سویق

طبیعت آن : راجع به آن چیز است که از آن سازند و یبوست بـر آن غالب و از جو و گندم و برنج و نخود و کنار که نبـق نامنـد و سنجد که غبیرا و سیب و حب الرمان و امثال اینها سازند و تبرید مغسول آنها زیاده از غیر مغسول و دستور غسل آن در ا ینجـا و در مقدمه نیز مذکور شد .
افعال و خواص آن : نیز به حسـب آنچـه از آن سـازند مختلـف باشد و سویق شعیر در تبرید و تجفیف رطوبات معده و تقویت آن و تسـکین حـرارت و قـ ی صـفراوی و غثیـان و اسـهال صـفراوی خصوصا که با آب انارین بسرشـند و یـا سـفوف سـازند و جهـت صداع صفراوی و صداعی که از ارتفاع بخارات محترقه معده باشد
و تب های حاره نافع و چون از آن حسوی و یا عصیده سازند با قلیلی شیرینی و غذای اطفال از آن نمایند بدن ایشان را فربـه کنـد مضـر امزجه بـارده و مشـایخ و نفـاخ مصـلح آن قنـد و آب سـرد و در مبرودین قلیلی رازیانه و کمون و یا جوارشات حاره . سویق حنطـه گرم مایل به اعتدال و سریع الهضم و الانحدار و کثیرالغذاتر و نفخ
او نیز کمتر از جو و مسک ن حرارت و باید که با قنـد و یـا شـکر بیاشامند و سویق ارز بین هر دو است و برای امزجه متوسطه نـافع که با شیرینی بخورند و سویق نخود قریب به سویق گندم و مقـوی باه و نفاخ و نباید که با شیرینی بخورند و سویق نبق که کنار نامند قریب به جو است و مسـکن حـرارت و التهـاب معـده و کبـد و حابس اسهال اما کثیرالنفخ و سویق تفاح یقـ و غثیـان صـفراوی و تشنگی را ساکن گرداند و معـده را قـوت دهـد و شـکم ببنـدد و
سویق غبیرا به دستور و سویق رمان و سویق خرنوب نیز اما قـوت قبض این هر دو غالب و سرد و خشکاند و سـویق قـرع سـرفه و درد سینه را که از گرمی باشد نافع و طبع را نرم دارد و سرد و تر است و همچنین سویق هر چیز خواه حبوب باشـد و خـواه اثمـار قریب است بدان در منافع و خواص از اشیای بارده جهت امـراض حاده و حمیات حاره حاد خصوص که از قبل معده باشد و جهـت
اسهالات برای آنکه اینها خالی از قبض و تغریه و لزوجتی نیسـتند و جایی که مطلوب قبض بطن و امساک نباشد باید که بـرای رفـع آن به روغن حبۀ الخضرا و یا گردکـان و یـا زیـت کهنـه چـرب نمایند و گفته اند تا ضرورت بسیار داعی نشود اسـوقه را اسـتعمال ننمایند خصوص از اشیای قابضه حابسه که مسدد خالی از غایله و
قولنج نیستند و اصلح همه و موافقتـر بـرای معـده عندالضـرورت سویق شعیر و حنطه است اما شعیر جهت آنکه سردتر است بـرای تسکین التهاب و احداث خشکی بهتر و سویق حنطه برای تبرید و ترطیب جهت آنکه این در معده مکـث مـی کنـد و آن بـه زودی میگذرد و مصلح سده آن با شـکر و شـیرینیها اسـتعمال نمـودن و خوردن جوارشات مسهله است.