سوپاپ

سوپاپ ( به فرانسوی: Soupape ) یا دریچه یکی از قطعات قارچی شکل موتور است که روی سرسیلندر قرار می گیرد و ورود مخلوط هوا و سوخت و خروج دود را کنترل می کند.
ریشه کلمه سوپاپ فرانسوی است ( Soupape ) به معنای دریچه. در کتاب های فرهنگ لغت به معانی زیر ترجمه شده است:
• در فرهنگ معین  : "پولکی که روی دهانهٔ دریچه های سر سیلندر قرار گرفته و دریچه ها را سد می کند"
• در فرهنگ دهخدا  : "سرپوش تلمبه و ماشین و غیره. باب. مخرج لوله. صفحه متحرک اندرون لوله بخاری"
• در فرهنگ فارسی  : "دریچه، که آب رادرلوله تلمبه نگاه میدارد. ( اسم ) پولکی که روی دهانه دریچه های سر سیلندر قرار گرفته و دریچه ها را سد میکند . اگر این پولک از بالا و روی سر سیلندر واقع شود ( سوپاپ از رو ) و اگر در بدنه سر سیلندر واقع شود ویرا ( سوپاپ از زیر ) گویند . در هر سیلندر دو سوپاپ وجود دارد یکی مخصوص دریچه گاز است ( گاز مخلوط از بنزین و هوا ) و دیگری مخصوص دریچه دود است . این دو به سوپاپ دود معروفند . در مرکز این پولک ( سوپاپ ) میله ای وصل است که میل سوپاپ نام دارد . میل مزبور روی بادامک سوپاپ سوار میشود و به طریق خود کار ضمن کار موتور به مناسبت احتیاج پیستونها سوپاپ گاز باز میشود و مقداری گاز بنزین داخل انتهای سیلندر میگردد و پس از فشرده شدن به وسیله پیستون به عقب رانده میشود و در همین موقع سوپاپ دود باز شده دود از آن خارج و وارد لوله دود میگردد. "
• در فرهنگ عمید  : "۱. دریچه ای که قطع و وصل شدن جریان مادۀ سیالی را در مجرایی کنترل می کند. ۲. دریچۀ بالای سوراخ سیلندر که گاز از آن خارج می شود. "[ ۱]
در اینجا انواع سوپاپ و تعریف آن ها را می بینید.
• سوپاپ ورودی ( هوا یا بنزین ) .
• سوپاپ خروجی ( دود یا اگزوز ) .
سوپاپ های متداول امروزی معمولاً از نوع سوپاپ قارچی شکل یا پایه دار می باشند. این سوپاپ ها شامل یک ساقه ( که به مشابه ساقه قارچ است ) و یک سر تخت و پهن ( که مشابه کلاهک قارچ ) می باشند. همچنین سر سوپاپ دارای یک لبه مورب است که وجه نامیده می شود. همچنین محل قرارگیری سوپاپ که معمولاً در کف سرسیلندر و گاهی در خود سیلندر قرار دارد نیز دارای یک لبه به نام نشیمنگاه است که به سیت سوپاپ مشهور است. در انتهای دیگر سوپاپ یعنی بر روی ساقه آن یک یا بعضاً دو فنر قوی قرار دارد که به وسیلهٔ یک نگهدارنده و دو عدد خار به انتهای سوپاپ محکم شده اند. فنر سوپاپ موجب می گردد تا وجه سوپاپ بر روی نشیمنگاه سوپاپ محکم نگهداشته شده و بدین ترتیب از هر گونه نشتی در زمان های تراکم و قدرت جلوگیری شود. زاویه رایج برای وجه و نشیمنگاه سوپاپ ۴۵ درجه است. اما برای سوپاپ های هوا گاهی از زاویه ۳۰ درجه نیز استفاده می شود.