سور بز

سور بز (کتاب).
طرح جلد رمان «سور بز» در فارسی، با ترجمه ی عبدالله کوثری
ماریو بارگاس یوسا، نویسنده ی رمان «سور بز»
رمانی به زبان اسپانیایی، نوشته ی ماریا بارگاس یوسا. این کتاب، که در سال 2000 منتشر شد، از جمله ی شاخص ترین آثار او به شمار می رود و روایت گر اوضاع جمهوری دومینیکن در زمان حکومت دیکتاتوری رافائل تروخیو، نقشه ی قتل وی و اتفاقات پس از ترور اوست.
طرح داستان
این رمان، تلفیقی است از سه بخش مجزا که البته ارتباطی مشخص به یکدیگر دارند. داستان با شرح احساسات اورانیا کابرال آغاز می شود، زنی که پس از سی و پنج سال به زادگاه خود سانتا دومینگو بازگشته است. او در اوج دیکتاتوری تروخیو، به بهانه ی آموزش نزد راهبه ها به میشیگان آمریکا گریخته است اما بعد تغییر مسیر داده و حالا به یکی از وکلای برجسته ی نیویورک تبدیل شده است. بازگشت او به کشورش در سال 1996، هجوم خاطرات گذشته را به دنبال دارد. این سفر او را وادار می سازد که در نهایت با گذشته ی شخصی، ظلم و ستم حکومت و همچنین اقدامات پدرش به عنوان یکی از معتمدان تروخیو روبه رو گردد.
بخش دوم داستان در سال 1961 می گذرد: ماجرای نقشه برای ترور تروخیو و اتفاقات پس از آن. در این بخش، سرگذشت هر کدام از افرادی که برای قتل تروخیو کنار هم گرد آمده اند، روایت می شود. افرادی که ابتدا از حامیان حکومت بوده اند اما بعدها با گسترش ظلم و اعمال قدرت تروخیو، به اشکال مختلف جسمی و روحی شکنجه شده اند. یوسا علاوه بر توصیف آخرین روزهای حکومت تروخیو، ماجراهایی مربوط به حلقه ی نزدیکان او را نیز روایت می کند. از جمله خواکین بالاگوئر که در آن دوران در سمت رئیس جمهور حضور دارد اما عملاً عروسک خیمه شب بازی تروخیو است و یا جانی آبس گارسیا، رئیس بی رحم سرویس اطلاعات نظامی کشور. علاوه بر این ها، یوسا چند شخصیت داستانی نیز به این حلقه ی اطرافیان اضافه کرده است.
بخش سوم کتاب، به توصیف احساسات و افکار تروخیو اختصاص دارد. او به بز ملقب است و عنوان داستان نیز از همین جا می آید. در فصول مربوط به تروخیو، یوسا هم به جنبه های عمومی حکومت او می پردازد و هم به سراغ جزئیات زندگی خصوصی او و ویژگی های رفتاری اش می رود. از مسائلی مانند رابطه با آمریکا در جریان جنگ سرد یا کشتار هزاران نفر از مردم هائیتی گرفته تا انواع مشکلات شخصیتی که تروخیو به آن ها دچار است.
در فصل نهایی، ماجراهای هر سه بخش به هم می پیوندند و در مورد ترخیو حقیقتی برای خواننده فاش می گردد که زندگی او را به شخصیت اصلی بخش اول یعنی اورانیا کابرال متصل می سازد.
«سور بز» و واقعیت تاریخی
این رمان به محض انتشار با استقبال خوانندگان روبه رو گردید و بحث های زیادی را در پی داشت که عمدتاً معطوف به ارتباط بین کتاب با وقایع تاریخی جمهوری دومینیکن و همین طور، رابطه ی بین قدرت و جنسیت بود. در مورد تعهد به اتفاقات تاریخی، یوسا به خود آزادی عمل داده تا درباره ی هر چیزی که بنا بر تصور او می توانسته در حکومت تروخیو رخ دهد، بنویسد و به همین خاطر، به هیچ عنوان خود را به واقعیت تاریخی محدود نکرده است. اگرچه تقریباً تمام پایه های اصلی اثر – مانند استبداد تروخیو یا ماجرای توطئه برای قتل وی – پایه در واقعیت دارند، بار بخش مهمی از داستان نیز به دوش شخصیت های داستانی است؛از جمله اورانیا کابرال و تمام خانواده اش که ماجراهای آن ها به طور کامل برگرفته از تخیل نویسنده است.
ترجمه ی فارسی «سور بز»
سور بز با ترجمه ی روان و پیراسته ی عبدالله کوثری به فارسی برگردانده شده و نشر «علم» آن را منتشر کرده است.
اقتباس ها از «سور بز»
از این کتاب، اقتباسی سینمایی در سال 2005 و اقتباسی برای تئاتر در سال 2003 صورت گرفته است.