سعی

[ویکی فقه] سَعی از مناسک حج و عمره است.
سعی عبارت است از هفت دور پیمودن مسافت بین دو کوه صفا و مروه به نیت حج یا عمره. از آن در باب حج سخن گفته‏اند.

حکم سعی
سعی از واجبات، بلکه ارکان حج و عمره است که ترک عمدی آن ـ به گونه‏ای که زمان تدارکش بگذرد ـ موجب بطلان حج و عمره می‏شود؛ لیکن ترک آن از روی فراموشی موجب بطلان نمی‏گردد و هر وقت متذکر شد باید آن را به جا آورد و در صورت عدم امکان یا مشقت داشتن، باید نایب بگیرد و تا زمانی که سعی انجام نشود، محرماتی که پس از سعی بر او حلال می‏شود، به قوت خود باقی است. در اینکه جهل به حکم، حکم نسیان را دارد یانه، اختلاف است.

جایگاه سعی
سعی پس از طواف و نماز آن به جا آورده می‏شود؛ از این رو، اگر عمره گزار یا حاجی به عمد آن را قبل از طواف به جا آورد، سعیش باطل و اعاده آن پس از طواف و نماز آن واجب است؛ لیکن اگر تقدیم از روی فراموشی یا جهل به حکم صورت گیرد، در بطلان سعی و وجوب اعاده آن پس از طواف اختلاف است. همچنین در بطلان سعی در صورتی که عمدا قبل از نماز طواف انجام شود، اختلاف است و در فرض جهل و نسیان باطل نخواهد بود.
فاصله انداختن بین سعی و طواف تا شب به قول مشهور جایز است؛ لیکن تأخیر سعی از طواف بدون عذر تا روز بعد جایز نیست. برخی، تاخیر تا روز بعد را جایز دانسته وبعد از آن را جایز ندانسته‏اند.

مقدمات سعی
...

سعی (عمره تمتع). چهارمین مرحله از عمره تمتع مربوط به اعمال حج، سعی ( سعی بین صفا و مروه ) است که پس از انجام نماز طواف باید هفت مرتبه فاصله بین «صفا» و «مَروه» را که امروزه به صورت رهرویی طولانی ساخته شده و کنار مسجدالحرام قرار دارد بپیماید.
• سعی، باید از «صفا» آغاز و به «مروه» ختم شود.
• شمارش اینگونه است که پیمودن فاصله «صفا» تا «مروه» یک مرتبه و برگشتن از «مروه» به «صفا» مرتبه دوّم به حساب می آید؛ بنابراین با انجام هفت شَوْطِ[ پاورقی ۱] سعی بر «مروه» ختم می شود.
• نشستن و استراحت کردن و رفع خستگی بر صفا و مروه و در بین آنها جایز است و اگر در بین سعی باشد، باید از همان جا که سعی را قطع کرده است، ادامه دهد.
• سعی بین صفا و مروه لازم نیست با وضو و طهارت انجام شود، گرچه احتیاط مستحب آن است که پاک باید بود.
• سعی در طبقه دوّم، چون بالاتر از دو کوه می باشد اشکال دارد.

(در لغت کوشش، دویدن، عمل) در اصطلاح فقه، طی کردن فاصله کوه صفا تا مروه، هفت بار، که از صفا شروع می شود و به مروه پایان می یابد. این کار بعد از نماز طواف است و از ارکان مناسک حج و عمره است. رفتن از صفا به مروه، یک بار محاسبه می شود و بازگشتن از مروه به صفا، یک بار دیگر. به هر بار رفتن یا آمدن یک شوط می گویند. مسیر صفا و مروه را مَسْعی گویند. مسعی اکنون دو طبقه است و سعی در هر کدام جایز است. مسعی مسیری به طول تقریبی۴۰۰ متر و به عرض بیست متر است. در سعی طهارت شرط نیست. می توان برای رفع خستگی در حین سعی، نشست. مستحب است مردان در سعی، هَرْوَله کنند؛ سواره هم می توان سعی کرد. پیش از سعی، بوسیدن حَجَرالاسود و نوشیدن آب زمزم مستحب است.