سوم نیم بزرگ

سوم نیم بزرگ فاصله ای در موسیقی است که از ۳ نت تشکیل شده و بین آن نت ها، ۷ ربع پرده موجود باشد. به بیان دیگر، فاصلهٔ سومی را که از ۷ ربع پرده تشکیل شده باشد، سوم نیم بزرگ گویند. مانند فاصلهٔ بین دو تا می کُرُن؛ چرا که فاصلهٔ بین دو تا می کرن از ۷ نت تشکیل شده ( دو، ر، می کرن ) و این فاصله دارای ۷ ربع پرده است ( دو - > دو سُری - > دودیز - > ر کرن - > ر - > ر سری - > ر دیز - > می کرن ) . در مقایسه با فاصلهٔ مشابه در نظام موسیقی نیم پرده ای، «سوم نیم بزرگ» یک فاصلهٔ سوم بزرگ است که ربع پرده از آن کم شده باشد.
فاصلهٔ سوم نیم بزرگ مختص موسیقی ایرانی و دیگر نظام های موسیقایی است که از واحد فواصل ربع پرده ای استفاده می کنند. وضع کردن اصطلاح نیم بزرگ ( آوردن «نیم» در عبارت سوم بزرگ ) اولین بار توسط روح الله خالقی انجام شد.
سوم بیش کوچک نیز فاصله ای معادل و برابر با سوم نیم بزرگ است و عبارت از یک فاصلهٔ سوم کوچک ( مانند دو تا می بمل ) است که به آن یک ربع پرده اضافه شده باشد ( دو تا می کرن ) . این فاصله در تقسیم بندی لحاظ نمی شود و برای جلوگیری از تکرار و پرهیز از اشتباه، حذف شده است.
فاصله های مترادف سوم نیم بزرگ، دوم بیش افزوده و چهارم کم کاسته هستند که هر سه از ۷ ربع پرده تشکیل شده اند.
در موسیقی ایرانی فاصلهٔ دیگری جز دوم نیم بزرگ با پسوند «نیم بزرگ» نامگذاری نشده است. چرا که «نیم بزرگ» خود صورت جایگزین «کم بزرگ» است که برای جلوگیری از اشتباه شدن فاصلهٔ معکوس آن ( بیش کوچک ) با فاصلهٔ حذف شدهٔ «بیش کوچک» به کار می رود. در معکوس کردن این فاصله، عبارت «نیم بزرگ» به همین صورت باقی خواهد ماند و تغییری نمی کند.
معکوس فاصلهٔ سوم نیم بزرگ، ششم نیم بزرگ است.