، آرائو، لیستال، فریبور، ژنو، لوسِرن، سن گال، بازِل، و لوزان. اقلیم سوئیس قاره ای معتدل است و شرایط آن برحسب وضعیت زمین و ارتفاع متغیر است. دمای آن در اواسط زمستان به زیر صفر می رسد و کوه های آلپ و ژورا را برف و یخ می پوشاند. تابستان نواحی مرکزی (میتل لاند) گرم تر از دیگر نواحی است و بارندگی فراوان دارد. میانگین دمای سالانۀ شهر برن در دی ماه صفر درجۀ سانتی گراد و در تیرماه۱۸.۵ درجۀ سانتی گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۹۸۶ میلی متر می رسد. تعلیف گوسفند، بز، دام، و چهارپایان دیگر، در قرن های گذشته موجب ازبین رفتن پوشش گیاهی زمین های این کشور شده و گیاهان آن به درختانی از نوع سرو و انجیر و مانند آن ها در ارتفاعات و دره های جنوبی منحصر شده است و پستاندارانی چون موش خرما، کَل، بز کوهی، و آهو نیز گونه هایی از حیات وحش آن به شمار می آیند.
اقتصاد. سوئیس از ثروتمندترین کشورهای جهان است. موقعیت استراتژیکی این کشور در اروپا، ثبات سیاسی، و نیز مورد اعتماد بودن آن، این کشور را به مرکز اقتصادی و مالی جهان مبدل کرده است. پاره ای از نواحی هموار و مسطح سوئیس مملو از جمعیت و تأسیسات است و کشاورزی به محدوده هایی کوچک منحصر شده است و ناگزیر نیمی از نیازهای غذایی این کشور از خارج وارد می شود. شکلات و لبنیات سوئیس شهرت جهانی دارد و از اقلام صادراتی آن است. کوه پایه ها و دامنۀ کوه ها به چراگاه دام اختصاص یافته و گوشت و فرآورده های دامی محصولات آن را تشکیل می دهند. جنگل های سوئیس را دولت این کشور تحت حمایت گرفته و تدابیری برای حفظ آن ها در مقابل سقوط بهمن و جنگل زدایی به عمل آورده است و از قطع بی رویّۀ درختان جنگلی به شدت جلوگیری می شود. وسعت جنگل های این کشور به ۱,۲۶۲,۵۰۰ هکتار (یا ۲۹ درصد از مساحت کشور) می رسد و تولید چوب و الوار آن ۵میلیون متر مکعب در سال است. بیشتر نیروی الکتریسیتۀ سوئیس، که تولید آن به ۱۶۷میلیارد کیلووات ساعت بالغ می شود، در نیروگاه های برقابی و بقیۀ آن در نیروگاه های هسته ای تولید می شود. مصنوعات پیشرفته سوئیس، مانند مواد شیمیایی، ماشین آلات سنگین، ابزارهای دقیق، مانند ساعت و دیگر دستگاه های اندازه گیری، جزو مهم ترین اقلام صادراتی و درآمدزای این کشور به حساب می آیند. سوئیس در مسیر راه های زمینی اروپا قرار دارد و راه های آن از کیفیت بسیار بالایی بهره مندند و تونل های متعددی که در کوه های آلپ و ژورا ایجاد شده، ارتباط زمینی این کشور را، حتی در زمستان های سخت و یخ بندان، برقرار می کنند.
حکومت و سیاست. نوع حکومت سوئیس جمهوری فدرال چندحزبی با دو مجلس قانون گذاری است. نهادهای قانون گذاری این کشور از ۲۰۰ عضو مجلس شورای ملی و ۴۶ عضو شورای ایالتی (از هر کانتون دو نفر) تشکیل شده است و مردم آنان را برای چهار سال انتخاب می کنند. رئیس جمهوری کنفدراسیون سوئیس و معاون او را اعضای انجمن فدرال، برای مدت یک سال برمی گزیند.
مردم و تاریخ. جمعیت سوئیس در حدود۷,۸۶۶,۵۰۰ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به۱۹۰.۵ نفر در کیلومتر مربع می رسد. روند افزایش سالانۀ جمعیت این کشور۰.۷ درصد است و آلمانی های سوئیسی ۶۵ درصد از جمعیت آن را تشکیل می دهند.۴۷.۵ درصد از مردم سوئیس کاتولیک اند و ۶۸ درصدشان شهرنشین اند و آلمانی، فرانسوی، و ایتالیایی زبان های رسمی آن است. میانگین امید به زندگی در سوئیس ۷۹ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. هلوتیاییها کهن ترین اقوام شناخته شدۀ این کشورند. با تسلط یافتن رومیان بر این سرزمین، هلوتیایی ها به کوهستان های آلپ و ژورا پناه بردند و آن جا را هلوتیا نامیدند. بورگونیها از جنوب غربی و ژرمن ها از شمال شرقی به این سرزمین وارد شدند و در نواحی مختلفی که بعدها به کانتون موسوم شد، سکنا گزیدند و در تابعیت امپراتوری فرانک ها قرار گرفتند. واحدهای مزبور در ۱۰۳۳م با یکدیگر متحد شدند و کلّاً به امپراتوری مقدس روم پیوستند. سه واحد اوری، اشویتس، و میدوالدن، که در پیرامون دریاچۀ لوسرن به سر می بردند، در ۱۲۹۱م با هم متحد شدند و برای رهایی از سلطۀ خاندان هابسبورگ اتریش، کنفدراسیونی را پایه گذاری کردند. پس از آن واحدهای لوسرن در ۱۳۳۲م و زوریخ در ۱۳۵۱م به اتحادیۀ مزبور پیوستند و واحدهای دیگر نیز به مرور به آن ملحق شدند و جمعاً در ۱۳۸۸م کنفدراسیون سوئیس را به وجود آوردند. کنفدراسیون مزبور طی ۱۵۰ سال بعد به مرور بر توان خود افزود و آمادۀ کسب استقلال و دفاع از موجودیت خود در برابر تجاوز همسایگان شد. ظهور اصلاح طلبانی چون مارتین لوتر و هولدرایش تسوینگلی به اختلافات مذهبی میان اعضای کنفدراسیون مزبور منجر شد، ولی سوئیس در دورۀ جنگ های سی سالۀ اروپا بی طرفی خود را حفظ کرد و در ۱۶۴۸ رسماً به استقلال رسید. ناپلئون بناپارت، سردار انقلابی فرانسه، در ۱۷۹۴ بخش وسیعی از سوئیس را تصرف کرد و جمهوری دست نشاندۀ هلوتیا را تأسیس کرد که فقط چهار سال دوام آورد. پس از سقوط ناپلئون (۱۸۱۵) کنفدراسیون مزبور دوباره تشکیل شد و شمار کانتون های آن به ۲۳ رسید و قدرت های اروپایی، بی طرفی آن را تضمین کردند. نامِ کنفدراسیون سوئیس در ۱۸۴۸ به کشور فدرال سوئیس تغییر یافت و قانون اساسی دموکراتیک آن در ۱۸۷۴ تدوین و تصویب شد. سوئیس در جنگ جهانی اول همچنان بی طرف ماند و در ۱۹۲۰ به جامعۀ ملل پیوست. در جنگ جهانی دوم نیز بی طرفی خود را حفظ کرد، و بعد از جنگ به مرکز صلح و امنیت و اعتبار اروپا تبدیل شد و تا این تاریخ از پیوستن به اتحادیۀ اروپا خودداری کرده است.
نمایی از شهر برن
نمایی از شهر برن
نمایی از شهر برن
موقعیت. جمهوری فدرال سوئیس در اروپای مرکزی و در دامنۀ شمالی کوه های آلپ قرار دارد. از شمال به آلمان، از شرق به اتریش و لیختن اشتاین، از جنوب شرقی به ایتالیا، و از غرب به فرانسه محدود می شود. مساحت این کشور ۴۱,۲۸۵ کیلومتر مربع است و شهر برن پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور سراسر کوهستانی سوئیس به سه ناحیۀ جغرافیایی تقسیم می شود: ۱ـ کوه های شمال غربی یا کوهستان ژورا واقع در مرز فرانسه، که از شرق به درّۀ رود آر و دریاچۀ نوشاتل منتهی می شود، منطقه ای است کشاورزی و تأسیسات صنعتی متعددی چون کارخانه های ساعت سازی در آن قرار دارند. ۲ـ بخش مرکزی یا میتل لاند که از شمال غربی به درّۀ رود آر و از جنوب به کوه های آلپ محدود است. دریاچه های تونِرزِه، لوسِرن، زوریخ، تسوگ، بریِنتسر، والِن، و کنستانس در مرز آلمان چشم گیرترین عارضه های آن هستند و بیشتر شهرها و تأسیسات سوئیس در همین بخش جای دارند. ۳ـ کوه های آلپ در حاشیۀ جنوبیِ بخش مرکزی و در امتداد مرز ایتالیا قرار دارد و از آلپ های برِنیز و پِنین تشکیل یافته است. قله های بلندی چون دوفورشپیتسِه، با ارتفاع ۴,۶۳۴ متر؛ دوم، با ارتفاع ۴,۵۴۵ متر؛ وایسهورن، با ارتفاع ۴,۵۰۶ متر؛ ماترهورن، با ارتفاع ۴,۴۷۸ متر، واقع در آلپ های پنین از مرتفع ترین نقاط سوئیس به شمار می آیند و رودخانه های رون، راین، این، تیچینو، و سارین از این کوه ها سرچشمه می گیرند و دریاچۀ ژنو یا لِمان، واقع در مرز فرانسه، چشم گیرترین عارضۀ آبی آن است. کشور سوئیس از نظر اداری به ۲۳ کانتون تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از برن، زوریخ، آرائو، لیستال، فریبور، ژنو، لوسِرن، سن گال، بازِل، و لوزان. اقلیم سوئیس قاره ای معتدل است و شرایط آن برحسب وضعیت زمین و ارتفاع متغیر است. دمای آن در اواسط زمستان به زیر صفر می رسد و کوه های آلپ و ژورا را برف و یخ می پوشاند. تابستان نواحی مرکزی (میتل لاند) گرم تر از دیگر نواحی است و بارندگی فراوان دارد. میانگین دمای سالانۀ شهر برن در دی ماه صفر درجۀ سانتی گراد و در تیرماه۱۸.۵ درجۀ سانتی گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۹۸۶ میلی متر می رسد. تعلیف گوسفند، بز، دام، و چهارپایان دیگر، در قرن های گذشته موجب ازبین رفتن پوشش گیاهی زمین های این کشور شده و گیاهان آن به درختانی از نوع سرو و انجیر و مانند آن ها در ارتفاعات و دره های جنوبی منحصر شده است و پستاندارانی چون موش خرما، کَل، بز کوهی، و آهو نیز گونه هایی از حیات وحش آن به شمار می آیند.
اقتصاد. سوئیس از ثروتمندترین کشورهای جهان است. موقعیت استراتژیکی این کشور در اروپا، ثبات سیاسی، و نیز مورد اعتماد بودن آن، این کشور را به مرکز اقتصادی و مالی جهان مبدل کرده است. پاره ای از نواحی هموار و مسطح سوئیس مملو از جمعیت و تأسیسات است و کشاورزی به محدوده هایی کوچک منحصر شده است و ناگزیر نیمی از نیازهای غذایی این کشور از خارج وارد می شود. شکلات و لبنیات سوئیس شهرت جهانی دارد و از اقلام صادراتی آن است. کوه پایه ها و دامنۀ کوه ها به چراگاه دام اختصاص یافته و گوشت و فرآورده های دامی محصولات آن را تشکیل می دهند. جنگل های سوئیس را دولت این کشور تحت حمایت گرفته و تدابیری برای حفظ آن ها در مقابل سقوط بهمن و جنگل زدایی به عمل آورده است و از قطع بی رویّۀ درختان جنگلی به شدت جلوگیری می شود. وسعت جنگل های این کشور به ۱,۲۶۲,۵۰۰ هکتار (یا ۲۹ درصد از مساحت کشور) می رسد و تولید چوب و الوار آن ۵میلیون متر مکعب در سال است. بیشتر نیروی الکتریسیتۀ سوئیس، که تولید آن به ۱۶۷میلیارد کیلووات ساعت بالغ می شود، در نیروگاه های برقابی و بقیۀ آن در نیروگاه های هسته ای تولید می شود. مصنوعات پیشرفته سوئیس، مانند مواد شیمیایی، ماشین آلات سنگین، ابزارهای دقیق، مانند ساعت و دیگر دستگاه های اندازه گیری، جزو مهم ترین اقلام صادراتی و درآمدزای این کشور به حساب می آیند. سوئیس در مسیر راه های زمینی اروپا قرار دارد و راه های آن از کیفیت بسیار بالایی بهره مندند و تونل های متعددی که در کوه های آلپ و ژورا ایجاد شده، ارتباط زمینی این کشور را، حتی در زمستان های سخت و یخ بندان، برقرار می کنند.
حکومت و سیاست. نوع حکومت سوئیس جمهوری فدرال چندحزبی با دو مجلس قانون گذاری است. نهادهای قانون گذاری این کشور از ۲۰۰ عضو مجلس شورای ملی و ۴۶ عضو شورای ایالتی (از هر کانتون دو نفر) تشکیل شده است و مردم آنان را برای چهار سال انتخاب می کنند. رئیس جمهوری کنفدراسیون سوئیس و معاون او را اعضای انجمن فدرال، برای مدت یک سال برمی گزیند.
مردم و تاریخ. جمعیت سوئیس در حدود۷,۸۶۶,۵۰۰ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به۱۹۰.۵ نفر در کیلومتر مربع می رسد. روند افزایش سالانۀ جمعیت این کشور۰.۷ درصد است و آلمانی های سوئیسی ۶۵ درصد از جمعیت آن را تشکیل می دهند.۴۷.۵ درصد از مردم سوئیس کاتولیک اند و ۶۸ درصدشان شهرنشین اند و آلمانی، فرانسوی، و ایتالیایی زبان های رسمی آن است. میانگین امید به زندگی در سوئیس ۷۹ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. هلوتیاییها کهن ترین اقوام شناخته شدۀ این کشورند. با تسلط یافتن رومیان بر این سرزمین، هلوتیایی ها به کوهستان های آلپ و ژورا پناه بردند و آن جا را هلوتیا نامیدند. بورگونیها از جنوب غربی و ژرمن ها از شمال شرقی به این سرزمین وارد شدند و در نواحی مختلفی که بعدها به کانتون موسوم شد، سکنا گزیدند و در تابعیت امپراتوری فرانک ها قرار گرفتند. واحدهای مزبور در ۱۰۳۳م با یکدیگر متحد شدند و کلّاً به امپراتوری مقدس روم پیوستند. سه واحد اوری، اشویتس، و میدوالدن، که در پیرامون دریاچۀ لوسرن به سر می بردند، در ۱۲۹۱م با هم متحد شدند و برای رهایی از سلطۀ خاندان هابسبورگ اتریش، کنفدراسیونی را پایه گذاری کردند. پس از آن واحدهای لوسرن در ۱۳۳۲م و زوریخ در ۱۳۵۱م به اتحادیۀ مزبور پیوستند و واحدهای دیگر نیز به مرور به آن ملحق شدند و جمعاً در ۱۳۸۸م کنفدراسیون سوئیس را به وجود آوردند. کنفدراسیون مزبور طی ۱۵۰ سال بعد به مرور بر توان خود افزود و آمادۀ کسب استقلال و دفاع از موجودیت خود در برابر تجاوز همسایگان شد. ظهور اصلاح طلبانی چون مارتین لوتر و هولدرایش تسوینگلی به اختلافات مذهبی میان اعضای کنفدراسیون مزبور منجر شد، ولی سوئیس در دورۀ جنگ های سی سالۀ اروپا بی طرفی خود را حفظ کرد و در ۱۶۴۸ رسماً به استقلال رسید. ناپلئون بناپارت، سردار انقلابی فرانسه، در ۱۷۹۴ بخش وسیعی از سوئیس را تصرف کرد و جمهوری دست نشاندۀ هلوتیا را تأسیس کرد که فقط چهار سال دوام آورد. پس از سقوط ناپلئون (۱۸۱۵) کنفدراسیون مزبور دوباره تشکیل شد و شمار کانتون های آن به ۲۳ رسید و قدرت های اروپایی، بی طرفی آن را تضمین کردند. نامِ کنفدراسیون سوئیس در ۱۸۴۸ به کشور فدرال سوئیس تغییر یافت و قانون اساسی دموکراتیک آن در ۱۸۷۴ تدوین و تصویب شد. سوئیس در جنگ جهانی اول همچنان بی طرف ماند و در ۱۹۲۰ به جامعۀ ملل پیوست. در جنگ جهانی دوم نیز بی طرفی خود را حفظ کرد، و بعد از جنگ به مرکز صلح و امنیت و اعتبار اروپا تبدیل شد و تا این تاریخ از پیوستن به اتحادیۀ اروپا خودداری کرده است.
wikijoo: سوییس