[ویکی نور] "سرزمین های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش" تالیف محمدعلی خان سدیدالسلطنه بندر عباسی (1251 - 1320ش) که زبان به فارسی می باشد. نام دیگر کتاب مغاض اللئالی و منار اللیای بوده است که مصحح کتاب نام جدید را برآن گذاشته اند.
بعد از فهرست محتوایی، سرآغاز و مقدمه ای در ابتدای کتاب از مصحح محترم آقای اقتدایی عنوان، دیباچه ای از مولف درباره انگیزه وی از نوشتن کتاب ذکر می شود.
دارای بیست و دو فصل است که تمامی این فصول بر اساس اسامی شهرهای جنوبی تقسیم و با عناوین بوشهر، خوزستان، شیبکویه، بندر لنگه، بندر خمیر، بستک، لارستان، بندرعباس، میناب، چاه بهار ، گودار و پسابندر، و از جزیره های ایرانی واقع در دریاهای شمالی خلیج فارس و دریای عمان با عناوین قشم، هرمز، لارک، هنگام، کیش، تنب، لاوان، هندرآبی، ابوموسی، سیری، فرور، و خارک، در طی صد سال پیش سخن رفته و مطالب سودمندی ثبت و ضبط شده است.
این کتاب که در چهار قسمت جلد بندی شده و دو جزء اول و دوم آن به خط مولف و دو جزء سوم و چهارم آن به خط کاتب است، از سال 1324ق، آغاز به تحریر آن شده و در سال 1332ق، اصل دست نویس به خط مولف پایان پذیرفته است.
کتاب حاوی مجموعه ای از مطالب متفرقه در خصوص آداب و رسوم، تجارت، کشتیرانی، وضع سیاسی و حکومتی، مسائل جغرافیایی و اوضاع اجتماعی، راه ها و خطوط ارتباطی، مداخلات انگلستان و روسیه در خلیج فارس، شرح حوادث و وقایع اتفاقیه و ریشه شناسی علل و اسباب وقایع، نقل قطعاتی از شعرای آن نواحی، خودسری های شیخ خزعل در خوزستان، ارتباط بصره و خرمشهر، نرخ ارزاق و اجناس، مالیات ها و عوارض دولتی و بلدی، در سواحل و جزایر خلیج فارس در دو سوی شمالی جنوبی آن است. نفت خوزستان، امتیاز دارسی، امتیاز تلگراف و امثال این مواضیع بر ارزش تحقیقی کتاب می افزاید.
بعد از فهرست محتوایی، سرآغاز و مقدمه ای در ابتدای کتاب از مصحح محترم آقای اقتدایی عنوان، دیباچه ای از مولف درباره انگیزه وی از نوشتن کتاب ذکر می شود.
دارای بیست و دو فصل است که تمامی این فصول بر اساس اسامی شهرهای جنوبی تقسیم و با عناوین بوشهر، خوزستان، شیبکویه، بندر لنگه، بندر خمیر، بستک، لارستان، بندرعباس، میناب، چاه بهار ، گودار و پسابندر، و از جزیره های ایرانی واقع در دریاهای شمالی خلیج فارس و دریای عمان با عناوین قشم، هرمز، لارک، هنگام، کیش، تنب، لاوان، هندرآبی، ابوموسی، سیری، فرور، و خارک، در طی صد سال پیش سخن رفته و مطالب سودمندی ثبت و ضبط شده است.
این کتاب که در چهار قسمت جلد بندی شده و دو جزء اول و دوم آن به خط مولف و دو جزء سوم و چهارم آن به خط کاتب است، از سال 1324ق، آغاز به تحریر آن شده و در سال 1332ق، اصل دست نویس به خط مولف پایان پذیرفته است.
کتاب حاوی مجموعه ای از مطالب متفرقه در خصوص آداب و رسوم، تجارت، کشتیرانی، وضع سیاسی و حکومتی، مسائل جغرافیایی و اوضاع اجتماعی، راه ها و خطوط ارتباطی، مداخلات انگلستان و روسیه در خلیج فارس، شرح حوادث و وقایع اتفاقیه و ریشه شناسی علل و اسباب وقایع، نقل قطعاتی از شعرای آن نواحی، خودسری های شیخ خزعل در خوزستان، ارتباط بصره و خرمشهر، نرخ ارزاق و اجناس، مالیات ها و عوارض دولتی و بلدی، در سواحل و جزایر خلیج فارس در دو سوی شمالی جنوبی آن است. نفت خوزستان، امتیاز دارسی، امتیاز تلگراف و امثال این مواضیع بر ارزش تحقیقی کتاب می افزاید.