سهمیه بندی

/sahmiyyebandi/

مترادف سهمیه بندی: تعیین سهمیه، سهم دهی

معنی انگلیسی:
apportionment

دانشنامه عمومی

سهمیه بندی یا جیره بندی عبارت است از توزیع کنترل شده خدمات یا کالای کمیاب یا خدمات یا اعمال محدودیت های مصنوعی بر تقاضا برای کالاها یا خدمات. به مقدار مجاز سهم روزانه یا دوره ای فرد از هرچیز، جیره یا سهمیه گفته می شود.
سهمیه بندی اغلب برای نگه داشتن قیمت چیزی در زیر قیمت تعادلی ( قیمت تعیین شده توسط فرایند عرضه و تقاضا در یک بازار آزاد ) مورد استفاده قرار می گیرد؛ بنابراین سهمیه بندی می تواند مکملی برای کنترل قیمت باشد. برای مثال در مواجه با بحران انرژی ۱۹۷۳ بسیاری از کشورها شروع به سهمیه بندی بنزین کردند.
یک دلیل برای تعیین قیمت پایین تر از قیمت تعادلی بازار آزاد وجود کمبود در مواد مورد نظر است که باعث خواهد شد تا قیمت کالا بسیار بالا رود. افزایش قیمت ها در هنگام کمبود مواد و کالاها برای بسیاری ناخوشایند است چرا که با توان خرید آنها سازگار نیست. برخی اقتصاددانان سنتی در عوض معتقدند که افزایش قیمت باعث کاهش دورریز و اسراف و همچنین تمایل برای افزایش تولید خواهد شد.
سهمیه بندی با استفاده از کوپن ( بن جیره غذایی ) یکی از انواع سهمیه بندی بدون نرخ است. برای مثال صف بستن برای دریافت کالاها یکی از این روشهاست. تقسیم زوج و فرد یا نحوه ورود خودروها به خیابانها نیز نوعی زمان بندی ورود و خروج است که ممکن است منجر به راهبندان شود.
سهمیه بندی ممکن است منجر به فروش غیرقانونی کالاها در بازار سیاه شود.
سهمیه بندی یا جیره بندی کالاها و خدمات برای شهروندان غیرنظامی در زمان جنگ کار رایجی است. برای مثال هر فرد ممکن است «سهمیه کوپن» دریافت کند که به او اجازه می دهد مقدار مشخصی از محصول را طی ماه خریداری کند. جیره بندی اغلب شامل مواد غذایی و سایر ملزوماتی است که علی رغم تقاضا، عرضه شان کم باشد از جمله لاستیک، تایر، کفش چرمی، لباس و سوخت.
در مواقع اضطراری مانند وقوع بلایای طبیعی یا حمله تروریستی نیز سهمیه بندی صورت می گیرد. در ایالات متحده، سازمان مدیریت بحران فدرال ( FEMA ) دستورالعملهایی برای سهمیه بندی مواد غذایی و منابع آب برای شهروندان غیرنظامی در مواقع اضطراری منتشر کرده است. برای مثال بر اساس دستورالعمهای FEMA هر فرد باید حدود یک لیترآب روزانه دریافت کند که برای کودکان و افراد ناتوان این مقدار بیشتر خواهد بود. [ ۱]
محاصره نظامی در طول تاریخ اغلب منجر به کمبود مواد غذایی و دیگر مواد مصرفی ضروری شده است. در چنین شرایطی سهمیه اختصاص داده شده به یک فرد اغلب بر اساس سن و جنس و نژاد یا جایگاه اجتماعی وی صورت می گرفت است. در طول محاصره لکنو ( بخشی از , شورش ۱۸۵۷ ) هر زن سه چهارم از جیره غذایی یک مرد و کودکان تنها نیمی از سهمیه یک مرد را دریافت می کردند. [ ۲] :   71  در طول محاصره Ladysmith در مراحل اولیه جنگ بوئر در سال ۱۹۰۰، سفیدپوستان بزرگسال دریافتی شبیه سربازان داشتند ولی کودکان نیمی از آن را می گرفتند. جیره غذایی برای مردم هند و مردم سیاه پوست به طور قابل توجهی کمتر بود. [ ۳] :   266–272 
عکس سهمیه بندیعکس سهمیه بندیعکس سهمیه بندیعکس سهمیه بندیعکس سهمیه بندی
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

سَهمیه بندی (rationing)
جیرۀ محدود موادّ غذایی یا ضروریات دیگر در زمان جنگ یا کمبود. جیره بندی موادّ غذایی در آلمان و بریتانیا در جنگ جهانی اول معمول شد. در جنگ جهانی دوم، سهمیه بندی غذا را دولت در ۱۹۴۰ در بریتانیا سازمان دهی کرد. برای هر نفر یک دفترچۀ کالابرگارزاق عمومی صادر می شد. جیره بندی با ژامبون، کره، و شکر آغاز شد و سپس کالاهای دیگر ازجمله شیرینی، بنزین، پوشاک، صابون، و اثاثیه را نیز دربرگرفت. بسیاری از اقلام مشابه، ازجمله شکر، را طی هر دو جنگ جهانی در امریکا جیره بندی کردند. دفترچۀ ارزاق عمومی، که طی جنگ جهانی دوم برای امریکاییان صادر شد، حاوی کالابرگ هایی برای گوشت، مشروب، و نفت بود. برخی از مردم در هر دو کشور برای خرید اجناس بیشتر به بازار سیاه روی می آوردند. در ۱۹۴۶ کمبود جهانی گندم به سهمیه بندی نان انجامید. سرانجام، کلیۀ جیره بندی های غذا در بریتانیا در ۱۹۵۴ پایان یافت. در دورۀ بحران سوئز در ۱۹۵۶ جیره بندی بنزین در بریتانیا بار دیگر اِعمال شد. در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، به دلیل شرایط خاص زمان جنگ و محاصره و تحریم اقتصادی، مواد غذایی و سوختی در ایران جیره بندی شد.

پیشنهاد کاربران

بپرس