سنجاب ایرانی یا سنجاب قفقازی ( نام علمی: Sciurus anomalus ) نوعی سنجاب درختی است که در جنگل های پهن برگ غرب آسیا، قفقاز، آناتولی، زاگرس و مدیترانه شرقی زندگی می کند.
سنجاب ایرانی جانوری کوچک است و ۳۲ تا ۳۶ سانتی متر طول دارد که شامل دمی با طول ۱۳ تا ۱۸ سانتی متر نیز می شود. وزن این سنجاب بین ۲۵۰ تا ۴۱۰ گرم است. پنجه ها در مقایسه با سایر سنجاب های درختی، کوچک می باشد. سنجاب ماده دارای ۸ یا ۱۰ نوک پستان است. این جانور روزگرد است و معمولاً به تنهایی زندگی کرده و شکاف های درختان با ارتفاع ۵ تا ۱۴ متر را به عنوان لانه انتخاب می کند.
... [مشاهده متن کامل]
موهای پشتی آن خاکستری متمایل به قهوه ای است و زیر بدن جانور زرد رنگ می باشد. موی سر و پشت دم قرمز حنایی است. سر و دم قرمزرنگ سنجاب ایرانی مشخصه ای است که این پستاندار را از دیگر سنجاب های موجود در ایران متمایز می سازد با این حال هرچه از جنگل های شمال زاگرس به سمت جنوب آن پیش می رویم رنگ این جانور به رنگ نخودی نزدیک می گردد.
جفت گیری ممکن است در هر زمانی از سال انجام گیرد اما به طور معمول در فصل بهار یا پاییز انجام می شود. پس از حدود ۴۰ روز دو تا هفت نوزاد کور و بی مو متولد شده و پس از ۵ یا ۶ ماه بالغ می شوند. طول عمر در اسارت حدود ۱۵ سال است.
این جانور از دانه، میوه، جوانه، برگ، پوست درختان، و احتمالاً از تخم و جوجه پرندگان تغذیه می کند و برای فصل زمستان مقدار زیادی مواد غذایی و به خصوص دانه بلوط و پسته کوهی را در سوراخ های زمین، زیر ریشه، یا سوراخ درختان مخفی می کند که این کار، کمک فراوانی به رشد و تجدید حیات جنگل های بلوط می نماید. میزان این مواد ذخیره شده گاهی به ۶ کیلوگرم می رسد.
جمعیت این جانور پراکندگی وسیعی دارد و معمولاً در جنگل هایی تا ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا قابل مشاهده است. این سنجاب یکی از دو سنجابی است که حضورشان در جزایر دریای مدیترانه ثبت شده است. زیستگاه این حیوان شامل کشورهای ایران، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، یونان، عراق، اسراییل، اردن، لبنان، سوریه و ترکیه می شود.
تا کنون سه زیرگونه از این سنجاب شناسایی شده اند که عبارت اند از:
• S. a. anomalus در ترکیه و قفقاز
• S. a. pallescens در ترکیه و ایران
• S. a. syriacus در سوریه، لبنان، اسرائیل و اردن
سنجاب ایرانی جانوری کوچک است و ۳۲ تا ۳۶ سانتی متر طول دارد که شامل دمی با طول ۱۳ تا ۱۸ سانتی متر نیز می شود. وزن این سنجاب بین ۲۵۰ تا ۴۱۰ گرم است. پنجه ها در مقایسه با سایر سنجاب های درختی، کوچک می باشد. سنجاب ماده دارای ۸ یا ۱۰ نوک پستان است. این جانور روزگرد است و معمولاً به تنهایی زندگی کرده و شکاف های درختان با ارتفاع ۵ تا ۱۴ متر را به عنوان لانه انتخاب می کند.
... [مشاهده متن کامل]
موهای پشتی آن خاکستری متمایل به قهوه ای است و زیر بدن جانور زرد رنگ می باشد. موی سر و پشت دم قرمز حنایی است. سر و دم قرمزرنگ سنجاب ایرانی مشخصه ای است که این پستاندار را از دیگر سنجاب های موجود در ایران متمایز می سازد با این حال هرچه از جنگل های شمال زاگرس به سمت جنوب آن پیش می رویم رنگ این جانور به رنگ نخودی نزدیک می گردد.
جفت گیری ممکن است در هر زمانی از سال انجام گیرد اما به طور معمول در فصل بهار یا پاییز انجام می شود. پس از حدود ۴۰ روز دو تا هفت نوزاد کور و بی مو متولد شده و پس از ۵ یا ۶ ماه بالغ می شوند. طول عمر در اسارت حدود ۱۵ سال است.
این جانور از دانه، میوه، جوانه، برگ، پوست درختان، و احتمالاً از تخم و جوجه پرندگان تغذیه می کند و برای فصل زمستان مقدار زیادی مواد غذایی و به خصوص دانه بلوط و پسته کوهی را در سوراخ های زمین، زیر ریشه، یا سوراخ درختان مخفی می کند که این کار، کمک فراوانی به رشد و تجدید حیات جنگل های بلوط می نماید. میزان این مواد ذخیره شده گاهی به ۶ کیلوگرم می رسد.
جمعیت این جانور پراکندگی وسیعی دارد و معمولاً در جنگل هایی تا ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا قابل مشاهده است. این سنجاب یکی از دو سنجابی است که حضورشان در جزایر دریای مدیترانه ثبت شده است. زیستگاه این حیوان شامل کشورهای ایران، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، یونان، عراق، اسراییل، اردن، لبنان، سوریه و ترکیه می شود.
تا کنون سه زیرگونه از این سنجاب شناسایی شده اند که عبارت اند از:
• S. a. anomalus در ترکیه و قفقاز
• S. a. pallescens در ترکیه و ایران
• S. a. syriacus در سوریه، لبنان، اسرائیل و اردن
