سرگردان یخبندانی و نیز ناهمگون یخبندانی ( به انگلیسی: Glacial erratic ) ، سنگ ها و تخته سنگ هایی هستند که از نظر اندازه و نوع سنگی خود با دیگر سنگ های منطقه ای که در آن قرار دارند متفاوت باشند. نام «سرگردان»، و نیز «ناهمگون»، از مفهوم واژهٔ لاتین ( errare؛ سرگردان شدن ) گرفته شده، و اشاره به انتقال و جابجایی آن ها توسط یخِ یخچال های طبیعی دارد؛ که این جابجایی اغلب با پیمودن بیش از صدها کیلومتر فاصله انجام می شود. سرگردان های یخبندانی از نظر اندازه می توانند از سنگریزه ها تا تخته سنگ های بزرگی را مانند سرگردان بیگ راک ( ۱۵۰۰۰ تن متریک ) در ایالت آلبرتای کانادا را شامل شوند.
زمین شناسان به منظور شناسایی و کشف سرگردان ها؛ نوع و ترکیبِ دیگر سنگ های موجود دراطراف سرگردان را، با نوع و ترکیبِ سنگیِ خودِ سرگردانِ مورد بررسی، مقایسه می کنند.
اهمیت علمی این سنگ ها بسیار فراتر از زمین چهرهای نادر و شگفت انگیزی است که آن ها در نمونه های بزرگ تر آن ها به نمایش می گذارند، زیرا؛
• از آن جا که سرگردان ها می توانند توسط یخچال های طبیعی حمل شوند؛ در نتیجه آن ها مجموعه ای از شاخص هایی هستند که مسیر حرکت و جابه جایی یخبندان های ماقبل تاریخ را نشان می دهند. پی گیری این برسنگ نوشته ها ( لیتوگرافی ) می تواند ردیابی بررسی کننده را تا منشأ و ریشهٔ اصلی سنگ؛ ( کوه مادر ) ، راه نمایی کند؛ که این، امکان تأیید مستند مسیر جریان یخ را فراهم می سازد.
• سنگ هایی که؛ زمانی همراه با سیل های ایجاد شده در اثر شکستن سدهای یخی و طغیان های شدید رودها، بر سطح یخ راند شده بوده اند، با شکستن بخشی از آن یخ، می توانند به وسیلهٔ آن یخ شناور، تا مدتی در مسیر رودخانه یا بر سطح دریا جابه جا شوند که با ذوب شدن تدریجی یخ در کف رودخانه یا دریا ذخیره می گردند. این روش در ایجاد سرگردان ها یخ سواری ( ice rafting ) نام دارد. داده های برگرفته از سرگردان های یخ سوار در اندازه گیری سیلاب یخبندانی ناشی از شکست سد یخی، که آب های ذخیره شده در دریاچه های پیش یخبندانی مانند دریاچه میسولا را آزاد می ساخته، امکان پذیر می سازد. سرگردان هایی که حاصل یخ سواری بوده اند مشخصه های آب های با سطح بالا به خاطر سیل های گذرا در مناطقی نظیر دریاچهٔ موقت لویز را داشته اند.
• از داده های مربوط به سرگردان هایی که توسط کوه های یخیقطب شمال برای دوره های پیش از شروع ثبت وضبط استفاده می شود. این سرگردان های رهاشده در اقیانوس که به عنوان ( رهاسنگ ها dropstones ) نیز شناخته شده اند، می توانند با درجه حرارت و میزان سطج اقیانوس پیوستگی هایی داشته و برای شناخت بهتر، و تنظیم و مدرج سازی ( کالیبراسیون ) مدل های آب و هوایی جهانی مرتبط باشند. [ ۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفزمین شناسان به منظور شناسایی و کشف سرگردان ها؛ نوع و ترکیبِ دیگر سنگ های موجود دراطراف سرگردان را، با نوع و ترکیبِ سنگیِ خودِ سرگردانِ مورد بررسی، مقایسه می کنند.
اهمیت علمی این سنگ ها بسیار فراتر از زمین چهرهای نادر و شگفت انگیزی است که آن ها در نمونه های بزرگ تر آن ها به نمایش می گذارند، زیرا؛
• از آن جا که سرگردان ها می توانند توسط یخچال های طبیعی حمل شوند؛ در نتیجه آن ها مجموعه ای از شاخص هایی هستند که مسیر حرکت و جابه جایی یخبندان های ماقبل تاریخ را نشان می دهند. پی گیری این برسنگ نوشته ها ( لیتوگرافی ) می تواند ردیابی بررسی کننده را تا منشأ و ریشهٔ اصلی سنگ؛ ( کوه مادر ) ، راه نمایی کند؛ که این، امکان تأیید مستند مسیر جریان یخ را فراهم می سازد.
• سنگ هایی که؛ زمانی همراه با سیل های ایجاد شده در اثر شکستن سدهای یخی و طغیان های شدید رودها، بر سطح یخ راند شده بوده اند، با شکستن بخشی از آن یخ، می توانند به وسیلهٔ آن یخ شناور، تا مدتی در مسیر رودخانه یا بر سطح دریا جابه جا شوند که با ذوب شدن تدریجی یخ در کف رودخانه یا دریا ذخیره می گردند. این روش در ایجاد سرگردان ها یخ سواری ( ice rafting ) نام دارد. داده های برگرفته از سرگردان های یخ سوار در اندازه گیری سیلاب یخبندانی ناشی از شکست سد یخی، که آب های ذخیره شده در دریاچه های پیش یخبندانی مانند دریاچه میسولا را آزاد می ساخته، امکان پذیر می سازد. سرگردان هایی که حاصل یخ سواری بوده اند مشخصه های آب های با سطح بالا به خاطر سیل های گذرا در مناطقی نظیر دریاچهٔ موقت لویز را داشته اند.
• از داده های مربوط به سرگردان هایی که توسط کوه های یخیقطب شمال برای دوره های پیش از شروع ثبت وضبط استفاده می شود. این سرگردان های رهاشده در اقیانوس که به عنوان ( رهاسنگ ها dropstones ) نیز شناخته شده اند، می توانند با درجه حرارت و میزان سطج اقیانوس پیوستگی هایی داشته و برای شناخت بهتر، و تنظیم و مدرج سازی ( کالیبراسیون ) مدل های آب و هوایی جهانی مرتبط باشند. [ ۱]
wiki: سرگردان یخبندانی