سریش ( نام علمی: Eremurus ) نام یک سرده از گیاهان گلدار است. ریشهٔ این گیاه ضخیم و لعاب دار است. سیستم ریشه ای این جنس شامل یک ریزوم کوتاه ضخیم و راست چسبیده به تعدادی ریشه های کلفت شبیه به بازوان یک ستارهٔ دریایی است که از مشخصات بارز شناسایی این گیاه است. همهٔ برگ های دراز و باریک گیاهان این جنس نیز بصورت مجتمع بزرگ برگ های قاعده ای نمایان می شوند. گل ها به رنگ های صورتی، سفید، زرد، مایل به سبز تا سبز متمایل به قهوه ای در طول یک خوشهٔ خیلی بلند و در روی یک ساقهٔ بی برگ قرار گرفته اند. میوه کپسول این گیاهان مدور و بعضی مواقع دراز است که در هنگام رسیدن با سه شکاف شکفته می گردد. داخل کپسول دانه های سه وجهی است که در بسیاری از گونه ها دارای پره های غشایی واضح است.
... [مشاهده متن کامل]
جنس سریش در حدود ۴۵ گونه دارد که قسمت اعظم آنها در افغانستان و تاجیکستان می رویند در ایران تقریباً ۸ گونه از آن وجود دارد. گونه های چندی از جنس سریش جزو گیاهان پرورشی باغی محسوب می گردند. در بهار یا اوایل تابستان گونه های متعددی از آنها به عنوان گل های زینتی در گل فروشی های تهران به معرض فروش گذارده می شوند. ریشهٔ گونه های مختلف سریش در سابق و شاید در حال حاضر نیز در ایران برای ساختن چسب مورد استفاده قرار می گرفته است. گفته می شود که برگ های جوان آن نیز به عنوان سبزی استفاده های خوراکی داشته و از ریشهٔ آن که به میزان قابل ملاحظه ای نشاسته دارد نوعی سوپ یا آش تهیه می گردد. اما به علل نامعلومی هیچ یک از گونه های سریش مورد چرای احشام قرار نگرفته و روی همین اصل در مراتعی که بیش از اندازه مورد چرا واقع شده و گیاهان خوش خوراک آن کم شده و یا از بین رفته اند، بوته های پرپشتی از این گیاه دیده می شود. [۱]
محتویات [نمایش]
گونه ها و جوره ها [ویرایش]
Eremurus himalaicus
Eremurus elwesii
Eremurus bungei
Eremurus olgae
Eremurus tubergenii
Eremurus warei
Eremurus shelfordii
Eremurus stenophyllus
Eremurus robustus
پانویس [ویرایش]
↑ پروندلبو، لاله ها و زنبق های ایران و گونه های مجاور، ۱۸.
منابع [ویرایش]
پروندلبو و هانس رونه مارک. لاله ها و زنبق های ایران و گونه های مجاور. چاپ اول. تهران: موسسه گیاه شناسی ایران، ۱۳۵۵.
فرهنگ معین
پیوند به بیرون [ویرایش]
در ویکی انبار پرونده هایی دربارهٔ سریش ( سرده ) موجود است.
Botany. com: Eremurus
Mrs Greenfingers: How to Grow Eremurus
Love to Know Garden: Eremurus
[نهفتن]
ن • ب • و
لاله ها و زنبق ها و گونه های مجاور در ایران
سرده ها
تمشکین جام زرین خیارک زعفران سریش سگ دندان سنبل سورنجان شیرمرغ کوله خاس کلاغک گل برفی گرمینه گلایول لاله لاله واژگون مهر سلیمان نجم آبی نجم طلایی نرگس والک
گونه های لاله
آتشی ارومیه مروارید ایرانی باغچه ای بیشه زار حافظی خط دار ریزه کوهی نیلوفرآبی هفت رنگ
گونه های زنبق
ارومیه پروانه ای خراسانی توری دماوند دورنگ سیمین رگه شفاف کمانی گل چمنی گل درشت لیمویی ماد نمکزار نیمروز
گونه های لاله واژگون
ایرانی حنائی زاگرس شطرنجی غرب قوزی
گونه های زعفران
آلمه بنفش جوقاسم زعفران خوراکی خزر دوگله زاگرس زیبا
گونه های والک
بلند پیاز ژنگ پیاز کویری سیرک چاک پیاز زیبا ستاره ای سوری کوچک مارپیچ
گونه های گل حسرت
ایرانی برف دوست زاگرسی زیبا یاسمنی کم رنگ یزدی
گونه های سریش
استپی ایرانی تماشائی زرین ستبر طناز کپت داغ لیموئی
گونه های متفرقه
تمشکین پرپشت جام زرین پائیزه جام زرین کورش جام زرین گلستان خیارک سگ دندان سنبل آسمانی سنبل طوسی سنبل آسمانی سنبلک چالوس سنبلک قفقاز سنبلک سرمه کلاغ سوسن چلچراغ شیرمرغ پاکوتاه شیرمرغ کمانی کوله خاس گرگانی گلایول اسبک گلایول ایرانی گلایول سیاه مهر سلیمان دانه قرمز مهر سلیمان دانه آبی نجم آبی ایرانی نجم آبی لب برگشته نجم آبی گیلانی نجم طلایی برگ پهن نجم طلایی توری
رده
رده های صفحه: سریشیان گیاهان خوراکی
قس ترکی آذری
Çiriş ( lat. Eremurus ) [1] — asfodelinakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. [2] Çiriş sözü latın dilində "Eremurus" adlanır. Bu söz yunan dilində "eremos" - səhra, " ura" isə quyruq dəməkdir. Sözün lüğəti mənası "səhra quyruğu" dur.
Çiriş Ön, Qərbi, Mərkəzi Asiyada 50, keçmiş ittifaqla 23, Qafqaz və Azərbaycanda 2 növü bitir. Bunlar Azərbaycan çirişi ( Eremurus azerbajdzhanikus Charkev. ) və Görkəmli çiriş ( Eremurus spektabilis Bieb. ) növüdür.
Çiriş cinsi əvvəllər Zanbaqkimilər fəsiləsinə aid idi. Son vaxtların tədqiqatçılar bitkinin Asfodelinakimilər fəsiləsinə daxil olduğunu müəyyən etmişlər.
Azərbaycan çirişi növünün görkəmli Ukraynalı alim S. S. Xarkeviç Qafqaza ekspedisiya zamanı, Azərbaycan florasında bitən bitkiləri də tədqiq edən zaman müəyyənləşdirmişdi. O, 1959 - cu ilin may ayında Xaldan rayonu ətraflarından topladığı çirişin yeni növünü müəyyən etmiş və bu növü Azərbaycan çirişi adlandırmışdır. Sonralar 1975 - ci illərdə tədqiqatlar zamanı biz bu növün Füzuli rayonunun Dövlətkarlı kəndinin 3 km - də yerləşən Dilağarda çalında da ( dağında ) bitdiyini müəyyən etdik. Hər 2 növ texniki dərman və qida bitkisi kimi geniş istifadə olunur.
Respublikamızda çiriş ən çox Naxçıvan MR - nin Ordubad, Şahbuz, Babək, Culfa, Sədərək, Şərur, Kəngərli rayonlarında, Ağstafa, Qazax, Xaldan, Göyçay, Füzuli, Xonaşen, Cəbrayıl, Lerik, Yardımlı və s. rayonların aşağı, orta dağ qurşaqlarında, gilli - daşlı torpaqlarda, ən çox qaratikan kolları ətrafında biti . . .
... [مشاهده متن کامل]
جنس سریش در حدود ۴۵ گونه دارد که قسمت اعظم آنها در افغانستان و تاجیکستان می رویند در ایران تقریباً ۸ گونه از آن وجود دارد. گونه های چندی از جنس سریش جزو گیاهان پرورشی باغی محسوب می گردند. در بهار یا اوایل تابستان گونه های متعددی از آنها به عنوان گل های زینتی در گل فروشی های تهران به معرض فروش گذارده می شوند. ریشهٔ گونه های مختلف سریش در سابق و شاید در حال حاضر نیز در ایران برای ساختن چسب مورد استفاده قرار می گرفته است. گفته می شود که برگ های جوان آن نیز به عنوان سبزی استفاده های خوراکی داشته و از ریشهٔ آن که به میزان قابل ملاحظه ای نشاسته دارد نوعی سوپ یا آش تهیه می گردد. اما به علل نامعلومی هیچ یک از گونه های سریش مورد چرای احشام قرار نگرفته و روی همین اصل در مراتعی که بیش از اندازه مورد چرا واقع شده و گیاهان خوش خوراک آن کم شده و یا از بین رفته اند، بوته های پرپشتی از این گیاه دیده می شود. [۱]
محتویات [نمایش]
گونه ها و جوره ها [ویرایش]
پانویس [ویرایش]
↑ پروندلبو، لاله ها و زنبق های ایران و گونه های مجاور، ۱۸.
منابع [ویرایش]
پروندلبو و هانس رونه مارک. لاله ها و زنبق های ایران و گونه های مجاور. چاپ اول. تهران: موسسه گیاه شناسی ایران، ۱۳۵۵.
فرهنگ معین
پیوند به بیرون [ویرایش]
در ویکی انبار پرونده هایی دربارهٔ سریش ( سرده ) موجود است.
[نهفتن]
ن • ب • و
لاله ها و زنبق ها و گونه های مجاور در ایران
سرده ها
تمشکین جام زرین خیارک زعفران سریش سگ دندان سنبل سورنجان شیرمرغ کوله خاس کلاغک گل برفی گرمینه گلایول لاله لاله واژگون مهر سلیمان نجم آبی نجم طلایی نرگس والک
گونه های لاله
آتشی ارومیه مروارید ایرانی باغچه ای بیشه زار حافظی خط دار ریزه کوهی نیلوفرآبی هفت رنگ
گونه های زنبق
ارومیه پروانه ای خراسانی توری دماوند دورنگ سیمین رگه شفاف کمانی گل چمنی گل درشت لیمویی ماد نمکزار نیمروز
گونه های لاله واژگون
ایرانی حنائی زاگرس شطرنجی غرب قوزی
گونه های زعفران
آلمه بنفش جوقاسم زعفران خوراکی خزر دوگله زاگرس زیبا
گونه های والک
بلند پیاز ژنگ پیاز کویری سیرک چاک پیاز زیبا ستاره ای سوری کوچک مارپیچ
گونه های گل حسرت
ایرانی برف دوست زاگرسی زیبا یاسمنی کم رنگ یزدی
گونه های سریش
استپی ایرانی تماشائی زرین ستبر طناز کپت داغ لیموئی
گونه های متفرقه
تمشکین پرپشت جام زرین پائیزه جام زرین کورش جام زرین گلستان خیارک سگ دندان سنبل آسمانی سنبل طوسی سنبل آسمانی سنبلک چالوس سنبلک قفقاز سنبلک سرمه کلاغ سوسن چلچراغ شیرمرغ پاکوتاه شیرمرغ کمانی کوله خاس گرگانی گلایول اسبک گلایول ایرانی گلایول سیاه مهر سلیمان دانه قرمز مهر سلیمان دانه آبی نجم آبی ایرانی نجم آبی لب برگشته نجم آبی گیلانی نجم طلایی برگ پهن نجم طلایی توری
رده
رده های صفحه: سریشیان گیاهان خوراکی
قس ترکی آذری
Çiriş ( lat. Eremurus ) [1] — asfodelinakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. [2] Çiriş sözü latın dilində "Eremurus" adlanır. Bu söz yunan dilində "eremos" - səhra, " ura" isə quyruq dəməkdir. Sözün lüğəti mənası "səhra quyruğu" dur.
Çiriş Ön, Qərbi, Mərkəzi Asiyada 50, keçmiş ittifaqla 23, Qafqaz və Azərbaycanda 2 növü bitir. Bunlar Azərbaycan çirişi ( Eremurus azerbajdzhanikus Charkev. ) və Görkəmli çiriş ( Eremurus spektabilis Bieb. ) növüdür.
Çiriş cinsi əvvəllər Zanbaqkimilər fəsiləsinə aid idi. Son vaxtların tədqiqatçılar bitkinin Asfodelinakimilər fəsiləsinə daxil olduğunu müəyyən etmişlər.
Azərbaycan çirişi növünün görkəmli Ukraynalı alim S. S. Xarkeviç Qafqaza ekspedisiya zamanı, Azərbaycan florasında bitən bitkiləri də tədqiq edən zaman müəyyənləşdirmişdi. O, 1959 - cu ilin may ayında Xaldan rayonu ətraflarından topladığı çirişin yeni növünü müəyyən etmiş və bu növü Azərbaycan çirişi adlandırmışdır. Sonralar 1975 - ci illərdə tədqiqatlar zamanı biz bu növün Füzuli rayonunun Dövlətkarlı kəndinin 3 km - də yerləşən Dilağarda çalında da ( dağında ) bitdiyini müəyyən etdik. Hər 2 növ texniki dərman və qida bitkisi kimi geniş istifadə olunur.
Respublikamızda çiriş ən çox Naxçıvan MR - nin Ordubad, Şahbuz, Babək, Culfa, Sədərək, Şərur, Kəngərli rayonlarında, Ağstafa, Qazax, Xaldan, Göyçay, Füzuli, Xonaşen, Cəbrayıl, Lerik, Yardımlı və s. rayonların aşağı, orta dağ qurşaqlarında, gilli - daşlı torpaqlarda, ən çox qaratikan kolları ətrafında biti . . .