سوزَنی سمرقندی، محمد (نسف ۴۸۲ـ۵۶۹/۵۶۲ق)
شاعر ایرانی. ادعا می کرد نسبش به سلمان فارسی می رسد. در بخارا درس خواند. در جوانی به سمرقند رفت و بسیاری از بزرگان دربار آن جا را مانند ارسلان خان محمد بن سلیمان و فرزندش محمود، از شاهان آل افراسیاب، و سلطان سنجر و اتسزبن خوارزمشاه را مدح گفت. زبان عربی را نیک می دانست. استفادۀ فراوان از مفردات ترکی در سروده هایش نشان می دهد که این زبان را نیز به خوبی می دانسته است. شاعری بدزبان، و هجاگو بود و بسیاری از معاصرانش مانند سنایی و نظامی را به زخم زبان آزرد؛ اما در هجو، معانی خاص پدید آورد و مفاهیم رکیک را با اسلوبی استادانه به نظم کشید که در خور اعتناست. گویند در اواخر عمر نادم شد و اشعاری در توبه و موعظه سرود. اشعار جدی او بیشتر در قالب قصیده است و در شیوۀ سخن از عنصری و فرخی پیروی می کرد. دیوان سوزنی به کوشش ناصرالدین شاه حسینی به چاپ رسیده است (۱۳۳۸ش).
شاعر ایرانی. ادعا می کرد نسبش به سلمان فارسی می رسد. در بخارا درس خواند. در جوانی به سمرقند رفت و بسیاری از بزرگان دربار آن جا را مانند ارسلان خان محمد بن سلیمان و فرزندش محمود، از شاهان آل افراسیاب، و سلطان سنجر و اتسزبن خوارزمشاه را مدح گفت. زبان عربی را نیک می دانست. استفادۀ فراوان از مفردات ترکی در سروده هایش نشان می دهد که این زبان را نیز به خوبی می دانسته است. شاعری بدزبان، و هجاگو بود و بسیاری از معاصرانش مانند سنایی و نظامی را به زخم زبان آزرد؛ اما در هجو، معانی خاص پدید آورد و مفاهیم رکیک را با اسلوبی استادانه به نظم کشید که در خور اعتناست. گویند در اواخر عمر نادم شد و اشعاری در توبه و موعظه سرود. اشعار جدی او بیشتر در قالب قصیده است و در شیوۀ سخن از عنصری و فرخی پیروی می کرد. دیوان سوزنی به کوشش ناصرالدین شاه حسینی به چاپ رسیده است (۱۳۳۸ش).