سریزد یکی از روستاهای استان یزد و شهرستان مهریز است که قدمتی چند هزار ساله دارد در زمان های دور دروازهٔ ورودی استان یزد در سریزد بوده و به آن شهر فرافر می گفتند. این روستا در کتب قدیمی به عنوان یکی از سه راس قرآی ثلاثه یزد که «فهرج» و «خویدک» نیز شامل آنهاست، به شمار می رود. روستای سریزد در ۵ کیلومتری شهرستان مهریز و ۴۰ کیلومتری شهر یزد واقع شده است. جمعیت وارد شده تا سال ۸۵ می باشد و لازم است مجدد امار گیری شود.
قلعه سریزد یکی از کهن ترین و بزرگ ترین صندوق امانات بانکی ایران و جهان بوده است. قدمت این قلعه تاریخی به حکومت ساسانیان ( قرن ۳ تا ۷ میلادی ) می رسد. [ ۳] قلعه به منظور ذخیره سازی غلات و مواد غذایی بوده که در آن زمان از ارزش خاصی برخوردار بوده است. علاوه بر غلات، پول، طلا و زیورآلات روستاییان نیز در مواقع هجوم و غارت در این قلعه نگهداری می شده است. گرداگرد این بنا را خندقی به عرض تقریبی ۶ متر و عمق بین ۳ تا ۴ متر که اولین لایه دفاعی قلعه محسوب می شده، محصور کرده است. این قلعه دارای دو دیوار متحدالمرکز تو در تو با برج و باروهایی بلند و تسخیر ناپذیر است که توسط خندقی محصور شده است. همچنین قلعه دارای دو درب بوده است که یکی درب اصلی و دیگری درب پشتیبان قلعه بوده است. درب اصلی قلعه به صورت متحرک بوده و به وسیله طناب و قرقره هایی از سمت پایین به بالا با و بسته می شده است. زمانی که درب اصلی به وسیله دشمن شکسته می شد و دشمن به درون قلعه راه می یافت، درب دوم قلعه بسته می شده و در واقع نقش درب پشتیبانی قلعه را ایفا می نموده است. قلعه سریزد دارای سه طبقه است که از خشت و گل ساخته شده و مصالح مورد استفاده در آن آجر و گچ بوده است. تزییناتی نظیر کادربندی و شومینه سازی نیز در آن دیده می شود. در دو طرف راهروها، اتاق های متعدد حجره مانندی است که هر کدام دارای درب و کلیدی مجزا به منظور ذخیره سازی اشیا گرانبهای روستاییان بوده است. این اثر در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۰۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و در حال حاضر بیشتر قسمت های قلعه مرمت شده است.
واژهٔ رباط که از ریشهٔ «ربط» می آید، به معنای ارتباط میان دو شهر می باشد که یک واژهٔ عربی است. در ابتدا به مفهوم یک ایستگاه نظامی، سپس توقفگاه موقت لشکری و بعد از آن برای منزل های میان راه که مورد استفاده ملتزمین رکاب شاهی قرار گرفته، بکار برده می شد. رباط ها بر خلاف کاروانسراها، از عمده مسائل به وجود آورندهٔ عوامل مذهبی ( سفرهای زیارتی ) و عوامل اقتصادی ( تجارت ) شکل می گرفتند. سریزد دارای دو رباط، یکی کهنه و دیگری نو است. رباط کهنه که قدمت آن به دوران سلجوقیان بازمی گردد و اما رباط نو سریزد که دارای یک پلان مستطیل شکل به ابعاد m۳۵ ×۲۰، در شمالی ترین قسمت روستای سریزد واقع است. مربوط به دوران صفویه می باشد که عمدتاً از مصالح آجری ساخته شده است. در قسمت فوقانی ورودی رباط اتاقی در نظر گرفته شده است که دو کاربر را در خود جای داده، در وهلهٔ اول فضا به عنوان دیده بانی عملکرد داشته و در وهلهٔ دوم به عنوان اعیانی نشین از آن استفاده می شده است. در راهروی ورودی که به حیاط منتهی می گردد دو اتاق در طرفین راهرو در نظر گرفته شده است، که این اتاق ها کنترل ورود و خروج کاروانیان را به عهده داشته است. پیرامون حیاط رواق هایی با عمق محدود و اتاق هایی جهت استراحت افراد در نظر گرفته شده و در فضای داخلی که به صورت مسقف می باشد، محلی برای بستن شتر و اسب از آن استفاده می شده است. این رباط با گذشت سالیان سال هنوز سالم و پابرجا می باشد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفقلعه سریزد یکی از کهن ترین و بزرگ ترین صندوق امانات بانکی ایران و جهان بوده است. قدمت این قلعه تاریخی به حکومت ساسانیان ( قرن ۳ تا ۷ میلادی ) می رسد. [ ۳] قلعه به منظور ذخیره سازی غلات و مواد غذایی بوده که در آن زمان از ارزش خاصی برخوردار بوده است. علاوه بر غلات، پول، طلا و زیورآلات روستاییان نیز در مواقع هجوم و غارت در این قلعه نگهداری می شده است. گرداگرد این بنا را خندقی به عرض تقریبی ۶ متر و عمق بین ۳ تا ۴ متر که اولین لایه دفاعی قلعه محسوب می شده، محصور کرده است. این قلعه دارای دو دیوار متحدالمرکز تو در تو با برج و باروهایی بلند و تسخیر ناپذیر است که توسط خندقی محصور شده است. همچنین قلعه دارای دو درب بوده است که یکی درب اصلی و دیگری درب پشتیبان قلعه بوده است. درب اصلی قلعه به صورت متحرک بوده و به وسیله طناب و قرقره هایی از سمت پایین به بالا با و بسته می شده است. زمانی که درب اصلی به وسیله دشمن شکسته می شد و دشمن به درون قلعه راه می یافت، درب دوم قلعه بسته می شده و در واقع نقش درب پشتیبانی قلعه را ایفا می نموده است. قلعه سریزد دارای سه طبقه است که از خشت و گل ساخته شده و مصالح مورد استفاده در آن آجر و گچ بوده است. تزییناتی نظیر کادربندی و شومینه سازی نیز در آن دیده می شود. در دو طرف راهروها، اتاق های متعدد حجره مانندی است که هر کدام دارای درب و کلیدی مجزا به منظور ذخیره سازی اشیا گرانبهای روستاییان بوده است. این اثر در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۰۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و در حال حاضر بیشتر قسمت های قلعه مرمت شده است.
واژهٔ رباط که از ریشهٔ «ربط» می آید، به معنای ارتباط میان دو شهر می باشد که یک واژهٔ عربی است. در ابتدا به مفهوم یک ایستگاه نظامی، سپس توقفگاه موقت لشکری و بعد از آن برای منزل های میان راه که مورد استفاده ملتزمین رکاب شاهی قرار گرفته، بکار برده می شد. رباط ها بر خلاف کاروانسراها، از عمده مسائل به وجود آورندهٔ عوامل مذهبی ( سفرهای زیارتی ) و عوامل اقتصادی ( تجارت ) شکل می گرفتند. سریزد دارای دو رباط، یکی کهنه و دیگری نو است. رباط کهنه که قدمت آن به دوران سلجوقیان بازمی گردد و اما رباط نو سریزد که دارای یک پلان مستطیل شکل به ابعاد m۳۵ ×۲۰، در شمالی ترین قسمت روستای سریزد واقع است. مربوط به دوران صفویه می باشد که عمدتاً از مصالح آجری ساخته شده است. در قسمت فوقانی ورودی رباط اتاقی در نظر گرفته شده است که دو کاربر را در خود جای داده، در وهلهٔ اول فضا به عنوان دیده بانی عملکرد داشته و در وهلهٔ دوم به عنوان اعیانی نشین از آن استفاده می شده است. در راهروی ورودی که به حیاط منتهی می گردد دو اتاق در طرفین راهرو در نظر گرفته شده است، که این اتاق ها کنترل ورود و خروج کاروانیان را به عهده داشته است. پیرامون حیاط رواق هایی با عمق محدود و اتاق هایی جهت استراحت افراد در نظر گرفته شده و در فضای داخلی که به صورت مسقف می باشد، محلی برای بستن شتر و اسب از آن استفاده می شده است. این رباط با گذشت سالیان سال هنوز سالم و پابرجا می باشد.
wiki: سریزد