سنگ نوشتهٔ پایکولی کتیبه ای است که نرسی هفتمین شاهنشاه ساسانی به افتخار پیروزی خویش بر بهرام سوم، شاه پیشین، در منطقهٔ پایکولی واقع در جنوب سلیمانیه اقلیم کردستان عراق و در شمال قصرشیرین دریک کیلومتری غرب دهکدهٔ جدیدبرکل پدیدآورده است. [ ۱]
نرسی از ۲۹۳ تا سال ۳۰۲ میلادی، پادشاه ساسانی بود. پدر او شاپور یکم دومین شاهنشاه ساسانی بود. [ ۲] نرسی در طی شورشی که به قیام نرسی معروف است، بهرام سوم را از پادشاهی خلع کرده و بجای او برتخت نشست. پادشاهی نرسی به دین سالاری و نفوذ کرتیر موبد در دربار ساسانی پایان داد.
سنگ نوشتهٔ پایکولی، شرح رویدادهایی است که به پیروزی نرسی انجامیده است. رویدادهای مذکور به زبان های پارتی و فارسی میانه نوشته شده اند اما همهٔ سطرهای این کتیبه، اکنون قابل مرمت نیستند و بدین جهت بسیاری از جزئیات رویدادهای ایران در آن روزگار برای همیشه ناشناخته مانده است. نخستین بار هرتسفلد بخش بزرگی از این سنگ نوشته را بازسازی کرده است. [ ۳]
این یادبود پدید آمده است از بغ مزداپرست، خدایگان نرسی شاهنشاه ایران و انیران که چهر ( نژاد ) [ ۴] از ایزدان دارد. او فرزند بغ مزدا پرست، شاپور یکم، شاهنشاه ایران و انیران و نوادهٔ اردشیر یکم شاهان شاه است. این یادبود به فرمان نرسی شاهان شاه بنا شد. من شاه ارمنستان بودم و بهنام خود سوگند شکست و اسیر اهریمن و دیوان شد و همهٔ راه ها را بست و بدین روال نه برابر ما راهی بود و نه ( . . . . ) برابر شاهزادگان ( . . . . ) و بزرگان و آزادگان و پارسیان و پارتیان.
سپس در کتیبه چنین آمده که پس از مرگ بهرام دوم فرزند او بهرام که نرسی همه جا او را سکان شاه می نامد، افسر شاهنشاهی ایران را بر سر نهاد و خواست بر تخت نیاکان بنشیند. هواخواهان او پایتخت را بتصرف آوردند. [ ۵]
آنگاه شاهزادگان و بزرگان و آزادگان و پارسیان و پارتیان گرد آمدند و بر آن شدند که غاصب را با سلاح پاسخ گویند ( در کتیبه از انتصاب بزرگ ارتشتاران سخن رفته است ) شاپور، ارگبد و نرسی، شاهزاده فرزند ساسان و پاپک، بیدخش و اردشیر، هزاربد و اردشیر، سورن، و اسپهبدرشن، و ( . . . . ) دیگر شاهزادگان و بزرگان و کدک خدایان و آزدان و پارسیان و پارتیانی که در دربار ما ( . . . . ) برتر و نیرومندتر شدند و از پشتیبانی ایزدان برخوردار گشتند و سفیر ( . . . . ) فرستادند از ( . . . . ) ارگبد و بزرگان و آزادان و سفیر آمد تا بگوید که شاهنشاه مهربان از ارمنستان عازم ایرانشهر است تا افتخار کشور و سریر خویش و شهریاری ای که از سوی نیاکان و ایزدان بدو اعطا شده بازگیرد و ما وقتی که این پیام را دیدیم آنگاه بنام اهورامزدا و همهٔ ایزدان و الههٔ آناهیتا روانهٔ ایرانشهر شدیم.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنرسی از ۲۹۳ تا سال ۳۰۲ میلادی، پادشاه ساسانی بود. پدر او شاپور یکم دومین شاهنشاه ساسانی بود. [ ۲] نرسی در طی شورشی که به قیام نرسی معروف است، بهرام سوم را از پادشاهی خلع کرده و بجای او برتخت نشست. پادشاهی نرسی به دین سالاری و نفوذ کرتیر موبد در دربار ساسانی پایان داد.
سنگ نوشتهٔ پایکولی، شرح رویدادهایی است که به پیروزی نرسی انجامیده است. رویدادهای مذکور به زبان های پارتی و فارسی میانه نوشته شده اند اما همهٔ سطرهای این کتیبه، اکنون قابل مرمت نیستند و بدین جهت بسیاری از جزئیات رویدادهای ایران در آن روزگار برای همیشه ناشناخته مانده است. نخستین بار هرتسفلد بخش بزرگی از این سنگ نوشته را بازسازی کرده است. [ ۳]
این یادبود پدید آمده است از بغ مزداپرست، خدایگان نرسی شاهنشاه ایران و انیران که چهر ( نژاد ) [ ۴] از ایزدان دارد. او فرزند بغ مزدا پرست، شاپور یکم، شاهنشاه ایران و انیران و نوادهٔ اردشیر یکم شاهان شاه است. این یادبود به فرمان نرسی شاهان شاه بنا شد. من شاه ارمنستان بودم و بهنام خود سوگند شکست و اسیر اهریمن و دیوان شد و همهٔ راه ها را بست و بدین روال نه برابر ما راهی بود و نه ( . . . . ) برابر شاهزادگان ( . . . . ) و بزرگان و آزادگان و پارسیان و پارتیان.
سپس در کتیبه چنین آمده که پس از مرگ بهرام دوم فرزند او بهرام که نرسی همه جا او را سکان شاه می نامد، افسر شاهنشاهی ایران را بر سر نهاد و خواست بر تخت نیاکان بنشیند. هواخواهان او پایتخت را بتصرف آوردند. [ ۵]
آنگاه شاهزادگان و بزرگان و آزادگان و پارسیان و پارتیان گرد آمدند و بر آن شدند که غاصب را با سلاح پاسخ گویند ( در کتیبه از انتصاب بزرگ ارتشتاران سخن رفته است ) شاپور، ارگبد و نرسی، شاهزاده فرزند ساسان و پاپک، بیدخش و اردشیر، هزاربد و اردشیر، سورن، و اسپهبدرشن، و ( . . . . ) دیگر شاهزادگان و بزرگان و کدک خدایان و آزدان و پارسیان و پارتیانی که در دربار ما ( . . . . ) برتر و نیرومندتر شدند و از پشتیبانی ایزدان برخوردار گشتند و سفیر ( . . . . ) فرستادند از ( . . . . ) ارگبد و بزرگان و آزادان و سفیر آمد تا بگوید که شاهنشاه مهربان از ارمنستان عازم ایرانشهر است تا افتخار کشور و سریر خویش و شهریاری ای که از سوی نیاکان و ایزدان بدو اعطا شده بازگیرد و ما وقتی که این پیام را دیدیم آنگاه بنام اهورامزدا و همهٔ ایزدان و الههٔ آناهیتا روانهٔ ایرانشهر شدیم.
wiki: سنگ نوشته پایکولی