سرود کرکوی

سرود کَرْکُوی، سروده ای شش هجایی به فارسی است که در ورق های آغازین دستنوشته ای که با نام تاریخ سیستان شناخته می شود آمده، و به گمانی از قدیمی ترین نمونه های شعر فارسی به گویش سیستانی است.
نگارنده ی ناشناس متن، سرود را زیر داستانی از پیدایش آتش کَرکُوی، و در توضیح باورهای زرتشتیان درباره ی آن آتش، به نقل از آن ها آورده. در بازگفت او از این داستان، افراسیاب شاه توران، در پیِ شکست از کیخسرو، به دژ بُنکوه در سیستان پناه می برد. در آنجا با جادوی خود، تاریکیِ فراگیری گرداگرد بارو پدید می آورد که کیخسرو از ورود به آن باز می ماند. شاه، به نیایشگاهِ گَرشاسپ در سیستان می رود و جامه ی نیایش به تن می کند. ایزد در پاسخ به نیایش او، روشنایی ای پدید می آورد که تاریکی در برابر آن ناچیز می شود. کیخسرو و رستم دژ را به آتش می کشند و افراسیاب می گریزد. نگارنده، آتشِ آتشگاه کرکویه را آن روشنایی می داند که پدیدار شد که ( به گفته ی او ) زرتشتیان آنرا به گواهِ سرود کرکوی، «هوش گرشاسپ» می دانند. [ ۱]
متن تاریخ سیستان برای اولین بار به کوشش و تصحیح محمد تقی بهار ( ملک الشعرا ) از روی تنها نسخهٔ خطی شناخته شدهٔ آن درخرداد ماه ۱۳۱۴ منتشر شد. در بازنشر آن، سرود کرکوی بدون تغییر و به همراه خوانشی پیشنهادی بر وزن «تناتنن تن - تن» از مصحح آمده:
به گفته ی بهار، در نسخه ی خطی ای که او در دست داشته، رسم نگارش ذال معجم رعایت نشده بوده.