سنت ترکی مغولی

ترکی - مغولی یا سنت ترکی - مغولی یک سنت فرهنگی بود که در قرن چهاردهم، در آسیای مرکزی میان حاکمان خانات جغتای و اردوی زرین به وجود آمد. بسیاری از مناطق آسیای مرکزی به شدت تحت تأثیر این سنت قرار گرفتند که خانات قزاق، خانات قازان و اردوی نوقای از این جمله بودند. گرویدن مغول ها به دین اسلام، به پیشرفت بیشتر و ادغام آنها با اقوام تُرک مسلمان که در بین مردم غالب بودند، کمک کرد. بدون شک بقایای زبان های ایرانی در این منطقه تقریباً در همان زمان ناپدید شد. در همان دوران قدرت برخی از طوایف تُرک، برلاس، آرلات و سولدوز به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافت و آنها حتی توانستند نفوذ خود را در بخشهای زیادی از افغانستان کنونی نیز گسترش دهند. در قسمت شرقی خاقانات جغتای، پذیرش اسلام با مخالفت شدید روبرو شد و در دهه های اولیه قرن چهاردهم میلادی به عنوان یک مذهب اقلیت باقی ماند، در آنجا نیز گسترش اسلام به دنبال تُرک شدن مردم صورت گرفت، به گونه ای که منطقه تُرک زبان به سمت شرق نیز گسترش یافت. [ ۱] طبقه حاکم مغول در طول قرن سیزدهم زبان خود را از مغولی به ترکی تغییر دادند. [ ۲] برتری قبایل تُرک در ارتش مغول، این واقعیت را به خوبی توضیح می دهد پیش از اینکه در سال ۱۴۰۰میلادی تُرکی تا حد زیادی جایگزین زبان مغولی در آسیای غربی و مرکزی شده باشد که چگونه قبایل مغول در فرارود ( مانند قبیله تیمور، یعنی برلاس ) در اواسط قرن چهاردهم میلادی تُرک زبان شدند. [ ۳]
نخبگان حاکم مغول این خاندان ها سرانجام در جمع ترک ها که آنها را فتح و بر آن حکمرانی کردند، جمع شدند، بنابراین به عنوان تورکو - مغول ها شناخته شدند. این نخبگان به تدریج اسلام ( از مذاهب قبلی مانند تنگری باوری ) آوردند و همچنین زبان های ترک را پذیرفتند، در حالی که نهادهای سیاسی و حقوقی مغول را حفظ کردند.
تُرک - مغول ها پس از فروپاشی امپراتوری مغول بسیاری از دولت های اسلامی را تأسیس کردند، مانند خانات تاتار که جانشین اردوی زرین شد ( یا خانات کریمه، خانات آستراخان، خانات قازان، خانات قزاق ) و امپراتوری تیموری[ ۴] [ ۵] [ ۶] [ ۷] که جانشین خانات جغتای در آسیای میانه شد.
بابر، شاهزاده تُرکی - مغولی و نوه تیمور، امپراتوری گورکانی را بنیان نهاد، که تقریباً در تمام شبه قاره هند حکمرانی می کرد. [ ۸] [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲]