انواع آن : سرخس ماده که ممکن است مانند سرخس نر بکار رود ولی تأثیرش بسیار کمتر است. سرخس مذکر یا سرخس نر دارای برگهای بزرگ و دو بریدگی دارد، ساقه زیرین آن بر ضد کرم کدو بکار میرود زیرا که در لوله های شیرابه آن مواد مختلف یافت میشود. ( ازگیاه شناسی گل گلاب ص 169 ). رجوع به درمان شناسی ص 402 و داروسازی جنیدی ص 178 و تحفه حکیم مؤمن شود.
سرخس. [ س َ رَ ] ( اِخ ) قصبه مرکز بخش سرخس شهرستان مشهد. دارای 5000 تن سکنه است. آب آن از قنات و رودخانه. محصول آن غلات و بنشن است. از ادارات دولتی بخشداری ، شهرداری ، کلانتری ، کلانتر مرز و اداره املاک دارد. مجموع نفوس آن 35483 تن است. آب مزروعی قسمتهای جلگه از رودخانه هریرود تأمین و بعضی سالها که آب هریرود خشک و قابل استفاده نمیباشد در قسمتهای کوهستانی از چشمه سار و قنوات استفاده میشود. محصول عمده بخش غلات به حد وفور، کنجد، زیره ،میوه جات است. گوسفندان آنها قره گل هستند که پوست آنها گران قیمت است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9 ).
سرخس. [ س َ رَ ] ( اِخ ) نام یکی از بخشهای شهرستان مشهد است که در خاور شهرستان و کنار مرز ایران و شوروی واقع است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9 ). شهری است [ به خراسان ] بر راه و اندر میان بیابان نهاده و ایشان را یکی خشک رود است که اندر میان بازار میگذرد و بوقت انجیر اندر او آب رود و بس و جایی با کشت و برز بسیار است. و مردمانی قوی ترکیب اند و جنگی وخواسته ایشان شتر است. ( حدود العالم ) :
پوپک دیدم بحوالی سرخس
بانگک بربرده به ابر اندرا
چادرکی دیدم رنگین بر او
رنگ بسی گونه بر آن چادرا.
رودکی.
دگر سو سرخس و بیابان به پیش بیشتر بخوانید ...
