سنن ترمذی

جامع ترمذی ( به عربی: جامع الترمذی ) ، که به سنن ترمذی نیز معروف است، این کتاب جزء صحاح سته محسوب می شود و جزو کتب مشهور و منبع معتبر اهل سنت می باشد. . ابوعیسی محمد ترمذی ( ۲۰۹ _ ۲۷۹ هجری ) گردآوری گردیده است. [ ۱] [ ۲] [ ۳] ( ترمذ ( Termez ) نام شهری است که امروزه در ازبکستان و در جوار رود آمو دریا در نزدیکی مرز کشور افغانستان قرار گرفته ) . تألیف آن را پس از سال 250 هجری ( م 864/5 ) آغاز کرد و در 10 ذی الحجه سال 270 هجری قمری ( م 884، 9 ژوئن ) به پایان رساند.
عنوان کتاب جامع ترمذی این است: «لجامع المختصر من السنن عن رسول الله صلى الله علیه وسلم ومعرفة الصحیح والمعلول وما علیه العمل» این همان چیزی است که شیخ عبدالفتاح ابوغده در کتاب «ت تحقیق اسم الصحیحین وجامع الترمذی، » و «جامع ترمذی  » به آن دست یافته و ذکر کرده است که آن را بر روی دو نسخه خطی قدیمی یافته است. [ ۴]
تحفة الأحوذی شرح جامع الترمذی
معارف السنن شرح جامع الترمذی
العرف الشذی شرح سنن الترمذی
عارضة الأحوذی بشرح جامعة الترمذی لأبی بکر ابن العربی المالکی
النفح الشذی لابن سید الناس
الکوکب الدری لمولانا رشید أحمد الکنکوهی
جائزة الأحوذی فی التعلیقات على شرح الترمذی، لثناء الله المدنی، شرح متوسط مختصر، وأحیاناً یطوّل. [ ۵]
این کتاب به نام«جامع و نیز سنن» نامیده شده و شامل حدود پنج هزار حدیث است[ ۶] [ ۷] . و به پنجاه فصل تقسیم شده است - که به عنوان 46 کتاب مورد بحث است. همچنین به عنوان سنن طبقه بندی شده است که بیانگر آن است که کتاب بر اساس ابواب شرعی مانند طهارت، نماز و روزه. . . که از پیامبر اسلام نقل شده است، فصل بندی شده است.
حافظ ابوالفضل مقدسی می گوید: از امام ابواسماعیل عبدالله بن محمد انصاری در حرّه - هنگامی که ابوعیسی ترمذی و کتابش پیش از او ذکر شد - شنیدم که می فرمود: به من. کتاب او مفیدتر از کتاب بخاری و مسلم است ( در علم حدث شناسی ) زیرا در کتاب بخاری و مسلم فقط یک متخصص می تواند به منفعت برسد، در حالی که در مورد کتاب ابوعیسی هر یک از مردم می توانند به منفعت آن دست یابند. »[ ۸]
شاه ولی الله دهلوی ( متوفی 1176ق ) گفته است که جامی ترمذی ، سنن ابی داوود و سنن نساعی پس از صحیحین و مواته امام مالک در رتبه دوم قرار دارند[ ۹] .
شرح جامع ترمذی - شرح ایلال ترمذی - از ابن رجب