سنگ نوشته شاپور یکم در کعبه زرتشت بر دیوار ساختمان کعبه زرتشت در نقش رستم در شهرستان مرودشت استان فارس کنده شده است. ساختمان کعبه به صورت مکعب است و بر سه ضلع آن به سه زبان پارسی میانه، زبان پارتی و زبان یونانی سنگ نوشته هایی نگاشته شده است.
تحریر پهلوی دارای ۳۵ سطر و بر دیوار شرقی، تحریر پارتی دارای ۳۰ سطر و بر دیوار غربی و تحریر یونانی دارای ۷۰ سطر و بر دیوار جنوبی نگاشته شده است. تحریر یونانی و پارتی نسبت به تحریر پهلوی آسیب کمتری دیده است. همچنین در تحریر پارتی و یونانی توافق بیشتری دیده می شود و این دو با تحریر پهلوی تفاوت هایی دارند. احتمالاً شاپور یکم مطالب خود را برای دو دبیر تقریر کرده است و هر کدام مطالب را جداگانه نوشته اند که بعد در سنگ کنده شده، ظاهراً اختلاف تحریرها از اینجا ناشی شده است.
این سنگ نوشته دارای این بخش هاست. ۱. مقدمه ۲. متن اصلی ۳. خاتمهٔ سنگ نوشته.
• مقدمه: شامل معرفی شاپور یکم و ذکر نسب او از قوم پارس است.
• متن اصلی: خود دارای چند بخش است:
• ذکر استان های کشور
• شرح نخستین لشکرکشی شاپور علیه گردیانوس سوم قیصر روم و از میان رفتن او و جانشین شدن فیلیپ عرب و قبول پرداخت خراج
• دومین لشکرکشی شاپور. در این بخش شاپور سرزمین های فتح شده، توسط سپاه ایران را برمی شمارد.
• لشکرکشی سوم و به اسارت درآمدن والریانوس ( والرین ) قیصر و ذکر سرزمین هایی که به تصرف ایران درآمده بود.
• ذکر تأسیس آتشکده هایی که شاپور در جاهای مختلف برای روان خویش یا اعضای خاندان خود بر پا داشته و نذوراتی که برای روان خویش یا خاندان سلطنتی یا بزرگان دربار به این آتشکده ها اختصاص داده است.
• خاتمهٔ سنگ نوشته: مشتمل بر این نکته است که شاپور این سرزمین ها را به یاری ایزدان به دست آورده و مرز شرقی ایران که شامل کاشغر تاشکند و شهر مرو بوده است و به آیندگان توصیه کرده است که در کارهای ایزدان و امور خیریه بکوشند. در پایان تحریر پارتی نام دبیر نیز ذکر شده است.
سنگ نوشته شاپور یکم در کعبه زرتشت از چندین جهت از مهم ترین سنگ نوشته های ساسانی است. اهمیت زبان شناسی آن در این است که این سنگ نوشته منبعی قدیمی برای مطالعهٔ ساختمان زبان پهلوی و زبان پارتی است. از نظر تاریخی شرح حوادث مهم در آن آمده است و نیز با مطالعهٔ آن تا حدی به تشکیلات اداری و مناصب مهم این دوره پی می بریم. علاوه بر آن، ذکر تعداد بسیاری از نام های خاص در این سنگ نوشته بر گنجینهٔ نام های خاص ایرانی می افزاید. [ ۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتحریر پهلوی دارای ۳۵ سطر و بر دیوار شرقی، تحریر پارتی دارای ۳۰ سطر و بر دیوار غربی و تحریر یونانی دارای ۷۰ سطر و بر دیوار جنوبی نگاشته شده است. تحریر یونانی و پارتی نسبت به تحریر پهلوی آسیب کمتری دیده است. همچنین در تحریر پارتی و یونانی توافق بیشتری دیده می شود و این دو با تحریر پهلوی تفاوت هایی دارند. احتمالاً شاپور یکم مطالب خود را برای دو دبیر تقریر کرده است و هر کدام مطالب را جداگانه نوشته اند که بعد در سنگ کنده شده، ظاهراً اختلاف تحریرها از اینجا ناشی شده است.
این سنگ نوشته دارای این بخش هاست. ۱. مقدمه ۲. متن اصلی ۳. خاتمهٔ سنگ نوشته.
• مقدمه: شامل معرفی شاپور یکم و ذکر نسب او از قوم پارس است.
• متن اصلی: خود دارای چند بخش است:
• ذکر استان های کشور
• شرح نخستین لشکرکشی شاپور علیه گردیانوس سوم قیصر روم و از میان رفتن او و جانشین شدن فیلیپ عرب و قبول پرداخت خراج
• دومین لشکرکشی شاپور. در این بخش شاپور سرزمین های فتح شده، توسط سپاه ایران را برمی شمارد.
• لشکرکشی سوم و به اسارت درآمدن والریانوس ( والرین ) قیصر و ذکر سرزمین هایی که به تصرف ایران درآمده بود.
• ذکر تأسیس آتشکده هایی که شاپور در جاهای مختلف برای روان خویش یا اعضای خاندان خود بر پا داشته و نذوراتی که برای روان خویش یا خاندان سلطنتی یا بزرگان دربار به این آتشکده ها اختصاص داده است.
• خاتمهٔ سنگ نوشته: مشتمل بر این نکته است که شاپور این سرزمین ها را به یاری ایزدان به دست آورده و مرز شرقی ایران که شامل کاشغر تاشکند و شهر مرو بوده است و به آیندگان توصیه کرده است که در کارهای ایزدان و امور خیریه بکوشند. در پایان تحریر پارتی نام دبیر نیز ذکر شده است.
سنگ نوشته شاپور یکم در کعبه زرتشت از چندین جهت از مهم ترین سنگ نوشته های ساسانی است. اهمیت زبان شناسی آن در این است که این سنگ نوشته منبعی قدیمی برای مطالعهٔ ساختمان زبان پهلوی و زبان پارتی است. از نظر تاریخی شرح حوادث مهم در آن آمده است و نیز با مطالعهٔ آن تا حدی به تشکیلات اداری و مناصب مهم این دوره پی می بریم. علاوه بر آن، ذکر تعداد بسیاری از نام های خاص در این سنگ نوشته بر گنجینهٔ نام های خاص ایرانی می افزاید. [ ۱]
