سفره عقد یکی از سفره های سنتی ایرانی است که در مراسم عقد یا هنگام عروسی پهن می شود و عروس و داماد بر سر آن می نشینند و به خطبه عقد گوش فرا می دهند. سفره عقد در اکثر شهرهای ایران رواج دارد و در آن شش ظرف که هر کدام محتوی چیزی است که بیانگر آرزویی برای عروس داماد است، قرار دارد. این ظروف معمولاً شامل: گردو، بادام، فندق، نان و نبات و تخم مرغ می باشند. در میان اینها ظرف هایی از شیرینی و نان پنیر و سبزی، جام هایی از عسل و ماست که کنایه ای از شیرینی و ترشی در کنار هم در زندگی مشترک می باشند قرار دارد. تخم مرغ نمادی است برای باروری و زایش اولاد توسط عروس و نان نمادی برای برکت و رزق و روزی است. نبات برای شیرین کامی و…
... [مشاهده متن کامل]
اجزای سفره عقد به گواهی تاریخ یکی از رسوم و گزینش های پیشینیان بی حکمت و بی دلیل نبود. در واقع گستردن بساط عقد پیش از عروس و داماد نوعی کارت تبریک گویا با آرزوی سعادت برای زوج جوان بود. با این هدف و به این مضمون هر ترکیب و ماده ای که در این سفره به کار می رفت، معنایی ویژه و زیبا در خود داشت. شاید امروز بیشتر عروس و دامادها و اطرافیان آن ها ندانند که معنای ترکیب سفره عقد چیست و در اساس به چه منظوری گسترده می شود. یعنی از یک رسم پر معنای دیرین فقط صورت ظاهری آن حفظ شده و به جا مانده است. در ادامه به معرفی اجزای سفره عقد می پردازیم: قرآن کتاب خدا به نشانهٔ مورد تأیید قرار داشتن وصلت از سوی خداوند و طلب یمن و برکات الهی جلو آینه و بالای جانماز قرار می گیرد. آینه همچنان که در خرید عروسی آینه در سرلوحه و پس از قرآن قرار دارد، در سفره عقد نیز در صدر سفره و رو به عروس و داماد قرار می گیرد تا با نگریستن در آن دلهایشان نسبت به هم مانند آینه صاف و زلال باشد و سعادتمند شوند. یک جفت شمعدان: شمعدان ها در دو سوی آینه جای دارند و شمع های فروزان درون آن ها هنگام جاری شدن صیغه عقد، نشانه آرزوی روشنایی و گرمی در پیوند عروس و داماد است. جنس شمعدان با قاب آینه یکی و معمولاً نقره، برنز یا بلورین می باشد. جانماز پیشاپیش آینه گسترده می شود و روی آن مهر و تسبیح زیبایی قرار می دهند تا گواهی بر پایبندی زوج نسبت به اصول دین اسلام باشد و تبرک آن شامل حال عروس و داماد شود. این سجاده و زیر مهری کوچک روی آن یا از جنس ترمه قدیمی به جا مانده در خانواده با آستر ساتن خوش رنگی مانند زرشکی و غیره می باشد یا آن را مخصوص عروس از مخمل سفید می دوزند و رویش را با نخ براق نقره ای سوزن دوزی می کنند. مهر این جانماز به شکل قلب یا گل یا اشکال زیبا و استثنایی دیگر انتخاب می شود. کاسه نبات در یک سوی بالای سفره عقد توده ای از نبات را به شکل زیبای قالبی خاص که گاه در چندین طبقه تهیه شده است، قرار می دهند. نبات نماد آرزوی شیرینی پیوند عروس و داماد است که معمولاً آن را از نبات اعلای زعفرانی تدارک می بینند. نقل و سکه: نقل به نشانهٔ شیرین کامی و سکه برای افزایش روزی عروس و داماد سر سفرهٔ عقد گذاشته می شود. امروزه مخلوطی از نقل سه مروارید و پولک را در بسته بندی های کوچک یا اشکال ابتکاری دیگر قرار می دهند و این تورها را با شکوفه و روبان تزیین می کنند. تخم مرغ: از دیرباز تاکنون تخم مرغ نماد تولد و تداوم نسل است، از این رو پیداست که نهادن آن بر سفرهٔ عقد به نیت ادامه نسل زن و مرد و باروری ازدواج آن دو می باشد. فندق، گردو و بادام: این خوراکی های مقوی را نیز به نشان گسترده بودن سفره خوراک عروس و داماد و توانمندی آن ها سر سفره عقد می گذارند. نان و پنیر: نان را به نشانهٔ برکت خداوند و پنیر را با نیت وسعت روزی و سپید بختی بر سر سفره عقد می نشانند. امروز نان و پنیر را به صورت لقمه های کوچک درمی آورند و با نایلون محافظ غذا می پوشانند. سبزی را به نشانهٔ سلامتی سرسبزی و خرمی در سفره عقد می گذارند. سبزی عقد، سبزی خوردن است که از تره، ریحان، شاهی، نعناع، تربچه و پیازچه تشکیل می شود. گل: به نشانه شادابی و طراوت و به عنوان نمادی از زیبایی این پیوند سبدی از گل بر سفره عقد می نشانند. همچنین برای آراستن اجزای دیگر سفره عقد نیز از شاخه های گل و گلبرگ های رنگین استفاده می کنند. گل سرخ یا رز نماد شناخته شده عشق در سراسر جهان است. شیرینی آشکار است که شیرینی به نشانه به ارمغان آوردن شهد خوشبختی بر سر سفره عقد می نشیند. معمولاً هر دو نوع شیرینی خشک و تر را به این منظور به کار می برند شیرینی سفره عقد باید خوش ریخت کوچک و تازه باشد. میوه: نهادن میوه های رنگین بر سر سفره عقد به منزله برخورداری عروس و داماد از مواهب رنگارنگ الهی و نعمت های طبیعی زندگی است. عسل: مراسم عسل در دهان همدیگر گذاشتن پس از جاری شدن صیغه عقد به منظور آن که عروس و داماد در آینده مایهٔ شیرین کامی و دلارامی هم باشند. جاحلقه ای: حلقهٔ ازدواج زوج معمول مشابه هم است و در جعبه مخصوصی از طلا فروشی خریداری می گردد. این حلقه را بر جایگاه خاص و زیبایی پیش پای عروس و داماد می گذارند. تا پس از جاری شدن صیغه عقد آن را در انگشت هم جای دهند. خونچه نان و اسپند به مفهوم سفره کوچک است و در اصطلاح به طبق هایی چوبی گفته می شد که در آن وسایل عقد را قرار می دادند. نان: در گذشته نان سر سفره عقد سنگک بود اما امروزه هر نوع نانی را می توان به این منظور مورد استفاده قرار داد. اسپند علاوه بر دود کردن اسپند در آغاز هر یک از مراسم و جشن های مربوط به ازدواج از جمله عقد به نیت دور داشتن چشم بد از وصلت جدید و از جان عروس و داماد. کله قند ساییدن: یک جفت کله قند هم شکل و هم اندازه روی پارچه ای بر سر عروس و داماد به نیت فروباریدن شادی و شیرینی بر سر آن ها طی زندگی مشترک صورت می گیرد. تور قند ساییدن حریر تور با پارچه نازک سپید رنگی را به شکل مربع یا مستطیل تهیه می کنند تا کله قندها روی آن بر سر عروس و داماد ساییده شود. برای سفره ی قند می توان از پارچه ی ساتن یا حریر به رنگ های سفید، نباتی یا سبز استفاده کرد. قند را اغلب دختران دم بخت یا زن های تازه عروس شده روی سر عروس و داماد می سابند. این سفره باید حین خواندن خطبه ی عقد روی سر عروس و داماد قرار بگیرد و قندهای تزئین شده بالای سر آن ها سابیده شود. پارچه ی ساتن را به طول تقریبی ۱۲۰ سانتیمتر و عرض ۹۰ سانتیمتر برش می دهند. آن را دور تا دور سفره قرار می دهند و به عرض یک سانتی متر داخل گذاشته چرخ می کنند. برای تزئین دور سفره می توان از تور یا یراق های زیبا استفاده کرد که با رنگ سفره هماهنگ باشد یا تور حاشیه دار به عرض شش سانتیمتر را ساده یا چین دار به لبه ی سفره وصل کرد.
... [مشاهده متن کامل]
اجزای سفره عقد به گواهی تاریخ یکی از رسوم و گزینش های پیشینیان بی حکمت و بی دلیل نبود. در واقع گستردن بساط عقد پیش از عروس و داماد نوعی کارت تبریک گویا با آرزوی سعادت برای زوج جوان بود. با این هدف و به این مضمون هر ترکیب و ماده ای که در این سفره به کار می رفت، معنایی ویژه و زیبا در خود داشت. شاید امروز بیشتر عروس و دامادها و اطرافیان آن ها ندانند که معنای ترکیب سفره عقد چیست و در اساس به چه منظوری گسترده می شود. یعنی از یک رسم پر معنای دیرین فقط صورت ظاهری آن حفظ شده و به جا مانده است. در ادامه به معرفی اجزای سفره عقد می پردازیم: قرآن کتاب خدا به نشانهٔ مورد تأیید قرار داشتن وصلت از سوی خداوند و طلب یمن و برکات الهی جلو آینه و بالای جانماز قرار می گیرد. آینه همچنان که در خرید عروسی آینه در سرلوحه و پس از قرآن قرار دارد، در سفره عقد نیز در صدر سفره و رو به عروس و داماد قرار می گیرد تا با نگریستن در آن دلهایشان نسبت به هم مانند آینه صاف و زلال باشد و سعادتمند شوند. یک جفت شمعدان: شمعدان ها در دو سوی آینه جای دارند و شمع های فروزان درون آن ها هنگام جاری شدن صیغه عقد، نشانه آرزوی روشنایی و گرمی در پیوند عروس و داماد است. جنس شمعدان با قاب آینه یکی و معمولاً نقره، برنز یا بلورین می باشد. جانماز پیشاپیش آینه گسترده می شود و روی آن مهر و تسبیح زیبایی قرار می دهند تا گواهی بر پایبندی زوج نسبت به اصول دین اسلام باشد و تبرک آن شامل حال عروس و داماد شود. این سجاده و زیر مهری کوچک روی آن یا از جنس ترمه قدیمی به جا مانده در خانواده با آستر ساتن خوش رنگی مانند زرشکی و غیره می باشد یا آن را مخصوص عروس از مخمل سفید می دوزند و رویش را با نخ براق نقره ای سوزن دوزی می کنند. مهر این جانماز به شکل قلب یا گل یا اشکال زیبا و استثنایی دیگر انتخاب می شود. کاسه نبات در یک سوی بالای سفره عقد توده ای از نبات را به شکل زیبای قالبی خاص که گاه در چندین طبقه تهیه شده است، قرار می دهند. نبات نماد آرزوی شیرینی پیوند عروس و داماد است که معمولاً آن را از نبات اعلای زعفرانی تدارک می بینند. نقل و سکه: نقل به نشانهٔ شیرین کامی و سکه برای افزایش روزی عروس و داماد سر سفرهٔ عقد گذاشته می شود. امروزه مخلوطی از نقل سه مروارید و پولک را در بسته بندی های کوچک یا اشکال ابتکاری دیگر قرار می دهند و این تورها را با شکوفه و روبان تزیین می کنند. تخم مرغ: از دیرباز تاکنون تخم مرغ نماد تولد و تداوم نسل است، از این رو پیداست که نهادن آن بر سفرهٔ عقد به نیت ادامه نسل زن و مرد و باروری ازدواج آن دو می باشد. فندق، گردو و بادام: این خوراکی های مقوی را نیز به نشان گسترده بودن سفره خوراک عروس و داماد و توانمندی آن ها سر سفره عقد می گذارند. نان و پنیر: نان را به نشانهٔ برکت خداوند و پنیر را با نیت وسعت روزی و سپید بختی بر سر سفره عقد می نشانند. امروز نان و پنیر را به صورت لقمه های کوچک درمی آورند و با نایلون محافظ غذا می پوشانند. سبزی را به نشانهٔ سلامتی سرسبزی و خرمی در سفره عقد می گذارند. سبزی عقد، سبزی خوردن است که از تره، ریحان، شاهی، نعناع، تربچه و پیازچه تشکیل می شود. گل: به نشانه شادابی و طراوت و به عنوان نمادی از زیبایی این پیوند سبدی از گل بر سفره عقد می نشانند. همچنین برای آراستن اجزای دیگر سفره عقد نیز از شاخه های گل و گلبرگ های رنگین استفاده می کنند. گل سرخ یا رز نماد شناخته شده عشق در سراسر جهان است. شیرینی آشکار است که شیرینی به نشانه به ارمغان آوردن شهد خوشبختی بر سر سفره عقد می نشیند. معمولاً هر دو نوع شیرینی خشک و تر را به این منظور به کار می برند شیرینی سفره عقد باید خوش ریخت کوچک و تازه باشد. میوه: نهادن میوه های رنگین بر سر سفره عقد به منزله برخورداری عروس و داماد از مواهب رنگارنگ الهی و نعمت های طبیعی زندگی است. عسل: مراسم عسل در دهان همدیگر گذاشتن پس از جاری شدن صیغه عقد به منظور آن که عروس و داماد در آینده مایهٔ شیرین کامی و دلارامی هم باشند. جاحلقه ای: حلقهٔ ازدواج زوج معمول مشابه هم است و در جعبه مخصوصی از طلا فروشی خریداری می گردد. این حلقه را بر جایگاه خاص و زیبایی پیش پای عروس و داماد می گذارند. تا پس از جاری شدن صیغه عقد آن را در انگشت هم جای دهند. خونچه نان و اسپند به مفهوم سفره کوچک است و در اصطلاح به طبق هایی چوبی گفته می شد که در آن وسایل عقد را قرار می دادند. نان: در گذشته نان سر سفره عقد سنگک بود اما امروزه هر نوع نانی را می توان به این منظور مورد استفاده قرار داد. اسپند علاوه بر دود کردن اسپند در آغاز هر یک از مراسم و جشن های مربوط به ازدواج از جمله عقد به نیت دور داشتن چشم بد از وصلت جدید و از جان عروس و داماد. کله قند ساییدن: یک جفت کله قند هم شکل و هم اندازه روی پارچه ای بر سر عروس و داماد به نیت فروباریدن شادی و شیرینی بر سر آن ها طی زندگی مشترک صورت می گیرد. تور قند ساییدن حریر تور با پارچه نازک سپید رنگی را به شکل مربع یا مستطیل تهیه می کنند تا کله قندها روی آن بر سر عروس و داماد ساییده شود. برای سفره ی قند می توان از پارچه ی ساتن یا حریر به رنگ های سفید، نباتی یا سبز استفاده کرد. قند را اغلب دختران دم بخت یا زن های تازه عروس شده روی سر عروس و داماد می سابند. این سفره باید حین خواندن خطبه ی عقد روی سر عروس و داماد قرار بگیرد و قندهای تزئین شده بالای سر آن ها سابیده شود. پارچه ی ساتن را به طول تقریبی ۱۲۰ سانتیمتر و عرض ۹۰ سانتیمتر برش می دهند. آن را دور تا دور سفره قرار می دهند و به عرض یک سانتی متر داخل گذاشته چرخ می کنند. برای تزئین دور سفره می توان از تور یا یراق های زیبا استفاده کرد که با رنگ سفره هماهنگ باشد یا تور حاشیه دار به عرض شش سانتیمتر را ساده یا چین دار به لبه ی سفره وصل کرد.
