سلف یا سلف صالح ( عربی: السلف الصالح ) به معنی پیشگامان درستکار و عادل است.
در اصطلاح خاص اسلامی، سلف به سه گروه زیر گفته می شود:
• صحابه : ( عربی: الصحابه: یاران ) به معنی کسانی است که محمد را دیده و در زمان حیات او، دین اسلام را پذیرفتند. کسانی چون عبدالله بن ابی که نفاق آن ها در زمان محمد، پدیدار گشته است، جزو صحابه محسوب نمی شوند. صحابه معمولاً به دو گروه انصار و مهاجرین تقسیم بندی می شوند. به زنان صحابه لفظ صحابیات گفته می شود.
... [مشاهده متن کامل]
• تابعین: ( عربی: التابعین، «پیروی کنندگان» ) به کسانی که زمان حیات محمد را درک نکردند اما صحابه محمد را دیده و در زمان حیات آن ها دین اسلام را پذیرفته اند، و در حال ایمان مرده اند لفظ تابعی گفته می شود.
• تابع تابعین: ( عربی: تابع التابعین، «پیروی کنندگان از پیروی کنندگان» ) به کسانی که زمان حیات محمد و صحابه را درک نکردند اما تابعین را دیده و دین اسلام را از تابعین فراگرفته اند لفظ تابع تابعین گفته می شود.
اقتدا به سلف صالح و پیروی از ایشان از اصول اعتقادی اهل تسنن است با این تفاوت که اهل سنت اعتقاد به عدل صحابه دارند اما تابعین را عادل نمی دانند. اقتدا به سلف صالح در نظر اهل سنت به معنی پیروی کورکورانه است. از محمد غزالی نقل شده است که: «آنچه از پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما رسید آن را به سر و دیده گرفتیم، آنچه از صحابه رضی الله عنهم رسید بعضی گرفتیم و بعضی نهادیم، و اما آنچه از تابعین رسید، بدانید که ایشان برای خود کسی هستند و ما هم کسی هستیم»
تنها حدیثی که به اندیشه سلف صالح اشاره دارد از صحیح بخاری است که ابوسعید خذری از قول محمد بن عبدالله نقل کرده است: «بهترین مردم این ها هستند در عصر من زندگی می کنند، و پس از ایشان کسانی که پس از اینان می آیند، و آن گاه کسانی که پس از آن خواهند آمد»
واژه سلف دو بار در قرآن ذکر شده است:
«اما هنگامی که ما را به خشم آوردند، از آنها انتقام گرفتیم و همه را غرق کردیم؛ و آن ها را پیشگامان ( اسلاف ) در عذاب و عبرتی برای دیگران قرار دادیم. » ( سوره زخرف، آیات ۵۵ و ۵۶ )
«به آنها که کافر شدند بگو: چنانچه از مخالفت بازایستند، ( و ایمان آورند ) گذشته آنها بخشیده خواهد شد؛ و اگر به اعمال سابق بازگردند، سنت خداوند در گذشتگان ( اسلاف ) ، دربارهٔ آن ها جاری می شود ( ; و حکم نابودی آنان صادر می گردد ) . » ( سوره انفال، آیات ۳۷ و ۳۸ )
در اصطلاح خاص اسلامی، سلف به سه گروه زیر گفته می شود:
• صحابه : ( عربی: الصحابه: یاران ) به معنی کسانی است که محمد را دیده و در زمان حیات او، دین اسلام را پذیرفتند. کسانی چون عبدالله بن ابی که نفاق آن ها در زمان محمد، پدیدار گشته است، جزو صحابه محسوب نمی شوند. صحابه معمولاً به دو گروه انصار و مهاجرین تقسیم بندی می شوند. به زنان صحابه لفظ صحابیات گفته می شود.
... [مشاهده متن کامل]
• تابعین: ( عربی: التابعین، «پیروی کنندگان» ) به کسانی که زمان حیات محمد را درک نکردند اما صحابه محمد را دیده و در زمان حیات آن ها دین اسلام را پذیرفته اند، و در حال ایمان مرده اند لفظ تابعی گفته می شود.
• تابع تابعین: ( عربی: تابع التابعین، «پیروی کنندگان از پیروی کنندگان» ) به کسانی که زمان حیات محمد و صحابه را درک نکردند اما تابعین را دیده و دین اسلام را از تابعین فراگرفته اند لفظ تابع تابعین گفته می شود.
اقتدا به سلف صالح و پیروی از ایشان از اصول اعتقادی اهل تسنن است با این تفاوت که اهل سنت اعتقاد به عدل صحابه دارند اما تابعین را عادل نمی دانند. اقتدا به سلف صالح در نظر اهل سنت به معنی پیروی کورکورانه است. از محمد غزالی نقل شده است که: «آنچه از پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما رسید آن را به سر و دیده گرفتیم، آنچه از صحابه رضی الله عنهم رسید بعضی گرفتیم و بعضی نهادیم، و اما آنچه از تابعین رسید، بدانید که ایشان برای خود کسی هستند و ما هم کسی هستیم»
تنها حدیثی که به اندیشه سلف صالح اشاره دارد از صحیح بخاری است که ابوسعید خذری از قول محمد بن عبدالله نقل کرده است: «بهترین مردم این ها هستند در عصر من زندگی می کنند، و پس از ایشان کسانی که پس از اینان می آیند، و آن گاه کسانی که پس از آن خواهند آمد»
واژه سلف دو بار در قرآن ذکر شده است:
«اما هنگامی که ما را به خشم آوردند، از آنها انتقام گرفتیم و همه را غرق کردیم؛ و آن ها را پیشگامان ( اسلاف ) در عذاب و عبرتی برای دیگران قرار دادیم. » ( سوره زخرف، آیات ۵۵ و ۵۶ )
«به آنها که کافر شدند بگو: چنانچه از مخالفت بازایستند، ( و ایمان آورند ) گذشته آنها بخشیده خواهد شد؛ و اگر به اعمال سابق بازگردند، سنت خداوند در گذشتگان ( اسلاف ) ، دربارهٔ آن ها جاری می شود ( ; و حکم نابودی آنان صادر می گردد ) . » ( سوره انفال، آیات ۳۷ و ۳۸ )
