سرگذشت حاجی بابای اصفهانی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] "سرگذشت حاجی بابای اصفهانی" عنوان کتابی از جیمز موریه، مأمور سیاسی دولت انگلستان در دوران سلطنت فتحعلی شاه است که توسط حبیب الله اصفهانی به فارسی ترجمه شده، این داستان در سال 1824میلادی در لندن منتشر شده است. رمان شرح احوالات دلاک زاده ادب آموخته ای است، از اهالی اصفهان که در جوانی به خدمت یک تاجر ترک درآمده و پس از ماجراهایی طولانی به دربار قاجار راه می یابد و گزارشی از فساد اداری این دوره به دست می دهد. موریه چهار سال بعد کتاب دیگری ذیل عنوان حاجی بابا در لندن را منتشر ساخت که در واقع جلد دوم این مجموعه است.
کتاب، شامل مقدمه ای از ویراستار و در ادامه، کتاب به هشتاد گفتار به سرگذشت حاجی بابای اصفهانی می پردازد.
کتاب حاجی بابا در اصفهان، که از زبان انگلیسی به فرانسوی و از زبان فرانسوی به فارسی به اهتمام حبیب اصفهانی با زبان عام فهم و خاص پسند و با اصطلاحات معروف و مشهور ترجمه شده است و حسن، قبح، فایده مندی و ضرر رسانیش حواله به مؤلف اصلی شده است.
حاجی بابا کتابی است که آن را جیمز موریه به قصد انتقاد از ایرانیان و نمودن جهات زشت، آداب و رسوم ایرانی به رشته تحریر کشیده است.
کتاب حاجی بابا اصفهانی قریب به ده سال پس از مراجعت آخری موریه از ایران، به سال 1824م (1239ق) در لندن منتشر شد و انتشار آن باعث گفتگوهایی در محافل ادبی گردید: اکثر منتقدان اظهار عقیده کردند که اگر چه کتابی است خواندنی و دارای بعضی قسمت های خوب؛ اما روی هم رفته خسته کننده، غیر مرتبط و پر از مکررات مبتذل و پیش پا افتاده است. ولی جمعی دیگر از هنر شناسان و صاحب نظران؛ از جمله سروالتر اسکات، رمان نویس معروف اسکاتلندی، آن را یکی از قطعات زیبای ادبیات پرماجرایه عامه شمردند و شایسته آن دانستند که با داستان ژیل بلاس اثر لساز، در یک ردیف قرار داده شود.

پیشنهاد کاربران

سرگذشت حاجی بابای اصفهانی کتابی منتشره شده در سال ۱۸۲۴ میلادی در لندن است که به انتقاد از آداب و رسوم ایرانیان میپردازد.
نویسنده کتاب جیمز موریه مأمور سیاسی دولت انگلستان در دوران سلطنت فتحعلی شاه است. وی در مقدمه کتاب نوشته که این کتاب شرح زندگی فردی است که به دست او سپرده شده و او تنها آن را به انگلیسی ترجمه کرده است، اما اعتقاد بر آن است که نویسنده این رمان خود اوست.
...
[مشاهده متن کامل]

رمان شرح احوالات دلاک زادهٔ ادب آموخته ای است از اهالی اصفهان که در جوانی به خدمت یک تاجر ترک درآمده و پس از ماجراهایی طولانی به دربار قاجار راه می یابد و گزارشی از فساد اداری و شرایط اجتماعی این دوره به دست می دهد. موریه چهار سال بعد کتاب دیگری ذیل عنوان حاجی بابا در لندن را منتشر ساخت که قسمت دوم این کتاب است.
در دوره فتحعلی شاه قاجار، میرزا ابوالحسن خان ایلچی از رجال معروف اوایل دوره قاجار بعنوان اولین سفیر ایران در انگلستان انتخاب شده و جیمز موریه او را تا لندن همراهی می کند. رفتارهای زننده سفیر ایران در انگلستان و تعریف های زشتی که پس از رجوع به ایران در مورد خانم های انگلیسی می کرده باعث انزجار جیمز موریه و در نهایت نگارش کتاب حاج بابای اصفهانی توسط وی که بیانگر شخصیت متداول ایرانیان آن دوره خصوصا شخص میرزا ابوالحسن خان بوده می شود.
رمان، شرح احوالات حاجی بابا، دلاک زادهٔ ادب آموخته ای است از اهالی اصفهان که در جوانی به خدمت یک تاجر ترک درآمده و در سفر زیارتى شان به خراسان، اسیر ترکمانان می شود، به ترفندى از چنگ آنان می گریزد، به شهرهاى بسیارى سفر می کند و به پیشه هاى گوناگون می پردازد. حاجی بابا سرانجام پس از ماجراهایی طولانی به دربار قاجار راه می یابد و گزارشی از فساد اداری و شرایط اجتماعی این دوره به دست می دهد. به سخن دیگر، نویسنده این ماجراها را با طنز و هزل و هجو درآمیخته است، بر فقر ادبار جامعه، ضعف هاى اخلاقى صنف هاى گوناگون مردم، فساد دیوانیان و نیرنگ سیاستمداران، و دیانت ریایى تأکید ورزیده و اخلاق و احوال ایرانیان آن عصر را بی محابا به سُخره گرفته و از هیچ نیش و طعنى در حق طبقات ملت فروگذار نکرده است.
بنا به گزارش مهدی گنجوی، در قرن نوزدهم حداقل سه ترجمه از «حاجی بابا ی اصفهانی» به فارسی صورت گرفته است. 1 ) ترجمه اعتمادالسلطنه که یازده گفتار اول را دربردارد و به دست خط ( و ویرایش ) محمد حسین فروغی ذکا ءالملک است. محمدعلی فروغی در حاشیه ای که بر صفحه ابتدایی این نسخه نوشته است، آورده: «چون مرحوم اعتماد السلطنه بسیار کم حوصله و هم بسیار متلون» بود ترجمه را به اتمام نرساند و «هوس های دیگر» پیش آمد. فروغیِ پسر که از کودکی اش جریان این ترجمه را به یاد دارد مدعی ست که اعتمادالسلطنه آن را از فرانسه به فارسی درمی آورد ( با یاری رسانی عارف افندی ) و به پدرش می داد «که به عبارت پاکیزه و شیرین درآورد».

سرگذشت حاجی بابای اصفهانیسرگذشت حاجی بابای اصفهانی
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/سرگذشت_حاجی_بابای_اصفهانی

بپرس