❌ ادعا: �سولاخ� در دیوان لغات الترک موجود است و به معنی حفره آب است.
🔹 پاسخ: غلط و تحریف شده است.
🔍 ۳. بررسی �سولاخ / سولاق� در منابع ترکی کهن:
📘 در دیوان لغات الترک محمود کاشغری ( قرن ۱۱ میلادی ) ، واژه ی:
... [مشاهده متن کامل]
سولاق / solaq / sulaq اصلاً با معنای حفره یا محل تجمع آب ثبت نشده است.
بررسی نسخه ی اصلی دیوان با تصحیح Besim Atalay ( ترکی استانبولی ) یا Robert Dankoff ( انگلیسی ) چنین واژه ای را به آن معنا تأیید نمی کند.
🛑 واژه های ثبت شده برای مفاهیم مرتبط با سوراخ در دیوان عبارت اند از:
oyuq = غار، سوراخ
delik = سوراخ
yirtuq = پارگی
gedik = شکاف
اما هیچ جا "sulaq" به معنای سوراخ یا محل تجمع آب نیامده.
- - -
✅ بررسی ریشه ی فارسی واژه �سوراخ� بر پایه قواعد زبان شناسی:
🔍 ۴. تحلیل واج شناسی واژه "سوراخ" در فارسی:
سور اخ
سور: از ریشه ایرانی *svar - / *svaray - به معنی شکافتن ( با قیاس با واژه های اوستایی ) .
- اخ: پسوندی برای اسم سازی، مشابه در واژه هایی چون �بیراه�، �پرتگاه�.
📘 در فرهنگ واژه های پهلوی، ماکنزی نیز واژه های با ریشه "sūr - " دیده شده اند که به مفهوم رخنه یا شکاف نزدیک اند.
📌 نتیجه: �سوراخ� از ساختار واژه سازی فارسی پیروی می کند، نه ترکی.
- - -
❌ ادعای کاربرد �سوراخ� در ترکی = نشان دهنده ریشه ترکی بودن آن است
🔹 پاسخ: این مغالطه ی رایج و غیرعلمی است.
🔍 ۵. چرا �سوراخ� در ترکی محاوره ای دیده می شود؟
بسیاری از واژه های فارسی وارد محاوره ی آذری یا ترکی استانبولی شده اند، بدون اینکه ریشه ترکی داشته باشند:
مثال:
�مدرسه�، �تلویزیون�، �قطار�، �بیمارستان� ← همه غیرترکی و وام گرفته اند
📌 بنابراین صرف استفاده از واژه �سوراخ� در ترکی، دلیلی برای ترکی بودن آن نیست.
- - -
✅ جمع بندی نهایی:
ادعا وضعیت توضیح
�سوراخ� ریشه ترکی دارد؟ ❌ غلط ریشه در فعل فارسی سوریدن دارد
�سوریدن� لغت من درآوردی است؟ ❌ غلط در دهخدا، انوری، و متون ریشه شناسی معتبر آمده
�سولاخ� در دیوان لغات الترک هست؟ ❌ غلط واژه ای با این معنا ثبت نشده
� - لاخ� پسوند مکان ساز در ترکی است؟ ❌ غلط صرفاً در واژه هایی خاص با تحول واجی تاریخی، نه آزادانه
�سوراخ� در ترکی رایج است؟ ✅ بله، ولی وام گرفته از فارسی است
- - -
📚 منابع علمی مورد استفاده:
دهخدا، علی اکبر - لغت نامه
معین، محمد - فرهنگ فارسی
انوری، حسن - فرهنگ ریشه شناسی واژگان فارسی
Gerard Clauson - An Etymological Dictionary of Pre - Thirteenth - Century Turkish
Doerfer, Gerhard - T�rkische und Mongolische Elemente im Neupersischen
Nişanyan S�zl�k - فرهنگ ریشه شناسی ترکی استانبولی
Mackenzie, D. N. - A Concise Pahlavi Dictionary
سوریدن یک لغت من در اوردی است که در هیچ لغتنامه و متن قدیمی و جدید و جود ندارد درمعین وبرهان قاطع نیز چنین فعلی نیست در ضمن پسوند لاغ که گاهی در محاوره لاخ تلفظ می شود و در فارسی لاق نوشته می شود در بسیاری
... [مشاهده متن کامل] از لغات مثل ییلاق قشلاق دوزلاق بوزلاق اوتلاق و غیره بوده و پسوند مکان ساز است همچنین لغت سولاخ به شکل سولاق در لغتنامه شاهمرسی ودیوان الغات تورکی می باشد و به محل و حفره تجمع اب گویند
ادعاهایی نیازمند بررسی دقیق زبان شناسی تاریخی، ریشه شناسی علمی و مقایسه تطبیقی میان زبان هاست. در ادامه با استفاده از منابع معتبر، به ویژه منابع زبان شناسی ترکی، تطبیقی، و ریشه شناسی، ادعای مطرح شده را تحلیل و رد می کنم:
... [مشاهده متن کامل]
- - -
❌ ادعای اصلی:
�سوراخ� واژه ای ترکی است که از سو ( آب ) و - لاخ ( پسوند مکانی ) ساخته شده و به معنی "محل تجمع آب" است.
- - -
✅ پاسخ علمی با منابع و تحلیل ریشه شناسی:
1. 📚 واژه ی �سوراخ� اصالتاً فارسی است، نه ترکی
ریشه ی واژه ی �سوراخ� از فعل فارسی سوریدن ( سور = شکافتن، شکاف ایجاد کردن ) می آید. این واژه در متون کهن فارسی نیز دیده شده است.
لغت نامه دهخدا:
> سوراخ = شکاف، منفذ، رخنه.
ریشه از "سوریدن" ( شکافتن ) با پسوند - اخ برای اسم مصدر.
فرهنگ معین و برهان قاطع نیز واژه �سوراخ� را دارای ریشه در فعل سوریدن می دانند.
فرهنگ ریشه شناسی دکتر حسن انوری:
> �سوراخ� = از �سور� ( شکافتن ) � - اخ� ( پسوند ) . ریشه ایرانی دارد.
✅ در ترکی، واژه های رایج برای سوراخ:
delik = سوراخ
deşik = سوراخ
oyuk = فرو رفتگی، غار
gedik = شکاف
yırtık = پاره گی
هیچ کدام از این واژگان از �سو� ( آب ) مشتق نشده اند.
- - -
2. ❌ ادعای "سو لاخ = سوراخ" ساختگی است
2. 1. �سو� در ترکی = آب، بله درست است.
2. 2. اما � - لاخ� پسوند مکان در ترکی نیست!
در زبان ترکی ( اوزبکی، قزاقی، ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی ) ، هیچ گاه � - لاخ� به عنوان پسوند مکان استفاده نمی شود.
چیزی که به آن شباهت دارد، - لوق / - لیک / - لو / - لی / - لا است که به اسم، صفت، و گاهی مکان اشاره دارد.
مثلاً:
dağ ( کوه ) → dağlık = کوهستان
su ( آب ) → sulu = دارای آب
yay ( چراگاه ) → yaylaq = ییلاق ( از ترکی قدیم )
✅ ییلاق، قشلاق، باتلاق واژه های ترکی هستند، اما پسوند - لاق / - لاغ / - لاق در آن ها پسوند مکان نیست، بلکه از قواعد آوایی ترکی قدیم آمده اند و با تحول واجی به صورت خاصی در آمده اند.
📌 پسوند � - لاخ� اصلاً در ترکی به معنای مکان نیست که بتوان آن را روی هر کلمه ای چسباند.
- - -
3. ❌ �سوراخ� از ترکی نیست چون در ترکی برای آن معادل های بومی وجود دارد
اگر �سوراخ� ترکی بود، انتظار می رفت که در زبان ترکی، همان واژه استفاده شود. ولی چنین نیست:
زبان ترکی واژه �سوراخ�
استانبولی delik
آذربایجانی deşik / delik
قزاقی тесік ( tesik )
اویغوری تەشىک ( t�shik )
ترکی باستان دلیک و اویوک ( delik, oyuk )
📌 هیچ کدام از این زبان ها واژه ای به شکل �سوراخ� یا �سولاخ� ندارند.
- - -
4. ✅ دلایل وجود واژه �سوراخ� در محاوره ترکی زبانان آذربایجانی چیست؟
بله، برخی ترکی زبانان آذربایجان در محاوره غیررسمی گاهی می گویند �سوراخلار�، �سوراخدان� و. . . ولی این فقط وام گیری از فارسی است، چون واژه وارد محاوره شده، نه این که اصالتاً ترکی باشد.
👈 درست مثل اینکه ترکی زبانان می گویند:
تلویزیون، رادیو، برق، تلفن، قطار – ولی این ها ترکی نیستند.
- - -
5. ❌ مغالطه در تطبیق های ساختگی مانند �سو� �لاخ�
ترکیب دو واژه بدون رعایت قواعد صرفی - نحوی زبان ترکی و بدون شواهد تاریخی، نشانه تحریف جعلی و غیرعلمی است. اگر کسی چنین ترکیبی را ادعا می کند، باید بتواند آن را در متون قدیمی ترکی یا فرهنگ نامه های معتبر زبان های ترکی اثبات کند.
- - -
✅ منابع معتبر برای ریشه شناسی:
Doerfer, Gerhard. T�rkische und mongolische Elemente im Neupersischen
Clauson, Gerard. An Etymological Dictionary of Pre - Thirteenth - Century Turkish
Nişanyan S�zl�k ( فرهنگ ریشه شناسی ترکی استانبولی )
فرهنگ ریشه شناسی واژه های فارسی، حسن انوری
لغت نامه دهخدا، معین، برهان قاطع
- - -
✅ جمع بندی نهایی:
موضوع حقیقت
�سوراخ� واژه ترکی است؟ ❌ خیر، فارسی است
�سوراخ� در ترکی کاربرد دارد؟ ❌ نه با این واژه، بلکه با delik, deşik
�سو لاخ� در ترکی وجود دارد؟ ❌ ساختگی است
ترکی زبانان �سوراخ� می گویند؟ ✅ بله، ولی وام گرفته از فارسی است
- - -
سوراخ کلمه ای تورکی است که در اصل سولاخ می باشد که در محاوره کوچه بازار گاهی به همین شکل گفته می شود و از دو قسمت سو به معنی آب و پسوند مکانی لاخ درست شده و با هم به معنی محل تجمع آب است از آنجا که آب
... [مشاهده متن کامل] در چاله و حفره جمع می شود مفهوم سوراخ به فرو رفتگی هایی اطلاق می شود که آب از انجا رد می شود و در خود تورکی دیگر کار بردی نداشته ولی در فارسی بکار میرود و معادلی ندارد در تورکی دلیگ و دشیگ معادل ان است پسوند مکانی لاخ هم در اصل لاغ بوده در ییلاق قشلاق باتلاق نیز هست در لغتنامه شاهمرسی سولاغ ص666 دیوان الغات تورک تصحیح استاد صدیق
لری بختیاری
سیلا، لیک:سوراخ
سو لاخ
در ترکی برا روزنه عبور آب. مثل باتلاق ودر ترکی باتلاخ بات لاخ که بات به معنی فرو رفتن و لاخ پسوند هست.
پاسخ به بهنام رضایی :
1 - سوراخ واژه ای فارسی و برگرفته از واژه �سوراخ یا سوراگ� در فارسی میانه می باشد که در کتاب فرهنگ کوچک پهلوی دیویدنیل مکنزی آمده است .
2 - کدام ترک زبانی از واژه سولاخ استفاده کرده یا می کند؟
... [مشاهده متن کامل]
3 - همچنین سو در زبان فارسی به معنای جهت نیز هست پس واژه سو شما بر گرفته از سوی فارسی است چرا که کشور مغولستان به اب دسترسی نداشته و نداردو ترکها برای رنگ آبی از ماوی ( مایی ) عربی استفاده می نمایند .
فرق سولاخ با دلیک در ترکی اینست که هر دو سوراخ هستند ولی سولاخ برای عبور اب هست و از ریشه سو کلمه ترکی هست. همینجوری نیایین بگین هند اروپایی. چیزی بنام هند اروپایی نداریم مجموعا زبان دری با اینا صد تا کلمه مشترک نداره
اقای مدیاتک با ریشه یابی کلمات مشکل دارین کدوم قوم یکجا نشین اگر چیزی که گفتین درست بود اینجوری نبود. دقیقا برعکس گفتین. سولاخ یعنی روزنه محل عبور اب و معنی ان بسط پیدا کرده به همه نوع سولاخی و سوراخ هم نوع دیگر تلفظ ان است
سوراخ یا عامیانه سولاخ از ریشه سو بمعنای جایی که اب میگذرد یا ابکی هست. منظور روزنه های که ابگذر هست یا محل خیس ابکی. کلمه ترکی هست و وارد فارسی شده است کلمه در فارسی به هر نوع سوراخی بسط معنایی پیدا کرده است
منبع. عکس فرهنگ ریشه واژگان فارسی دکتر علی نورایی
پاسخ به عبدارضا:
تفاوت میان یک زبان چند هزار ساله و یک زبان چند صد ساله
تفاوت میان یک قوم یک جا نشین و یک قوم عشیره ای و کوچ کننده
تفاوت بزرگترین امپراتوری جهان و گروهی مهاجر
تفاوت بزرگترین زبان ادبی جهان و . . . . . . .
سوراخ کلمه ای تورکی است که از فعل سوخماق به معنی فرو کردن گرفته شده است ریشه ان سوخ بوده وقتی پسوند مکان لاخ بدان اضافه می شود به شکل سوخلاخ وبه معنی محل فرو رفتن در امده است و با حذف خ به صورت سولاخ در
... [مشاهده متن کامل] امده که به همین شکل هم در فارسی استفاده می شود ولی اکثرا با تبدیل لام به ر که به هم قابل تبدیل هستند به صورت سوراخ به کار می رود
منبع. عکس فرهنگ فارسی یافرهنگ عمید
بعضی کلمات مترادف که نوشته اشتباه است.
تفاوت است بین سوراخ و چاله. چاله انتهای ان بسته است و سوراخ انتهای ان باز است بطوریکه نور از انطرف دیده میشود
بعضی از کلمات مترادفی که نوشته شده اشتباه است. سوراخ چیزی است که انتهای ان باز است و نور انطرف ان دیده میشود. و چاله انتهای ان بسته است و اگر از ان نگاه کنیم انطرف منتهی به نور نیست.
سوراخ به زبان سنگسری
لو lo
روزنه
واژه سوراخ کاملا پارسی است چون در عربی می شودفتحة درترکی می شود دلیک این واژه یعنی سوراخ صد درصد پارسی است.
منبع. فرهنگ لغت معین
کردی کرمانشاهی و ایلامی: کُنا، کُونا
Loophole
در کردی گفته میشود کون یا ته آن باز است ، کونا باجه
دلیک ، باجا ، و. . در ترکی
سوراخ . فرو رفتگی باز . سیلاخ .
سوله
ثقب
لرهای جنوب ایران سوراخ را سِمَه می گویند
سمه یعنی سیاه ماه ، ماه گرفتگی .
در هنگام ماه گرفتگی کامل گویی به اندازه قطر ماه حلقه و سوراخی در آسمان ایجاد شده است.
لذا هر سوراخ به شکل ماه گرفتگی تشبیه شده است.
سوراخ/حلقه ( Eyelets ) [ اصطلاح کفاشی]: سوراخ های که از طریق روکش، رویه یا روسازی برای بند کشیدن کف ایجاد می شوند.
واژه ی " سوراخ " از زبان هند و اروپایی علاوه بر زبان فارسی وارد زبان عربی نیز شده است و با تغییر لهجه و معنی در زبان عربی در ریخت " صفر " دوباره به زبان فارسی بازگشته است . و امروزه با همان شکل تغییر یافته در زبان فارسی نیز کاربرد دارد .
... [مشاهده متن کامل] حفزه
حفره
رخنه
منافذ
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ٣٢)