سوگواری محرم

[ویکی شیعه] سوگواری محرم، مجموعه آیین هایی است که شیعیان (و گاه غیرشیعیان) در ماه محرم در سوگ شهیدان کربلا انجام می دهند. سوگواری در آغاز با گریه و شعرخوانی صورت می گرفت، اما رفته رفته مداحی، روضه خوانی، شمایل کشی، سینه زنی، تعزیه و مانند آن به مراسم سوگواری افزوده شد. بیشتر این آیین ها در دوران آل بویه، صفویه و قاجار شکل گرفتند. برخی از عالمان دینی و روشنفکران مقابله هایی با بعضی از این آیین ها (به ویژه قمه زنی) داشته اند.
سوگواری برای امام حسین و یارانش، آیین ها، سبک ها و قالب های مختلف و متعددی در مناطق مختلف شیعه نشین یافته و در طول تاریخ نیز تحولاتی را از سر گذرانده است. برخی از این آیین ها را می توان در عصر امامان شیعه هم دید.
مرثیه بر شهادت امام حسین و یارانش، از نخستین ساعات پس از واقعه عاشورا آغاز شد؛ از امام چهارم شیعیان و زینب کبری در کربلا تا ام سلمه همسر پیامبر در مدینه.